Báo cáo chiến lược thị trường cập nhật mới đây của CTCP Chứng khoán VNDirect (VNDirect) đưa ra những phân tích về tác động của cuộc khủng hoảng tại Ukraine và giá cả hàng hóa đối với các ngành niêm yết của Việt Nam.
Theo đó, VNDirect cũng chỉ ra 4 nhóm ngành ảnh hưởng tích cực và 5 nhóm ngành bị tác động tiêu cực từ cuộc xung đột giữa Nga – Ukraine.
4 nhóm ngành ảnh hưởng tích cực
Dầu khí
Giá dầu Brent được dự báo sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao do tác động tổng hợp của tình trạng thiếu hụt nguồn cung toàn cầu hiện nay và căng thẳng địa chính trị ở Ukraine.
Giá dầu dự kiến tăng mạnh sẽ không chỉ thúc đẩy tâm lý giá cổ phiếu trong ngắn hạn mà còn cải thiện triển vọng của ngành trong dài hạn vì nó có thể thúc đẩy các hoạt động thăm dò & khai thác, củng cố nền tảng của ngành.
Thép
Theo Hiệp hội Thép Thế giới (WSA), Nga và Ukraine đã sản xuất 97,4 triệu tấn và xuất khẩu khoảng 57 triệu tấn thép vào năm 2021. Đặc biệt tại EU, Nga-Ukraine lần lượt là các nhà xuất khẩu thép lớn thứ 2 đến thứ 4 sang khu vực này trong 11 tháng đầu năm 2021, với khoảng 21% tổng lượng nhập khẩu, theo Eurofer.
EU cũng là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba của Việt Nam vào năm 2021. Do đó, VNDirect cho rằng các nhà xuất khẩu thép hàng đầu của Việt Nam có cơ hội tăng sản lượng tiêu thụ tại EU trong thời gian tới.
Ảnh minh họaPhân bón
Nga chiếm 13% tổng kim ngạch thương mại phân bón chính trên toàn cầu và gần 16% thương mại toàn cầu đối với các loại phân bón thành phẩm quan trọng. Do đó, các biện pháp trừng phạt do châu Âu và Mỹ áp đặt lên Nga sẽ gây ra tình trạng thiếu hụt nguồn cung toàn cầu, dẫn đến tăng giá phân bón.
Tại Việt Nam, giá phân bón bị ảnh hưởng bởi giá phân bón thế giới. Do đó, giá phân bón có khả năng tăng và giúp cải thiện biên lợi nhuận gộp trong bối cảnh giá khí đầu vào tăng cao.
Thủy sản
EU nhập khẩu 160.000 tấn cá minh thái từ Nga mỗi năm, chiếm 19% tổng nhập khẩu cá minh thái của EU. Trong khi đó, thị trường EU là thị trường xuất khẩu lớn thứ 4 của ngành cá tra Việt Nam vào năm 2021. VNDirect kỳ vọng ngành cá tra Việt Nam có thể tận dụng tình hình này để mở rộng thị phần và tăng kim ngạch xuất khẩu sang EU.
5 nhóm ngành ảnh hưởng tiêu cực
Dầu ăn
Giá dầu cọ và dầu đậu nành có xu hướng tăng do nhu cầu chuyển từ dầu hướng dương sang dầu cọ và dầu đậu nành để phục vụ nhu cầu sản xuất ngắn hạn. Nếu xung đột diễn ra trong ngắn hạn và Ukraine sớm khôi phục xuất khẩu dầu hướng dương, các công ty dầu ăn sẽ ít bị ảnh hưởng hơn nhờ các hợp đồng trước đó và lượng hàng tồn kho cao kể từ cuối năm 2021. Tuy nhiên, nếu cuộc khủng hoảng kéo dài, tỷ suất lợi nhuận gộp của các công ty dầu ăn sẽ giảm vào năm 2022.
Thức ăn chăn nuôi
Nga và Ukraine là các nước xuất khẩu lúa mì lớn thứ 1 và thứ 3 thế giới, chiếm gần một phần ba tổng kim ngạch thương mại lúa mì thế giới. Căng thẳng giữa Nga-Ukraine đã khiến giá lúa mì tăng 17,8% so với mức trước chiến sự.
Ngoài ra, Ukraine còn là nước xuất khẩu ngô lớn thứ 4, chiếm 22% kim ngạch thương mại thế giới, khiến giá thành phẩm từ ngô tăng 8,4% so với trước khi xảy ra xung đột. Lúa mì và ngô là một trong những nguyên liệu chính để sản xuất thức ăn chăn nuôi.
Ảnh minh họaHàng không
Giá dầu tăng mạnh ảnh hưởng tiêu cực đến biên lợi nhuận của các hãng hàng không. Việc tạm dừng các chuyến bay thương mại đến/đi từ Nga và Ukraine ảnh hưởng tiêu cực đến sự phục hồi lượng khách quốc tế (hành khách Nga chiếm xấp xỉ 5% tổng lượng khách quốc tế trước đại dịch).
Điện khí
Giá dầu tăng dẫn đến giá khí đầu vào tăng, tác động qua giá điện. Giá bán điện cao hơn làm giảm khả năng cạnh tranh của điện khí do mức Qc thấp và biên lợi nhuận bị thu hẹp. Các dự án điện từ Nga có thể bị chậm tiến độ, bao gồm nhiệt điện (Long Phú 1, Quảng Trị) và điện năng lượng tái tạo (Vĩnh Phong)…
Nhiệt điện
Năm 2021, Nga là thị trường xuất khẩu than lớn thứ ba sang Việt Nam (khoảng 527 triệu USD), chủ yếu là than nhiệt điện. Nga cũng là nước xuất khẩu than lớn thứ ba thế giới vào năm 2020, theo IEA. Do đó, VNDirect cho rằng các nhà máy nhiệt điện than tại Việt Nam sẽ đối mặt với nguy cơ thiếu nguồn cung khi khó chuyển đổi nhà cung cấp trong ngắn hạn. Tuy nhiên, VNDirect kỳ vọng sẽ có tác động tối thiểu do Việt Nam chỉ tiêu thụ khoảng 12% lượng than xuất khẩu hàng năm.
