Sau sự kiện SVB và SB, cùng nhìn lại những vụ ngân hàng trên thế giới phá sản gây chấn động

Mai Ngọc

15/03/2023 11:18

Vừa qua, thông tin ngân hàng Silicon Valley Bank (SVB) và Ngân hàng Signature (SB) ở Mỹ tuyên bố phá sản đã làm rung chuyển thị trường tài chính toàn cầu. Hàng tỷ USD tiền gửi của nhiều công ty và nhà đầu tư bị mắc kẹt. Hãy cùng nhìn lại những vụ phá sản ngân hàng trên thế giới trong 20 năm trở lại đây.

Cuộc khủng hoảng tài chính năm 2007 – 2008 đã khiến cho hàng loạt ngân hàng rơi vào cảnh sụp đổ. Đồng thời tạo ra tình trạng đói tín dụng, tình trạng sụt giá chứng khoán và mất giá tiền tệ quy mô lớn ở Mỹ và nhiều nước châu Âu. Nguyên nhân, xuất phát từ bong bóng bất động sản cùng với giám sát tài chính thiếu hoàn thiện ở Mỹ đã tới cuộc khủng hoảng tài chính vào năm 2007 – 2008.

Điển hình, cho sự sụp đổ ngân hàng ở giai đoạn này phải nhắc đến Washington Mutual (2008). Washington Mutual là ngân hàng lớn thứ sáu nước Mỹ ở thời điểm đó. Ngân hàng này cũng sở hữu Washington Mutual Saving Bank, tổ chức cho vay và tiết kiệm hàng đầu quốc gia.

Nguyên nhân đẩy Washington Mutual đến bờ phá sản cũng bắt nguồn từ cthị trường tín dụng và bất động sản. Thiệt hại kéo dài đã khiến hãng phải đóng nhiều chi nhánh và cắt giảm nhân công.

Bên cạnh đó, giá cổ phiếu của Washington Mutual từ đó đi xuống thê thảm, từ 30 đôla, vào tháng 9/2007, thậm chí 45 đôla trong năm 2006, xuống chỉ còn 2 đôla vào tháng 2/2008.

Trước viễn cảnh phá sản, ban lãnh đạo của Washington Mutual đã tiến hành cải tổ, sa thải nhân sự hoặc tìm đối tác mua lại cổ phần nhưng không thành công. Sau đó, nhà “bank” này đã phải đối mặt với việc khách hàng rút tiền mặt số lượng lớn. Chỉ trong 10 ngày, các khách hàng đã đua nhau rút khoản tiền lớn ký lục lên đến 16,7 tỷ USD.

Vào ngày 26/9, Washington Mutual Bank đệ đơn xin phá sản. Đây là vụ sụp đổ ngân hàng lớn nhất trong lịch sử với số tài sản "bốc hơi" lên tới 307 tỷ đôla.

image3-2-1678853663.jpeg
Ảnh minh hoạ.

Trong năm 2008, ngân hàng 158 tuổi Lehman Brothers cũng rơi vào cảnh phá sản. Nhà “bank” này từng lớn thư 4 ở Mỹ với 26 nhân viên.

Nguyên nhân cho sự sụp đổ của Lehman Brothers, đến từ việc phải gánh chịu kết quả của việc biến các khoản cho vay mua bất động sản thành các gói trái phiếu có gốc bất động sản đầy rủi ro cung cấp cho thị trường.

Khi nền kinh tế đi xuống, người vay tiền mua nhà không trả được các khoản vay mua nhà thì rủi ro tín dụng được chuyển sang các gói trái phiếu có các danh mục tín dụng bất động sản làm tài sản đảm bảo.

Khủng hoảng càng gia tăng khiến việc phát mãi tài sản càng tăng làm giá bất động sản càng giảm. Điều này có nghĩa giá trị tài sản đảm bảo của trái phiếu càng giảm và rủi ro tín dụng càng tăng.

Vòng xoáy khủng hoảng cứ tiếp tục như vậy, làm cho giá chứng khoán sụt giảm mạnh. Hậu quả là hàng loạt ngân hàng đầu tư, trong đó có Lehman Brothers, lần lượt báo cáo các khoản lỗ kinh doanh.

Giá trị vốn hóa đỉnh điểm khoảng 45 tỷ vào cuối năm 2007 của Lehman Brothers đã về số 0 chỉ sau gần 10 tháng, tạo nên một trong những vụ sụp đổ ngân hàng chóng vánh nhất.

Trong năm 2008, cũng đánh dấu sự sụp đổ của một ngân hàng danh tiếng ở phố Wall là Bear Stearn. Ngày 11/3/2008, các nhà đầu tư, người cho vay, và khách hàng đều cố rút ra khỏi Bear Stearn nhanh nhất có thể.

Bear Stearn ban đầu không phải là ngân hàng thương mại mà chủ yếu hoạt động thông qua các khoản đầu tư vào việc bán khống trái phiếu sắp đáo hạn, một hình thức kinh doanh đầy rủi ro.

Những biến động bất thường của khối tài chính khiến hãng thua lỗ và gặp nhiều khó khăn. Mọi chuyện càng tồi tệ hơn khi Giám đốc tín dụng của một ngân hàng khác cho rằng Bear Stearn sẽ không thể đạt được lợi nhuận như đã công bố trước đó.

Hậu quả là, chỉ trong hai ngày, vốn cổ phần của ngân hàng này từ 17 tỷ đôla tiền mặt chỉ còn lại 2 tỷ đôla. Trước tình hình trên, Bear Stearn không có lựa chọn nào khác ngoài tuyên bố phá sản.

Tại Anh Quốc, vào năm 2007 chứng kiến kết cục buồn của Northern Rock. Nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ của nhà “bank” này là đã mở rộng hoạt động sang lĩnh vực cho vay thế chấp bằng bất động sản với đối tác là Lehman Brothers. Khủng hoảng thị trường nhà đất và tín dụng đã đẩy cả hai gã khổng lồ tới bờ vực phá sản.

Vài ngày sau khi yêu cầu Bank of England hỗ trợ thanh khoản, vào thứ sáu, ngày 17/9/2007, khoảng 4 tỷ đôla đã bị khách hàng rút khỏi ngân hàng. Northern Rock mất thanh khoản và được Chính phủ Anh tiếp quản vào ngày 22/3/2008.

Mai Ngọc