Một nhà lãnh đạo xuất sắc không chỉ được đo lường bằng những phát ngôn mạnh mẽ hay hình ảnh hào nhoáng trên truyền thông, mà được minh chứng rõ ràng nhất qua những kết quả cụ thể mà họ mang lại cho tổ chức mình dẫn dắt. Trong thời gian tại vị, họ giúp tổ chức đạt được các mục tiêu kinh doanh, tạo ra tăng trưởng bền vững và xây dựng năng lực cạnh tranh dài hạn. Khi rời đi, họ để lại một di sản giá trị – không chỉ là những con số tài chính, mà còn là văn hóa tổ chức, bản sắc thương hiệu và một đội ngũ kế thừa vững vàng.
Vậy, điều gì tạo nên một nhà lãnh đạo xuất sắc? Đó là sự kết hợp giữa tư duy quản trị sắc sảo, năng lực dẫn dắt mạnh mẽ, sự quyết đoán đúng lúc, khả năng kiểm soát cảm xúc và một nền tảng đạo đức vững vàng. Mỗi yếu tố này không tồn tại đơn lẻ mà hòa quyện, bồi đắp cho nhau để hình thành nên tầm vóc của một người đứng đầu.
Tư duy quản trị xuất sắc: Từ chuyên môn đến tầm nhìn
Sở hữu chuyên môn vững vàng là một lợi thế, nhưng với một nhà lãnh đạo thực thụ, điều quan trọng hơn là cách họ tư duy về chuyên môn đó trong bối cảnh tổng thể của tổ chức. Một lãnh đạo giỏi không chỉ làm tốt phần việc của mình, mà còn nhìn thấy mối liên hệ giữa các phòng ban, giữa hiệu quả kinh doanh và giá trị con người.
Một ví dụ điển hình là Carlos, cựu Giám đốc Điều hành của câu lạc bộ bóng đá Real Madrid – một trong những tổ chức thể thao thành công nhất thế giới. Dù xuất thân là chuyên gia tài chính và không có nhiều hiểu biết về bóng đá, Carlos lại được đánh giá là một người có tư duy quản trị sắc sảo. Trong cuốn The Real Madrid Way của Steven G. Mandis, tác giả kể lại rằng thay vì chỉ nói về lợi nhuận hay ngân sách, Carlos luôn nhấn mạnh đến các giá trị cốt lõi như văn hóa, đam mê và cộng đồng – những yếu tố ông xem là nền tảng để xây dựng một di sản lâu dài.
Điều này cho thấy: tư duy quản trị xuất sắc không phải chỉ nằm ở kỹ năng kỹ trị, mà là khả năng nhìn tổ chức như một thực thể sống – nơi con người, giá trị và chiến lược cùng tồn tại và phát triển hài hòa.
Năng lực dẫn dắt: Sự tác động thực sự đến con người
Thuật ngữ "leadership" vốn đã hàm ý sự dẫn dắt. Dù theo phong cách dân chủ, quân phiệt hay nhân trị, điểm chung của một lãnh đạo giỏi vẫn là khả năng truyền cảm hứng và quy tụ người khác đi theo mình một cách tự nguyện.
Howard Schultz – người làm nên Starbucks – xây dựng văn hóa doanh nghiệp dựa trên sự tử tế, kết nối và lòng trung thành. Ngược lại, Ray Kroc – kiến trúc sư của McDonald’s – là người theo đuổi hiệu suất và tính kỷ luật tới mức tuyệt đối. Hai người với hai cách tiếp cận khác nhau, nhưng cả hai đều thành công nhờ khả năng lôi cuốn đội ngũ và định hình được bản sắc riêng cho tổ chức của mình.
Một lãnh đạo giỏi không chỉ truyền đạt tầm nhìn, mà còn khiến người khác tin tưởng, cam kết và hành động – ngay cả khi điều đó đòi hỏi sự hy sinh hoặc thay đổi sâu sắc từ bên trong.
Sự quyết đoán: Dám lựa chọn trong những khoảnh khắc định mệnh
Phẩm chất của một lãnh đạo thường được bộc lộ rõ nhất ở những thời điểm then chốt, nơi mà một quyết định có thể định đoạt tương lai của cả tổ chức. Sự quyết đoán không chỉ là hành động nhanh chóng, mà là khả năng nhìn xa, hiểu sâu và dám chịu trách nhiệm với lựa chọn của mình – ngay cả khi khả năng thất bại vẫn hiện hữu.
Lịch sử ghi lại khoảnh khắc vĩ đại khi Julius Caesar quyết định vượt sông Rubicon, bất chấp rủi ro bị coi là phản loạn. Hành động đó không chỉ thể hiện sự dũng cảm, mà còn là tuyên bố: không quay đầu. Từ đó, ông mở ra một chương mới cho La Mã và khẳng định vai trò nhà lãnh đạo mang tính cách mạng.
Một tổ chức chỉ phát triển khi người đứng đầu dám hành động – đặc biệt là trong những giai đoạn đầy bất định. Khi mọi người còn lưỡng lự, một nhà lãnh đạo thực thụ là người đưa ra quyết định và đứng vững với nó.
Kiểm soát cảm xúc: Bản lĩnh trong sự cô đơn quyết định
Lãnh đạo không phải lúc nào cũng là vinh quang, mà đôi khi là hành trình cô đơn nhất. Cảm xúc – nếu không được kiểm soát – có thể là kẻ thù nguy hiểm của những quyết định lớn.
Spartacus – người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa nô lệ nổi tiếng thời La Mã cổ đại – là minh chứng cho bản lĩnh cảm xúc hiếm có. Dù người thân bị sát hại dã man, ông vẫn kiên định trong việc đưa ra các quyết định mang tính chiến lược vì đại cục. Có những lúc, ông phải tha thứ cho chính những kẻ từng gây tổn thương sâu sắc – vì ông biết rằng cảm xúc cá nhân không thể dẫn đường cho một cuộc cách mạng lớn lao.
Lãnh đạo giỏi không phải là người không có cảm xúc, mà là người biết điều tiết chúng, đặt lợi ích chung lên trên tổn thương riêng. Và đó là điều khiến họ trở nên khác biệt.
Chính trực: Nền tảng cốt lõi của tầm vóc lãnh đạo
Chính trực không phải là kỹ năng, mà là nền tảng đạo đức không thể thiếu trong mọi hành vi lãnh đạo. Một nhà lãnh đạo xuất sắc là người có thể kiểm soát tham vọng cá nhân, đặt lợi ích của tổ chức lên trên tất cả – kể cả khi điều đó mâu thuẫn với mong muốn riêng.
Lee Iacocca – người đã cứu Chrysler khỏi bờ vực phá sản – từng là biểu tượng truyền thông nước Mỹ. Tuy nhiên, vì mải mê xây dựng danh tiếng cá nhân, ông bỏ lỡ cơ hội tái cấu trúc tổ chức và cuối cùng khiến giá trị cổ phiếu tụt dốc. Câu chuyện này là lời nhắc nhở rằng: quyền lực và ánh hào quang dễ làm lu mờ sự tỉnh táo, nếu không có nền tảng chính trực bên trong.
Chính trực là điều giữ cho một lãnh đạo không bị cuốn vào vòng xoáy quyền lực. Khi họ giữ được sự liêm chính, tổ chức mới giữ được niềm tin và năng lượng phát triển bền vững.
Lãnh đạo xuất sắc là người xây di sản từ con người
Dù đang tại vị hay đã rời chức, một nhà lãnh đạo xuất sắc không chỉ được nhớ đến vì thành tích, mà bởi họ đã góp phần làm nên những con người tốt hơn, những tổ chức mạnh hơn. Họ để lại di sản vô hình nhưng sâu sắc – chính là văn hóa, là con người, là tinh thần không ngừng học hỏi và phát triển.
Họ không nhất thiết phải là người giỏi nhất trong mọi lĩnh vực, nhưng chắc chắn là người có thể giúp đội ngũ của mình phát triển vượt bậc. Họ không chỉ dẫn dắt một thời điểm, mà còn khơi dậy động lực để tổ chức tiếp tục đi xa – ngay cả khi họ không còn hiện diện.
Và đó mới chính là định nghĩa đầy đủ nhất cho một nhà lãnh đạo xuất sắc.
