Thực trạng quản lý tài nguyên khoáng sản: Đằng sau “lá bùa” khai thác mỏ đá sét, đơn vị khai thác có đánh đổi môi trường lấy tài nguyên?

Thời gian gần đây, người dân tại xã Khoan Dụ, huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình phản ánh tới Tạp chí Nhà Quản Lý về việc hoạt động khai thác đá sét làm nguyên liệu xi măng tại sét thôn Đông Hòa (nay là Đồng Làng), xã Đồng Tâm và thôn Liên Hồng 2 (nay là Rộc Trụ 2), xã Khoan Dụ, huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình đã ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống, sinh hoạt, người dân nơi đây phải hứng chịu những hệ lụy nặng nề do ô nhiễm môi trường gây ra. 

Những chiếc xe tải phá nát đường giao thông, bụi mù mịt từ quá trình khai thác, vận chuyển đá sét phát tán ra môi trường là những hoạt động đang diễn ra tại mỏ khai thác và vận chuyển của Công ty Cổ phần xi măng Thành Thắng Group (sau đây gọi tắt là Công ty Thành Thắng) tại xã Khoan Dụ, huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình.

Theo tìm hiểu của PV Tạp chí Nhà Quản Lý, Công ty Thành Thắng được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp giấy phép khai thác bằng phương pháp lộ thiên đá sét làm nguyên liệu xi măng tại thôn Đồng Làng, xã Đồng Tâm và thôn Rộc Trụ 2, xã Khoan Dụ, huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình tại giấy phép số 293/GP-BTNMT ngày 09/11/2022.

Tại mục 5, điều 2 giấy phép nêu rõ, Công ty Thành Thắng phải thực hiện đầy đủ nội dung Báo cáo đánh giá tác động môi trường và phương án cải tạo, phục hồi môi trường của Dự án “Đầu tư xây dựng công trình khai thác đá sét làm nguyên liệu xi măng tại thôn Đồng Làng xã Đồng Tâm và thôn Rộc Trụ 2, xã Khoan Dụ, huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình” được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt và các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường; thực hiện việc ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường theo quy định.

Tuy nhiên, theo phản ánh của người dân, khoảng từ giữa năm 2023 đến nay, Công ty Thành Thắng triển khai hoạt động khai thác mỏ đá khiến người dân hít no bụi. Hàng ngày hệ thống máy múc, máy ủi, xe ô tô chạy rầm rập trên mỏ đá sét gây khói bụi mù mịt bay vào nhà cửa, vườn tược của nhân dân.

Không chỉ hít no bụi từ khu vực mỏ đá của Công ty Thành Thắng, hoạt động vận chuyển đất đá từ mỏ quặng đến nơi trung chuyển cũng khiến người dân sinh sống dọc hai bên tuyến đường thôn Rộc Trụ 2, xã Khoan Dụ khốn đốn. Mỗi khi xe tải chạy là kéo theo cơn “bão bụi” ập vào người đi đường, nhà dân. Mỗi ngày, hàng trăm lượt xe quá khổ, quá tải chở đất đá chạy liên tục kéo theo bụi trắng trời, mỗi khi trời mưa, đất đá từ khu vực khai thác trôi xuống, nhiều khu vực biến thành vũng lầy, gây ảnh hưởng rất lớn đến các hoạt động sinh hoạt và sản xuất của người dân. 

Từ phản ánh của người dân địa phương, phóng viên đã có mặt tại hiện trường để trực tiếp ghi nhận tình trạng nhức nhối trên. Quả thật đúng như người dân nơi đây phản ánh, có rất nhiều phương tiện xe tải xe ben cỡ lớn cùng các phương tiện máy móc khai thác đá sét diễn ra rầm rộ tại khu vực xã Khoan Dụ, Công ty Thành Thắng khiến khu đồi rộng lớn nham nhở. Tại khu mỏ, bụi bay mù mịt bao phủ cả vùng rộng lớn mà không được che chắn hay phun sương để hạn chế bụi.

Theo ghi nhận của phóng viên, chỉ 30 phút quan sát đã có hàng chục lượt xe ben, xe tải có dấu hiệu quá khổ, quá tải chở đất đá từ mỏ phóng bạt mạng trên đường dân sinh khiến bụi bay mù trời.

Việc khai thác ồ ạt này đã ảnh hưởng lớn đến đời sống của bà con nhân dân trong khu vực, nhất là vấn đề ô nhiễm môi trường. Với tần suất khai thác lớn, xe tải nườm nượp ra vào chở tài nguyên đi nhưng không được che chắn kỹ, làm bụi rơi vãi dày đặc trên đường. Lúc nắng bụi mù mịt, lúc mưa lầy lội, thậm chí, cống rãnh thoát nước cũng bị bùn, đất vùi lấp, khiến con đường dân sinh luôn bị bẩn, bụi.

Điều đáng nói, việc khai thác đá sét rầm rộ, hàng loạt xe quá khổ quá tải vô tư vận chuyển đất chạy bạt mạng qua khu vực đông dân, gây ô nhiễm môi trường, nhưng không thấy “bóng dáng” lực lượng CSGT, cũng như cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, ngăn chặn, xử lý.

Một người dân sống tại xã Khoan Dụ bức xúc: “Chủ yếu là các xe chở đất, đá, di chuyển rất nhanh, trong quá trình vận chuyển một số phương tiện không thực hiện che chắn theo quy định đã làm rơi đất, đá ra đường, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông và ảnh hưởng đời sống của người dân hai bên đường dân sinh thôn Rộc Trụ 2. Vì toàn bộ đoạn đường này là đường nhựa nên trời mưa bùn đất theo dòng nước cuốn hết xuống cống rãnh, nhưng trời nắng thì kinh khủng, đất đá rơi vãi từ những xe khi di chuyển gây bụi bay mù mịt, những cây cối nhà dân phủ kín một lớp bụi dày đặc.

Tình trạng này liên tục diễn ra thời gian gần đây nhưng không hiểu sao đến nay vẫn chưa thấy cơ quan nào xử lý. Mỗi khi báo chí phản ánh, tình trạng lắng xuống được thời gian, sau đó đâu lại vào đấy, xe tải chở đất đá cứ chạy ầm ầm, dân chúng tôi không biết đường nào mà lần. Sống bên đường mà đóng cửa cả ngày, bụi đất bám đầy nhà, sức khỏe bị đe dọa nghiêm trọng. Tội nhất là các cháu nhỏ đi học, vừa bụi vừa nguy hiểm, thực tế đã có những vụ tai nạn xảy ra rồi. Nếu các cơ quan chức năng xử lý nghiêm chắc sẽ đỡ hơn. Thực trạng trên xảy ra đã lâu, người dân đã phản ánh lên các cấp nhiều nhưng đến nay vẫn chưa có biện pháp hữu hiệu, đảm bảo an toàn để bà con an tâm”.

Để làm rõ nội dung phản ánh trên, PV đã có buổi làm việc với ông Đinh Công Tiến – Chủ tịch UBND xã Khoan Dụ, huyện Lạc Thủy. Qua buổi làm việc, ông Tiến khẳng định đã kiểm tra và làm việc với công ty Thành Thắng. Qua đó đã lập biên bản, ký cam kết việc đảm bảo trật tự an toàn thông, vận chuyển đúng trọng tải và đề nghị công ty Thành Thắng nhanh chóng hoàn thiện đổ bê tông từ đường 438B vào mỏ…nhưng đây cũng chỉ là biện pháp tạm thời. Cũng theo ông Tiến: “UBND xã Khoan Dụ cũng đã kiến nghị lên UBND Huyện Lạc Thủy, UBND tỉnh Hòa Bình có những biện pháp, chỉ đạo cụ thể để khắc phục tình trạng trên, đảm bảo đời sống sinh hoạt của bà con”.

Để trả lại môi trường sống trong lành vốn có của người dân, đề nghị Bộ Tài nguyên và môi trường, UBND tỉnh Hòa Bình và các cơ quan chức năng vào cuộc quyết liệt để Công ty Thành Thắng khai thác mỏ đá sét chấp hành tốt Luật bảo vệ môi trường, luật giao thông, hạn chế vấn nên xe trọng tải lớn “hoành hành”, gây nhiều bức xúc cho dân như hiện nay.