Mượn giấy phép làm “lá bùa” cho hoạt động vi phạm
Công ty cổ phần khai thác khoáng sản và vận tải Long Thịnh được UBND tỉnh Tuyên Quang cấp Giấy phép khai thác khoáng sản số 10/GP-UBND ngày 16/5/2023.
Theo đó, UBND tỉnh Tuyên Quang cho phép Công ty cổ phần khai thác khoáng sản và vận tải Long Thịnh được nhận quyền khai thác khoáng sản và khai thác cát, sỏi bằng phương pháp lộ thiên tại mỏ cát, sỏi lòng sông Lô thuộc địa phận xã Quyết Thắng, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang với diện tích khu vực khai thác 163.600 m2 (16,36 ha).
Thời gian được phép khai thác trong ngày là từ 07 giờ sáng đến 5 giờ chiều, không được khai thác ban đêm. Công suất khai thác 30.000m3/ năm. Phương tiện, thiết bị dược phép sử dụng trong khai thác, vận chuyển cát, sỏi: Tàu cuốc 1 cái, công suất 20m3/h; máy hút cát 3 cái, công suất 6m3/h; tàu vận tải 4 cái, tải trọng 20 tấn; hệ thống băng tải 1 cái, máy xúc 2 cái, dung tích 0,6m3; ôtô 4 cái loạt 5-10 tấn.
Điều 2 của giấy phép này cũng yêu cầu rất rõ Công ty cổ phần khai thác khoáng sản và vận tải Long Thịnh có trách nhiệm:
1. Nộp lệ phí cấp phép khai thác khoáng sản, các khoản phí có liên quan theo quy định hiện hành.
2. Nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản theo quy định.
3. Xác định ranh giới khu vực khai thác; cắm mốc các điểm khép góc khai thác cát, sỏi lòng sông. Tiến hành hoạt động khai thác khoáng khu sản theo dùng toạ độ, diện tích, mức sâu, trữ lượng, công suất, quy định tại Điều 1 của Giấy phép này.
4. Sử dụng đúng số lượng, công suất thiết bị khai thác (tàu hút) và nộp bản đăng ký thiết bị khai thác, vận chuyển cát sỏi (hồ sơ đăng ký, đăng kiểm của từng loại thiết bị, phương tiện khai thác, vận chuyển do cơ quan có thẩm quyền cấp) cho Sở Tài nguyên và Môi trường trước khi tiến hành khai thác. Tên, loại phương tiện, thiết bị được sử dụng để khai thác, vận chuyển cát, sỏi và yêu cầu về đăng ký theo quy định của pháp luật giao thông đường thủy nội địa, pháp luật liên quan; việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình và lưu trữ dữ liệu, thông tin về vị trí, hành trình di chuyển của phương tiện, thiết bị sử dụng để khai thác, vận chuyển cát, sỏi
5. Yêu cầu phải ký hợp đồng vận chuyển với các chủ phương tiện đủ điều kiện vận chuyển theo quy định của pháp luật trong trường hợp Công ty không trực tiếp vận chuyển cát, sỏi sau khai thác. Phải lắp đặt bảng thông báo tại bờ sông thuộc phạm vi khu vực khai thác để công khai thông tin Giấy phép khai thác, dự án khai thác cát, sỏi lòng sông với các nội dung: tọa độ, diện tích và sơ đồ phạm vi khu vực khai thác; thời gian khai thác; tên phương tiện, thiết bị sử dụng để khai thác cát, sỏi.
6. Thực hiện nghĩa vụ, trách nhiệm về phòng chống thiên tai theo quy định của pháp luật.
7. Trước khi tiến hành khai thác phải nộp thiết kế mỏ được lập, thẩm định, phê duyệt theo đúng quy định của pháp luật cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định; báo cáo Sở Tài nguyên và Môi trường và địa phương nơi có mỏ kiểm tra tại thực địa, xác định tọa độ, mặt bằng khai thác và cắm mốc giới phạm vi khu vực được cấp phép khai thác; phải thực hiện thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất, ký hợp đồng thuê đất theo quy định của pháp luật.
8. Thực hiện đầy đủ nội dung Kế hoạch bảo vệ môi trường và Phương án cải tạo môi trường đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường; thực hiện việc ký quỹ phục hồi môi trường theo quy định.
9. Trong quá trình khai thác, phải thực hiện đúng và đầy đủ các phương pháp, quy trình kỹ thuật, đảm bảo an toàn kỹ thuật, an toàn công trình mỏ; có các biện pháp phòng, chống các sự cố, bảo đảm an toàn lao động và các quy định khác có liên quan về an toàn trong khai thác mỏ; bảo đảm an toàn bờ sông, đê, kẻ, cống, cầu, các công trình khác trên sông, đảm bảo an toàn giao thông đường sông theo quy định của pháp luật. Phải thu hồi tối đa sản phẩm khai thác từ mỏ và các sản phẩm khác (nếu có); báo cáo đúng sản lượng khai thác, chế biến, sử dụng khoáng sản cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
10. Việc quản lý, sử dụng các sản phẩm khai thác, chế biến theo quy định của pháp luật hiện hành. Xuất hàng phải có hóa đơn chứng từ hợp pháp; cấp hàng vận chuyển phải đúng tải trọng cho phép không làm ảnh hưởng đến môi trường, cấp đường giao thông.
11. Thường xuyên kiểm tra, kiểm soát các khu vực khai thác, chế biến, công trình phụ trợ và các khu vực khác có liên quan; bảo vệ tài nguyên khoáng sản, bảo đảm an toàn, trật tự mỏ theo quy định của pháp luật Thường xuyên thực hiện theo dõi, quan trắc, diễn biến sạt lở bờ sông. Khi bờ sông có diễn biển bất thường phải có báo cáo kịp thời đến các cơ quan chức năng để có biện pháp xử lý theo quy định.
Trường hợp có dấu hiệu không đảm bảo an toàn, phải dừng ngay hoạt động khai thác, chế biến, đồng thời có biện pháp khắc phục kịp thời và bảo cáo ngay bằng văn bản cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền để xử lý theo quy định của pháp luật.
12. Thực hiện việc đóng cửa mỏ; phục hồi môi trường, đất đai sau khai thác; báo cáo định kỳ trong hoạt động khoáng sản theo quy định của pháp luật về khoáng sản và các quy định khác có liên quan.
Quy định chặt chẽ là vậy nhưng theo như thông tin phản ánh của nhân dân, Tạp chí Nhà Quản lý ghi nhận được và cả cơ quan quản lý các cấp của Tuyên Quang lại hoàn toàn khác.
Trong quá trình tiếp nhận thông tin, ghi nhận thực tế và tiếp cận hồ sơ loạt dấu hiệu hoạt động khai thác cát, sỏi vi phạm của Công ty cổ phần khai thác khoáng sản và vận tải Long Thịnh đã được làm sáng tỏ.
Cơ quan quản lý ngao ngán với loạt vi phạm
Lần theo thông tin phản ánh, chúng tôi có mặt tại điểm khai thác cát, sỏi lòng sông Lô tại xã Quyết Thắng, huyện Sơn Dương, Tuyên Quang của Công ty Long Thịnh vào ngày 28/7/2023 phát hiện 2 phương tiện khai thác đang hoạt động, bám sát 2 bên hông của 2 phương tiện này là 4 tàu vận tải cỡ 200m3 đang “ăn hàng” rất chuyên nghiệp sau khi được khai thác phần cát vàng được đẩy sang một bên, sỏi cũng đẩy sang một bên chia đều cho 2 tàu vận tải.
Trong ngày 28/7/2023 đại diện các cơ quan quản lý của tỉnh Tuyên Quang gồm Sở Tài nguyên và Môi trường; Công an tỉnh; UBND huyện Sơn Dương; UBND xã Quyết Thắng, thôn Sài Lĩnh đã có buổi làm việc với đại diện Công ty Long Thịnh. Qua buổi làm việc, đoàn yêu cầu Công ty Long Thịnh khẩn trương thực hiện cắm mốc điểm khép góc khu vực (mốc gửi, thả phao) tại các điểm góc nêu trên; quá trình cắm mốc điểm khép góc có sự kiểm tra, giám sát của UBND xã Quyết Thắng và đại diện thôn Sài Lĩnh, xã Quyết Thắng. Sau khi hoàn thành cắm mốc điểm khép góc, Công ty Long Thịnh phải có báo cáo kết quả thực hiện đến các cơ quan tham dự cuộc họp.
Công ty Long Thịnh thực hiện quản lý, bảo vệ khu vực khai thác khoáng sản được cấp phép theo nội dung Giấy phép khai thác khoáng sản số 10/GP-UBND ngày 16/5/2023 của UBND tỉnh; trong quá trình hoạt động khai thác, trường hợp bờ sông, công trình thủy lợi trên sông có diễn biến bất thường phải thực hiện dừng hoạt động khai thác và kịp thời báo cáo cơ quan nhà nước có thẩm quyền; nghiêm cấm hoạt động khai thác không đúng với Giấy phép khai thác khoảng sản được cấp.
Tiếp đến, ngày 3/8/2023 đoàn của UBND xã Quyết Thắng do ông Âu Văn Luận, Chủ tịch UBND dẫn đầu đã phối hợp với trưởng thôn Sài Lĩnh có mặt để yêu cầu Công ty Long Thịnh không được khai thác tại các vị trí bảo vệ kè, cách các chân kè 60m ngược lên phía trên và xuôi về phía hạ lưu, còn phần đầu kè giáp mặt nước khoảng cách là 50m không được khai thác, tránh gây sạt lở kè.
Trong biên bản làm việc, đại diện Công ty cổ phần khai thác khoáng sản và vận tải Long Thịnh cũng đã nhất trí với các mốc đã được xác định vị trí và cam kết không khai thác cát, sởi ở gần kẻ tránh gây sạt lở ảnh hưởng đến các kẻ thủy lợi ( Bảo vệ bờ sông).
Ngoài ra UBND xã Quyết Thắng cũng yêu cầu Công ty Long Thịnh không khai thác trong phạm vi bảo vệ công trình kè bờ sông được xác định tại các khu vực theo nội dung, vị trí tọa độ theo biên bản làm việc ngày 28/7/2013; Khẩn trương thực hiện cắm mốc điểm khép góc khu vực (mốc gửi, thả phao) tại các điểm góc nêu trên; quá trình cắm mốc điểm khép góc có sự kiểm tra, giám sát của UBND xã Quyết Thắng và đại diện thôn Sài Lĩnh; Công ty Long Thịnh thực hiện quản lý, bảo vệ khu vực khai thác khoảng sản được cấp phép theo nội dung Giấy phép khai thác khoáng sản số 10/GP-UBND ngày 16/5/2023 của Ủy ban nhân dân tỉnh; trong quá trình hoạt động khai thác, trường hợp bờ sông, công trình thủy lợi trên sông có diễn biến bất thường phải thực hiện dừng hoạt động khai thác và kịp thời báo cáo để cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Yêu cầu rõ ràng, cam kết chắc chắn là vậy nhưng theo ghi nhận thực tế ngày 4/8/2023 Công ty Long Thịnh vẫn cho 2 phương tiện khai thác ngay sát sát điểm đầu kè và sát bờ sông làm sạt lở ngay sát chân đầu đầu kè.
Tương tự ngày 10/8/2023 điểm sạt lở mới cũng bắt đầu xuất hiện khi phương tiện khai thác của Công ty Long Thịnh “móc” sát bờ sông.
"Nó lở ùm ùm, ghê lắm. Nó khai thác thì mới sạt lở, nó cứ móc vào chân thế rồi đá nó cũng lôi ra rồi lại sạt lở. Thế này thì cứ 5 năm nữa thôi thì lại hết tất", một người dân xã Quyết Thắng chia sẻ!.
Tiếp đến ngày 25/8/2023 UBND xã Quyết Thắng tiếp tục kiểm tra điểm khai thác của Công ty Long Thịnh theo biên bản làm việc của Công an xã Quyết Thắng vào hồi 19 giờ 50 ngày 24/08/2023 theo phản ánh của nhân dân về việc công ty Long Thịnh hoạt động khai thác cát, sỏi qua thời gian quy định. Tại buổi kiểm tra UBND xã Quyết Thắng phát hiện Công ty Long Thịnh thực hiện khai thác ngoài phạm vi ranh giới mỏ đã được cấp phép 15 đến 20 mét cụ thể tại vị trí kè số 02 và 03.
Sau đó đại diện cơ quản quản lý xã đã yêu cầu các phương tiện khai thác di chuyển về vị trí khu vực mỏ đã được cấp phép và yêu cầu công ty Long Thịnh tuân thủ đúng thời gian quy định, khai thác cát, sỏi theo đúng vị trí giấy phép đã được cấp.
Tuy nhiên, ngày 25/8/2023 theo ghi nhận thực tế của chúng tôi tại khu vực khai thác của Công ty Long Thịnh xuất hiện 3 phương tiện khai thác rất sát bờ bãi đang bị sạt lở, thậm chí còn tiến sâu vào phía bên trong kè đá được xây dựng để bảo vệ bờ sông.
Cùng ngày chiều 25/8/2023 đại diện cơ quan quản lý huyện Sơn Dương và xã Quyết Thắng tiếp tục có mặt và kiểm tra tại khu vực khai thác của Công ty Long Thịnh. Thế nhưng theo ghi nhận thực tế, bất chấp đã quá giờ khai thác Công ty Long Thịnh vẫn cố tình khai thác đến 17 giờ 50 phút cho đến khi đích thân chủ tịch UBND xã Quyết Thắng có mặt thì Công ty Long Thịnh mới cho phương tiện dừng khai thác.
Trong sự ngao ngán, ông Âu Văn Luận - Chủ tịch UBND xã Quyết Thắng chia sẻ với phóng viên: Anh em cơ sở thật sự là vất vả, giờ chỉ muốn Công ty Long Thịnh dừng hoạt động. UBND xã đã kiểm tra và lập nhiều biên bản vi phạm, nhưng đôi khi cấp xã còn thiếu phương tiện để xác định cụ thể vị trí, mốc giới nên còn khó khăn trong việc xác định vị trí khai thác có vi phạm mốc giới hay không.
Cũng theo ông Luận, người dân cũng phản ánh nhiều lần việc Công ty Long Thịnh vi phạm về thời gian khai thác, xã cũng có biên bản làm việc với người dân về việc này. Sắp tới UBND xã cũng sẽ bố trí lực lượng tăng cường giám sát hoạt động khai thác nếu phát hiện vi phạm sẽ có báo cáo lên các cơ quan quản lý cao hơn có phương án xử lý dứt điểm vi phạm.
Bất chấp mọi sự cố gắng ngăn chặn của các cấp quản lý của tỉnh Tuyên Quang, nhiều ngày qua Công ty Long Thịnh vẫn cố tình khai thác cát gần sát tại các điểm sạt lở, vi phạm mốc giới trong khi khai thác, tiến sâu vào bên trong khu vực kè bảo về bờ sông, tiến hành khai thác cát trước giờ và quá giờ được phép khai thác. Điều này được thể hiện khi mà lúc 5 giờ 54 phút sáng ngày 26/8/2023 chúng tôi tiếp tục ghi nhận được 03 phương tiện khai thác của Công ty Long Thịnh đang đua nhau tiến sát bờ “đục khoét” bãi sông Lô ngay tại các điểm sạt lở.
Ngay khi ghi nhận được thực tế đang diễn ra, chúng tôi đã gửi video cho đại diện của UBND huyện Sơn Dương; UBND xã Quyết Thắng để có biện pháp ngăn chặn, nhưng sau hơn 1 tiếng đồng hồ 03 phương tiên khai thác cát của Công ty vẫn vô tư khai thác, một số tàu vận chuyển đã “ăn no” cát, sỏi và rời đi, nhường vị trí cho tàu khác vào “ăn cát”.
Qua đây kính đề nghị UBND tỉnh Tuyên Quang sớm chỉ đạo xử lý dứt điểm những dấu hiệu vi phạm trong hoạt động khai thác cát, sỏi của Công ty cổ phần khai thác khoáng sản và vận tải Long Thịnh trả lại cuộc sống bình yên cho nhân dân.
