Tỉnh Quảng Bình đã đưa phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn là một trong bốn khâu đột phá của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ 17 (nhiệm kỳ 2020-2025) và đã chỉ đạo UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 667/KH-UBND ngày 13/4/2023 thực hiện Chương trình “Phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh Quảng Bình”.
Theo đó, phát triển du lịch nông thôn theo hướng bền vững, bao trùm và đa giá trị, phù hợp với nhu cầu thị trường trên cơ sở sử dụng hiệu quả, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, làng nghề, các hoạt động nông nghiệp và môi trường sinh thái đặc trưng vùng miền, gắn với chuyển đổi số và đổi mới, sáng tạo; Phát huy vai trò chủ thể của người dân và cộng đồng; thúc đẩy sự tham gia tích cực và chủ động của doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ chức kinh tế khác vào phát triển kinh tế du lịch nông thôn thông qua các hình thức liên kết chuỗi giá trị du lịch hiệu quả; thông qua đó góp phần thực hiện hiệu quả, bền vững các tiêu chí nông thôn mới.
Chương trình xây dựng nông thôn mới đóng vai trò hỗ trợ tích cực cho phát triển du lịch nông thôn trên địa bàn tỉnh trong việc nâng cấp, hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng, bảo đảm vệ sinh môi trường, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa, làng nghề truyền thống… Góp phần nâng cao chất lượng xây dựng nông thôn mới bền vững thông qua việc nâng cao thu nhập, tạo sinh kế cho người dân ở nông thôn, thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm đặc sản.
Ở Quảng Bình vai trò của du lịch nông thôn còn thể hiện trên các khía cạnh, đưa giá trị của nông nghiệp và nông thôn lên cao; góp phần phát triển ngành nghề nông thôn bằng các sản phẩm OCOP (Chương trình mỗi xã một sản phẩm); phát huy giá trị văn hóa bằng các đặc sản địa phương. Kết quả thực hiện các mục tiêu của chương trình OCOP, đến nay, toàn tỉnh có 168 sản phẩm OCOP còn thời hạn, trong đó có 28 sản phẩm đạt hạng 4 sao, 140 sản phẩm đạt hạng 3 sao. Về cơ cấu chủ thể kinh tế, toàn tỉnh có 107 chủ thể kinh tế có sản phẩm OCOP được công nhận, trong đó có 58 Hợp tác xã, 21 doanh nghiệp, 28 hộ kinh doanh cá thể. Hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm tiếp tục được đẩy mạnh, trong năm 2023 đã tổ chức 06 lượt tham gia xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm OCOP ở trong nước. Đến nay, toàn tỉnh có 04 điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP (trong đó có 03 điểm tư nhân, 01 điểm của cấp huyện), dự kiến trong năm 2024 toàn tỉnh sẽ có thêm 3-5 điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP cấp tỉnh.
Kế hoạch vốn giai đoạn 2021-2025 bố trí cho chương trình, dự án nâng cao năng lực sơ chế, chế biến quy mô vừa và nhỏ cho các chủ thể OCOP; Dự án xây dựng điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP; Phát triển du lịch sinh thái ở nông thôn gắn liên với nâng cao vai trò của cộng đồng ở vùng đệm Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng.
Hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm những năm gần đây luôn được tỉnh quan tâm, đẩy mạnh triển khai thực hiện. Hàng năm tổ chức từ 5-6 lượt tham gia các hội chợ, triển lãm sản phẩm OCOP trong nước (tính riêng ngành Nông nghiệp, chưa kể ngành Công thương). Trong thời gian tới, tỉnh đang triển khai các dự án xây dựng điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP cấp tỉnh, dự kiến trong năm 2024 toàn tỉnh có thêm 3-5 điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP cấp tỉnh.
Theo đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Bình đã bám sát các nhiệm vụ được giao, tích cực phối hợp với các đơn vị, địa phương để đẩy mạnh triển khai thực hiện chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới. Đến nay toàn tỉnh đã có 03 Làng Văn hóa Du lịch, Làng du lịch nông thôn đã được hình thành và bước đầu có sự đầu tư, hoàn thiện hạ tầng (Làng Văn hóa Du lịch Cảnh Dương, Làng Văn hóa Du lịch Cự Nẫm và Làng Du lịch thích ứng thời tiết Tân Hóa). Trong đó, Làng Du lịch Tân Hóa đã được Tổ chức Du lịch thế giới (UNWTO) công nhận là Làng Du lịch tốt nhất tại kỳ bầu chọn năm 2023; triển khai xây dựng 09 tuyến đường hoa, tuyến đường nông thôn mới kiểu mẫu sáng - xanh - sạch đẹp (trong đó năm 2023 đã hoàn thành 03 tuyến, năm 2024 đang triển khai xây dựng 06 tuyến). Đang xây dựng 05 điểm trưng bày, giới thiệu sản phẩm OCOP cấp tỉnh tại các huyện Bố Trạch, Lệ Thuỷ, Ba Đồn, Đồng Hới nhằm thu hút khách du lịch đến với tỉnh Quảng Bình; hỗ trợ đầu tư xây dựng 08 căn hộ bugalow tại khu du lịch Lèn Chùa Ecostay, xã Xuân Trạch, huyện Bố Trạch (mô hình phát triển du lịch sinh thái ở nông thôn gắn liền với nâng cao vai trò của cộng đồng ở vùng đệm Vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng); Phong trào khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu ở nhiều địa phương đã thúc đẩy nông thôn mới đi vào thực chất, đã có 66 khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, 102 vườn mẫu đạt chuẩn.
Những kết quả đạt được đó đã góp phần đẩy mạnh chương trình phát triển du lịch nông thôn, bộ mặt nông thôn ngày càng thay đổi rõ rệt, xây dựng nông thôn thành những miền quê đáng sống.
Bên cạnh những kết quả đạt được, chương trình vẫn còn một số tồn tại, hạn chế đó là việc phát triển du lịch nông thôn chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế cạnh tranh hiện có, chưa huy động tối đa sự tham gia của các doanh nghiệp, hộ kinh doanh, nguồn lực của nhân dân; Việc kết nối các điểm du lịch nông thôn với các điểm du lịch nổi bật trên địa bàn tỉnh trong các chương trình tham quan phổ biến đến Quảng Bình chưa được triển khai hiệu quả, chưa thu hút được nhiều khách du lịch ngoại tỉnh. Việc đầu tư, hỗ trợ phát triển du lịch nông thôn chỉ mới tập trung tại một số khu vực nhất định; các điểm du lịch đã được cấp phép còn chưa nhiều, có nhiều điểm vẫn đang hoạt động tự phát, chưa có quy hoạch cụ thể; các sản phẩm du lịch chưa đa dạng, phong phú.
Để đẩy mạnh phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới cần phải thực hiện quy hoạch phát triển du lịch nông thôn đồng bộ với quy hoạch xây dựng nông thôn mới.
Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, thay đổi tư duy, kiến thức, hành động cho lãnh đạo, cán bộ cấp ủy, chính quyền; tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch; người dân, cộng đồng và khách du lịch về tầm ý nghĩa, tầm quan trọng của phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới, không chỉ góp phần thực hiện bền vững các tiêu chí bền vững trong xây dựng nông thôn mới và góp phần xây dựng nông thôn trở thành một vùng quê đáng sống, giàu bản sắc văn hoá.
Khuyến khích, kêu gọi đầu tư, phát triển, nâng cao chất lượng các sản phẩm, điểm du lịch nông thôn, sản phẩm du lịch nông thôn; phát triển các sản phẩm du lịch nông thôn mang đặc trưng của từng vùng miền và từng địa phương, có chất lượng đa dạng, khác biệt, gắn với bản sắc, đặc trưng, có tính trải nghiệm, cạnh tranh và giá trị gia tăng cao, theo định hướng của thị trường và phù hợp với nhu cầu của từng đối tượng du khách; Nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động và quản lý các điểm đến (quản lý khách du lịch, quản lý lưu trú, quản lý kinh doanh du lịch; bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường du lịch nông thôn…).
Đẩy mạnh công tác đào tạo tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý du lịch, kiến thức thị trường, ngoại ngữ, bảo vệ tài nguyên và môi trường du lịch… cho đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước về du lịch các cấp ở khu vực nông thôn; tổ chức đào tạo, tập huấn nghiệp vụ, kỹ năng nghề và kỹ năng mềm, kiến thức làm du lịch, ngoại ngữ, văn hóa giao tiếp ứng xử, phục vụ khách, vận hành cơ sở lưu trú… cho các tổ chức, cá nhân, cộng đồng tham gia vào hoạt động du lịch nông thôn, xây dựng văn hóa du lịch chuyên nghiệp, thân thiện, an toàn và văn minh.
Tăng cường công tác truyền thông, quảng bá, xúc tiến du lịch nông thôn, ứng dụng công nghệ, thúc đẩy chuyển đổi số trong phát triển du lịch nông thôn; Đa dạng hóa và đổi mới hình thức, nội dung truyền thông du lịch nông thôn trên nền tảng công nghệ số thông qua các cổng thông tin điện tử, mạng xã hội, bản tin, chuyên đề… trên các kênh truyền thông quốc tế, các tạp chí du lịch và các ấn phẩm du lịch như: Sách hướng dẫn, sách ảnh, biển chỉ dẫn du lịch; đẩy mạnh gắn kết và lồng ghép với hoạt động tuyên truyền trong xây dựng nông thôn mới.
Quảng Bình hội tụ rất nhiều yếu tố để phát triển mạnh loại hình du lịch nông thôn, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ tiếp tục phối hợp tích cực với Sở Du lịch và các đơn vị, địa phương liên quan để triển khai các mô hình, chương trình nhằm thực hiện hiệu quả chương trình phát triển du lịch nông thôn, gia tăng các giá trị sản phẩm OCOP gắn với xây dựng nông thôn mới với mục tiêu bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống theo hướng bền vững, bao trùm và đa giá trị, góp phần đa dạng hoá ngành du lịch của tỉnh nhà, đưa Quảng Bình phát triển nhanh và bền vững.
