Thông tin từ Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) ngày 02/10 cho biết, ba người trúng đấu giá biển số 51K-888.88 (32,34 tỷ đồng), 30K-567.89 (13 tỷ đồng) và 30K-555.55 (14,12 tỷ đồng) vẫn chưa nộp tiền trúng đấu giá (sau 17 ngày đấu giá). Vậy kết quả đấu giá có bị hủy nếu họ chậm nộp tiền trúng đấu giá, nếu chậm thì chậm trong thời hạn bao lâu ?
Đáng lưu ý là pháp luật không hề có quy định nào xử lý vấn đề này, như đã từng xử lý một vụ “xù đấu giá” gây xôn xao dư luận là vụ Tập đoàn Tân Hoàng Minh (thông qua Công ty TNHH Ngôi sao Việt) bỏ cọc 588 tỷ đồng khi trúng đấu giá đất Thủ Thiêm tháng 12 năm 2021 vừa qua.
Không hề có quy định về thời hạn nộp tiền trúng đấu giá
Soi kỹ Luật Đấu giá tài sản 2016 và Nghị định số 62/2017/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành Luật Đấu giá tài sản lại không có bất kỳ quy định nào về thời hạn nộp tiền trúng đấu giá.
Điểm b Khoản 2 Điều 48 Luật Đấu giá tài sản 2016 (Nghĩa vụ của người trúng đấu giá) chỉ quy định chung chung như sau: “Thanh toán đầy đủ tiền mua tài sản đấu giá cho người có tài sản đấu giá theo thỏa thuận trong hợp đồng mua bán tài sản đấu giá hoặc theo quy định của pháp luật có liên quan”.
Như vậy, pháp luật đã “đẩy” trách nhiệm quy định về thời hạn nộp tiền trúng đấu giá cho bên sọan thảo hợp đồng mua bán tài sản (luôn là bên có tài sản đấu giá).
Nếu hợp đồng không quy định về thời hạn này thì ... chịu, vì không còn bất kỳ quy định nào khác. Điều 451 Bộ luật Dân sự “bán đấu giá tài sản” không mảy may quan tâm dòng nào đến các chi tiết nhỏ đúng ra là dành cho văn bản dưới luật quy định, vậy là cụm từ “hoặc theo quy định của pháp luật có liên quan” tại Điều 48 xem như không thể áp dụng trong trường hợp này.
Đấu giá quyền sử dụng đất thì có thể “lách” luật
Trong trường hợp bên trúng đấu giá quyền sử dụng đất chậm nộp tiền trúng đấu giá thì có thể áp dụng Khoản 4 Điều 18 Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý thuế để hủy kết quả đấu giá với thời hạn nộp tiền tối đa là 90 ngày tính từ ngày cơ quan thuế ban hành thông báo nộp tiền sử dụng đất:
4. Tiền sử dụng đất
a) Chậm nhất là 30 ngày, kể từ ngày ban hành thông báo nộp tiền sử dụng đất, người sử dụng đất phải nộp 50% tiền sử dụng đất theo thông báo.
b) Chậm nhất là 90 ngày, kể từ ngày ban hành thông báo nộp tiền sử dụng đất, người sử dụng đất phải nộp 50% tiền sử dụng đất còn lại theo thông báo…"
Trong vụ “Tân Hoàng Minh bỏ cọc 588 tỷ đồng” với giá đấu khủng 24.500 tỷ đồng, sự việc diễn ra chỉ trong 46 ngày tính từ ngày trúng đấu giá (ngày 10/12/2021 Ngôi sao Việt trúng đấu giá, ngày 25/01/2022 họ có văn bản xác nhận bỏ cọc, không rõ cơ quan thuế đã ra thông báo nộp tiền sử dụng đất chưa). Đáng lưu ý là bên trúng đấu giá tự nguyện chấm dứt hợp đồng nên cơ quan Nhà nước không phải áp luật trong trường hợp này.
Khi nào thì được huỷ hợp đồng?
Luật Đấu giá tài sản 2016 không có quy định nào về việc hủy hợp đồng nếu người trúng đấu giá chậm nộp tiền, cụ thể như sau:
Điều 47. Quyền và nghĩa vụ của người có tài sản đấu giá
1. Người có tài sản đấu giá có các quyền sau đây:
đ) Đơn phương chấm dứt, hủy bỏ hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản, hợp đồng mua bán tài sản đấu giá hoặc đề nghị Tòa án tuyên bố hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản, hợp đồng mua bán tài sản đấu giá vô hiệu theo quy định của Luật này và quy định của pháp luật về dân sự;
Điều 72. Hủy kết quả đấu giá tài sản
Kết quả đấu giá tài sản bị hủy trong các trường hợp sau đây:
1. Theo thỏa thuận giữa người có tài sản đấu giá, tổ chức đấu giá tài sản và người trúng đấu giá về việc hủy kết quả đấu giá tài sản hoặc giữa người có tài sản đấu giá và người trúng đấu giá về việc hủy giao kết hợp đồng mua bán tài sản đấu giá, hủy bỏ hợp đồng mua bán tài sản đấu giá, trừ trường hợp gây thiệt hại hoặc làm ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức;
2. Hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản, hợp đồng mua bán tài sản đấu giá bị Tòa án tuyên bố vô hiệu theo quy định của pháp luật về dân sự trong trường hợp người trúng đấu giá có hành vi vi phạm quy định tại điểm b khoản 5 Điều 9 của Luật này;
3. Hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản bị hủy bỏ theo quy định tại khoản 6 Điều 33 của Luật này;
4. Người có tài sản đấu giá, người tham gia đấu giá, người trúng đấu giá, tổ chức đấu giá tài sản, đấu giá viên có hành vi thông đồng, móc nối, dìm giá trong quá trình tham gia đấu giá dẫn đến làm sai lệch thông tin tài sản đấu giá hoặc hồ sơ tham gia đấu giá hoặc kết quả đấu giá tài sản;
5. Theo quyết định của người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong trường hợp đấu giá tài sản nhà nước khi có một trong các căn cứ quy định tại khoản 6 Điều 33 của Luật này.
Ngoài quy định về “Đấu giá viên, tổ chức đấu giá tài sản” (Chương II), Luật Đấu giá tài sản 2016 không còn quy định nào khác về quản lý Nhà nước đối với hoạt động đấu giá tài sản (Chương II chủ yếu quy định về cách thức cấp phép cho đấu giá viên và tổ chức đấu giá tài sản, như những thủ tục hành chính thông thường).
Như vậy, một hoạt động kinh tế quan trọng với giá trị tài chính nhiều khi rất lớn gần như “bỏ ngỏ” vai trò quản lý của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, xem như “khoán trắng” cho các bên mua bán và tổ chức đấu giá tự xoay xở (cơ quan Nhà nước không có quyền can thiệp gì vào hoạt động đấu giá, có chăng họ chỉ xuất hiện khi mọi thủ tục đã xong xuôi không trục trặc như khai thuế và đăng ký tài sản). Còn nếu có rắc rối pháp lý xảy ra trong quá trình đấu giá thì cơ quan Nhà nước bó tay vì ... luật không quy định.
Phải chăng còn “kẻ hở”?
Thông qua vụ đấu giá hy hữu này, có thể thấy nếu bên trúng đấu giá kéo dài thời hạn nộp tiền vô thời hạn thì pháp luật hầu như không thể xử lý họ.
Vụ việc này chỉ còn hy vọng cuối cùng cho Cục Cảnh sát giao thông là tại hợp đồng mua bán tài sản (biển số xe) có thể hiện rõ thời hạn nộp tiền, điều này thì người viết tin tưởng là có với những phát ngôn đanh thép của vị đại diện Cục (ông tuyên bố trước báo giới rằng sẽ hủy kết quả đấu giá). Cùng lắm, họ phải ... năn nỉ người trúng đấu giá đồng ý đồng ý hủy hợp đồng, để tiếp tục đấu giá lần hai.
Mới thấy pháp luật luôn có kẽ hở mà cuộc sống muôn hình vạn trạng góp phần tạo ra.
