Chiến lược của JC&C: Chỉ chọn công ty dẫn đầu
Tập đoàn Jardine Cycle & Carriage (JC&C) được thành lập vào năm 1899, tiền thân là một cửa hàng tạp hóa Federal Store, bán đồ lặt vặt tại Malaysia. Sau đó, cửa hàng này bắt đầu mở rộng danh mục hàng hóa, có cả xe đạp và cuối cùng là xe ô tô. Ngày 15/6/1899, tiệm tạp hóa đổi tên thành Cycle & Carriage. Sau khi kết thúc chiến tranh thế giới thứ nhất vào năm 1918, các nhà sáng lập đã đăng ký cửa hàng nhỏ này thành công ty tư nhân tại Liên bang Malay, với số vốn đăng ký 250.000 đô la Singapore. Đến năm 1926, Cycle & Carriage tập trung hoạt động ở thị trường Singapore. Công ty chuyển trụ sở chính và đăng ký mô hình công ty đại chúng với số vốn 5 triệu đô la Singapore tại “đảo quốc sư tử”.
Năm 1951, công ty tạo được tiếng vang lớn trong khu vực, khi là đơn vị đầu tiên mang thương hiệu xe hơi nổi tiếng Mercedes-Benz đến Đông Nam Á, thông qua hình thức nhượng quyền. Hơn 10 năm sau, Cycle & Carriage bắt đầu thành lập nhà máy sản xuất chiếc xe Mercedes đầu tiên của mình. Một trong những cột mốc quan trọng nhất của công ty, là phát hành cổ phiếu lần đầu vào năm 1969, thu được tổng số tiền hơn 241 triệu đô la Singapore, vượt mức đăng ký 73 lần. Công ty liên tục phát triển và mở rộng ngành nghề kinh doanh, đến năm 1999, tập đoàn đa quốc gia Jardine Matheson trở thành cổ đông lớn của công ty khi sở hữu 24,6% cổ phần. Hiện tại Cycle & Carriage đã đổi tên thành Jardine Cycle & Carriage, và là công ty con của Jardine Matheson (nắm giữ 75% cổ phần).
Sau khi về tay ông chủ mới, JC&C trở thành một công ty phân phối các thương hiệu xe hơi trải dài khắp Đông Nam Á, nhờ vào những thương vụ thâu tóm công ty lớn trong lĩnh vực ô tô. Tại thị trường Việt Nam, ngay từ năm 2008, tập đoàn có trụ sở Singapore đã chi ra 77 triệu USD mua lại 20% cổ phần của CTCP Ô tô Trường Hải (Thaco) - doanh nghiệp của tỷ phú Trần Bá Dương. Khoản đầu tư này như một bước ngoặt, giúp Thaco “hất cẳng” các đối thủ cạnh tranh. Sau đó, JC&C tiếp tục chi hàng nghìn tỷ đồng nhằm sở hữu thêm cổ phần công ty của ông Dương. Hiện tại tổng tỷ lệ sở hữu được nâng lên 26,6%, trở thành cổ đông lớn thứ 2 của Thaco. Ngoài ra ông lớn có trụ sở tại Singapore này còn sở hữu hơn 50% cổ phần Astra, tập đoàn ô tô độc lập lớn nhất Đông Nam Á của Indonesia.
Danh sách khoản đầu tư vào các công ty lớn tại Đông Nam Á của JC&C
Không chỉ tập trung vào lĩnh vực công nghiệp ô tô, Jardine Cycle & Carriage còn mở rộng danh mục đầu tư mình sang các mảng khác. Đặc biệt, chiến lược của công ty chỉ quan tâm đến những công ty dẫn đầu thị trường trong khu vực.
Cụ thể, năm 2012, JC&C đã mua lượng trái phiếu trị giá hơn 557 tỷ đồng từ CTCP Cơ điện lạnh (REE) - doanh nghiệp của “nữ tướng” Nguyễn Thị Mai Thanh, thông qua Platinum Victory (công ty con thuộc sở hữu tập đoàn). Sau đó, tổng lượng trái phiếu đã chuyển đổi thành 18,58% cổ phần REE. Từ đó, Jardine Cycle & Carriage chính thức trở thành cổ đông của REE. Mới đây, vào ngày 05/8/2022, Platinum Victory vừa đăng ký mua cổ phiếu trị giá 64,7 tỷ đồng để nâng mức sở hữu lên 34,99%.
Tiếp tục chiến lược đề ra, JC&C đã chi hơn 616 triệu USD để mua 5,5% cổ phần của Vinamilk - tập đoàn sữa lớn nhất Việt Nam. Bao gồm việc đấu giá thành công 3,3% cổ phần, từ đợt thoái vốn lớn thứ hai của Tổng công ty đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) vào tháng 11/2017. Hiện nay, Jardine Cycle & Carriage đang là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ hai trong cơ cấu cổ đông của Vinamilk, khi nắm giữ 10,62% cổ phần với tổng số tiền bỏ ra hơn 1 tỷ USD.
Nhưng tất cả thương vụ trên không phải là lần đầu tập đoàn “khủng” này tham gia vào thị trường Việt Nam. Mà JC&C đã xuất hiện kể từ năm 2000. Đó là việc sở hữu 7,3% cổ phần ngân hàng thương mại hàng đầu Việt Nam - Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB). Tuy nhiên, tập đoàn đã bán gần như toàn bộ số lượng cổ phiếu trị giá 2.350 tỷ đồng của mình tại ngân hàng vào năm 2017. Ngoài ra, Jardine Cycle & Carriage cũng chính là một trong những cổ đông lớn của Siam City Cement - nhà sản xuất xi măng lớn thứ 2 tại Thái Lan, với 25,5% cổ phần.
Kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm của JC&C (Nguồn: Cafebiz)
Ngày 5/8/2022 vừa qua, JC&C công bố kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm 2022 với những con số ấn tượng. Tổng doanh thu của tập đoàn tăng trưởng 29% so với cùng kỳ, đạt 10,68 tỷ USD. Đặc biệt, lợi nhuận cơ sở (Underlying Profit) - mức lợi nhuận loại trừ các chi phí bất thường, ghi nhận 487 triệu USD, cao hơn 51% so với cùng kỳ. Trong đó, Thaco đóng góp 52,3 triệu USD (tăng 43%), REE góp 9,4 triệu USD (tăng 71%), Vinamilk 9,3 triệu USD (giảm 11%) và Siam City góp 15 triệu USD. Khoản lợi nhuận lớn nhất nhận được từ công ty con là Astra, khi góp đến 464,7 triệu USD, tăng trưởng lên đến 58% so với năm trước. Tất cả con số này chưa là gì so với quy mô “siêu khủng” của tập đoàn mẹ - Jardine Matheson.
Jardine Matheson - tập đoàn của những vị “Hiệp sĩ”
Tập đoàn Jardine Matheson được thành lập từ năm 1832 bởi hai người Scotland là William Jardine và James Matheson, tại Quảng Châu (Trung Quốc). Mặt hàng kinh doanh đầu tiên của công ty này là…thuốc phiện, và một số mặt hàng khác. Sau đó, Jardine Matheson chuyển trụ sở chính sang Hong Kong sau khi khu vực này được nhượng lại cho Anh Quốc. Hiện nay, tập đoàn có 2 công ty là Jardine Matheson Holdings Ltd và Jardine Strategic Holdings Ltd, đóng vai trò nòng cốt nắm giữ các mảng kinh doanh khác nhau. Tuy nhiên, có một điều khá lạ là, một công ty nắm giữ hai trò…vừa là mẹ, vừa là con của công ty kia. Bởi vì công ty này nắm giữ 82% cổ phần công ty kia, ngược lại đơn vị kian nắm giữ 55% cổ phần đơn vị này.
Ông Ben Keswick - Chủ tịch tập đoàn Jardine Matheson
"Ông trùm" Singapore - Jardine Cycle & Carriage thuộc quyền sở hữu của Jardine Strategic Holdings Ltd. Chủ tịch hiện tại của Jardine Matheson là ông Ben Keswick, đảm nhiệm chức vụ từ năm 2019. Ông cũng là một trong những thành viên của Keswick - gia tộc có rất nhiều thành viên được Nữ hoàng Anh phong tước Hiệp sĩ. Người đứng đầu gia tộc là ông William Keswick - cháu của nhà sáng lập tập đoàn Jardine Matheson, ông William Jardine. Gia tộc quyền lực này đã điều hành hoạt động của tập đoàn hơn 1 thế kỷ qua, truyền nối qua nhiều thế hệ con cháu.
Không chỉ Jardine Cycle & Carriage, các công ty con khác của tập đoàn cũng có những khoản đầu tư khá lớn tại thị trường Việt Nam. Về bất động sản, hai tòa nhà văn phòng nổi tiếng tại Hà Nội: 63 Lý Thái Tổ đối diện Nhà hát lớn và tòa nhà Central Building nằm ở giao cắt phố Hai Bà Trưng – Bà Triệu, đều thuộc sở hữu của HongKong Land, công ty con của tập đoàn. Về lĩnh vực FnB, chuỗi cửa hàng Pizza Hut và KFC đều liên quan đến Jardine Matheson. Vào năm 2013, Chủ tịch trước đây của tập đoàn - ông Henry Keswick, từng sang tận TPHCM để gặp Chủ tịch UBND thành phố, bàn về dự án bất động sản ở 164 Đồng Khởi. Tập đoàn có trụ sở tại Hong Kong này xác định Việt Nam: là một trong những thị trường chiến lược của mình.
Kết quả kinh doanh lãi hàng tỷ USD của Jardine Matheson năm 2021 (Nguồn: Jardines.com)
Cuối năm 2021, kết thúc dịch bệnh Covid-19, Jardine Matheson ghi nhận doanh thu hơn 35,8 tỷ USD, tăng trưởng 10% so với năm 2020. Lợi nhuận sau thuế của cả tập đoàn đạt 3,289 tỷ USD, tăng trưởng mạnh mẽ so với con số 2,303 tỷ USD của năm 2020. Tổng vốn chủ sở hữu cuối năm 2021 của tập đoàn có tuổi đời gần 200 năm là 58,4 tỷ USD.
