Tôi rất vui mừng được có mặt tại hội nghị Xúc tiến đầu tư Trà Vinh năm 2020. Tôi cũng rất vinh dự được chia sẻ với quý vị quan điểm của Ngân hàng Thế giới về phát triển kinh tế của Trà Vinh trong bối cảnh chung của khu vực đồng bằng sông Cửu Long.
Ngân hàng Thế giới cam kết phát triển bền vững và chống chịu biến đổi khí hậu của đồng bằng sông Cửu Long, đặc biệt là theo tầm nhìn và định hướng của Nghị quyết 120 (về phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu) do Chính phủ ban hành năm 2017. Bằng chứng cho thấy, khu vực này có rất nhiều cơ hội có thể tiếp tục thành công của chương trình nghị sự phát triển của Việt Nam và có thể chuyển đổi thành một nền kinh tế năng suất hơn, đổi mới hơn và chống chịu tốt hơn với biến đổi khí hậu.
Hôm nay, tôi muốn nêu bật ba thông điệp chính mà chúng tôi cho rằng, nên định hướng cho con đường phát triển bền vững của Trà Vinh.
Thứ nhất, kết hợp các biện pháp chống chịu biến đổi khí hậu vào phát triển và đầu tư là bắt buộc chứ không phải là một lựa chọn. Quá trình xâm nhập mặn đang diễn ra trong mùa khô 2019-2020, cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến Trà Vinh, là lời nhắc nhở rằng tác động của biến đổi khí hậu sẽ hòa trộn vào các hoạt động của con người. Chúng ta không còn đủ khả năng để tập trung chủ yếu vào việc phản ứng và ứng phó với các thảm họa, được dự báo sẽ tăng cả về tần suất và cường độ. Chúng ta cần bắt đầu dự đoán các tác động của biến đổi khí hậu và có những lộ trình phát triển và lựa chọn đầu tư thích ứng.
Thứ hai, vì những thay đổi trong tương lai- dù là do biến đổi khí hậu hay do các hoạt động trong Lưu vực đồng bằng sông Cửu Long- không thể dự đoán chính xác, cho nên các quyết định đầu tư hiện tại của Trà Vinh phải được xem xét trong bối cảnh hoạt động phát triển kinh tế, điều kiện tự nhiên và biến đổi khí hậu rộng hơn, của cả vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Thứ ba, bối cảnh kinh tế của Mê Kông, bối cảnh của Việt Nam, bối cảnh lưu vực sông Mê Kông và bối cảnh thế giới đang thay đổi nhanh chóng, điều cốt lõi là các hoạt động đầu tư trong tương lai vào Trà Vinh cần sáng tạo và vượt qua tư duy kinh doanh thông thường, đã từng là nền tảng của các khoản đầu tư trong quá khứ.
Tôi tin tưởng rằng, với sự lãnh đạo hướng về phía trước của Trà Vinh và của Việt Nam, những thông điệp chính này không gây ngạc nhiên. Tuy nhiên, tôi muốn chia sẻ với bạn điều này có ý nghĩa gì trong việc đảm bảo Trà Vinh thúc đẩy các khoản đầu tư thông minh, bền vững và bền bỉ.
Trà Vinh, là một tỉnh ven biển ở đồng bằng sông Cửu Long, chịu tác động của mực nước biển dâng, triều cường và thời tiết cực đoan, chuyển hướng dòng chảy nước ngọt ở thượng nguồn và thay đổi tải lượng phù sa. Các yếu tố này cùng nhau có thể làm tăng nguy cơ của Trà Vinh trước các sự cố liên quan biến đổi khí hậu thường xuyên và cực đoan. Tuy nhiên, việc tăng ảnh hưởng của biến đổi khí hậu không có nghĩa là dễ bị tổn thương trước biến đổi khí hậu. Điều này đặc biệt đúng nếu các cân nhắc về khí hậu được kết hợp vào kế hoạch và đầu tư. Dự báo mực nước biển dâng, xâm nhập mặn, giảm lượng nước ngọt và phù sa, Trà Vinh có thể đưa ra quyết định đầu tư thông minh hơn. Chúng ta đã thấy điều này với cách Trà Vinh tham gia vào dự án đầu tư Kết hợp chống chịu khí hậu tổng hợp và sinh kế bền vững tại Đồng bằng sông Cửu Long (vốn Ngân hàng Thế giới) kết hợp đầu tư hạ tầng, cống kiểm soát mặn và hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng bảo vệ vùng sinh thái nước ngọt cho các hoạt động trồng cây ăn trái giá trị cao, với các biện pháp phi công trình, thay đổi sử dụng đất, bảo tồn vành đai rừng ngập mặn và các giải pháp thay thế thích hợp cho nuôi tôm nước ngọt và nuôi thâm canh không bền vững để tận dụng các điều kiện thay đổi như nước biển dâng và xâm nhập mặn. Chỉ đầu tư hạ tầng hoặc phi công trình không phải là cách làm thông minh và bền vững với biến đổi khí hậu. Tiến hành thực hiện đồng thời, tích hợp về mặt không gian có thể đảm bảo rằng, các khoản đầu tư vào Trà Vinh sẽ tạo đột phá và tăng sức chống chịu khí hậu không chỉ trong thời gian tới mà cả trong trung hạn.
Đầu tư cho phát triển tại Trà Vinh phải được xem xét trong bối cảnh phát triển rộng lớn hơn của đồng bằng sông Cửu Long và TP.HCM. Mặc dù đây chỉ là chuyến thăm thứ hai của tôi đến đồng bằng sông Cửu Long, nhưng tầm quan trọng của việc tăng cường phối hợp giữa các tỉnh ở đồng bằng sông Cửu Long và với TP.HCM là rất rõ ràng. Xem xét các kết nối tự nhiên và vật lý giữa các tỉnh và cơ hội để tối ưu hóa mỗi nguồn lực tự nhiên của tỉnh, đặc điểm sinh thái thủy văn độc đáo và vị trí địa lý, lợi ích của sự điều phối và liên kết vùng có thể lớn vượt xa chi phí. Chắc chắn có những cơ hội để thúc đẩy du lịch, kinh doanh nông nghiệp, logistics và đầu tư phát triển đô thị ở Trà Vinh - trong đó nhiều diễn giả đã nêu rõ trước mắt tôi trong sự kiện quan trọng này. Tuy nhiên, đầu tư vào đâu và đầu tư vào cái gì, phải được thực hiện trong tư duy về việc phát triển rộng hơn đến Đồng bằng sông Cửu Long và TP.HCM. Lãnh đạo tỉnh Trà Vinh cần tích cực tham gia xây dựng Quy hoạch tổng thể đồng bằng sông Cửu Long (do Bộ Kế hoạch – Đầu tư chủ trì), đồng thời đảm bảo rằng Quy hoạch tỉnh Trà Vinh giai đoạn 2021-2030 đến năm 2050 hoàn toàn phù hợp với Chiến lược của vùng. Trà Vinh sẽ có thể hưởng lợi từ các khoản đầu tư vào cơ sở hạ tầng và chuyển đổi kinh tế khu vực.
Tuy nhiên, để các khoản đầu tư có tính chuyển đổi và thích ứng với biến đổi khí hậu, chúng ta không thể bỏ qua những thay đổi xảy ra xung quanh mình - cả tích cực lẫn tiêu cực. Đó là những thay đổi do nhân khẩu học, đô thị hóa, biến đổi khí hậu, khai thác tài nguyên thiên nhiên, cơ hội năng lượng tái tạo, đổi mới kỹ thuật số nhanh chóng, truy cập dữ liệu mở,… Nếu bỏ qua những thực tế này, thì những khoản đầu tư sẽ bỏ lỡ cơ hội hưởng lợi từ những thay đổi này. Quyết định đầu tư cần được dựa trên bằng chứng và các phân tích tốt của các kịch bản trong tương lai.
Trà Vinh là một tỉnh ven biển có thể chuyển đổi từ lúa gạo sang các loại cây trồng có lợi nhuận cao hơn (như cây ăn quả và hoa màu) ở vùng nước ngọt, trong khi dần dần nắm lấy lợi thế nền kinh tế nước lợ và mở rộng sản xuất tôm và nuôi trồng thủy sản bền vững trên phần lớn diện tích của tỉnh. Cũng có thể xác định các cách để tăng cường mối liên kết giữa thành thị và nông thôn để thúc đẩy chuỗi giá trị nuôi tôm và nuôi trồng thủy sản bền vững cũng như chuỗi giá trị của các mặt hàng nông sản phù hợp với sinh thái nước lợ. Thay vì thúc đẩy sự phát triển đô thị mang dấu ấn môi trường tiêu cực, Trà Vinh có thể hỗ trợ để tập hợp (các nguồn lực) và đầu tư vào thành phố thông minh và có sức chống chịu, tạo ra cực tăng trưởng, đồng thời tiếp tục nỗ lực hiện tại của tỉnh trong việc cải thiện chất lượng sống, dịch vụ xã hội và bảo vệ môi trường ở khu vực nông thôn, chương trình phát triển nông thôn mới. Nắm bắt tư duy mới này, Trà Vinh có thể đầu tư vào kết nối không chỉ bằng cách đầu tư vào đường bộ, mà còn bằng cách đầu tư vào đường thủy nội địa, và thúc đẩy kết nối thông tin lớn hơn.
Không thiếu các cơ hội đầu tư sáng tạo và thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu.
Nhìn về phía trước Trà Vinh cần đảm bảo thúc đẩy các khoản đầu tư theo định hướng dịch vụ và đáp ứng nhu cầu và cơ hội thị trường mới nổi. Một số lĩnh vực quan trọng ở Trà Vinh như lãnh đạo tỉnh đã xác định, bao gồm tái cơ cấu nông nghiệp, cơ sở hạ tầng nước thích ứng khí hậu, phát triển nông thôn, đổi mới, chuỗi giá trị và phát triển hợp tác. Chúng tôi khuyến khích Trà Vinh trong lộ trình phát triển, vì sự phát triển lâu dài và bền vững, ưu tiên đầu tư xanh, khơi gợi nhu cầu của khu vực tư nhân đối với các cơ hội đầu tư có trách nhiệm với môi trường và xã hội. Cũng cần đảm bảo các khoản đầu tư là thông minh với khí hậu, sáng tạo và phối hợp tốt với định hướng phát triển của toàn vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Ngân hàng Thế giới cam kết sẽ hỗ trợ việc phát triển bền vững và thông minh với khí hậu của Trà Vinh và đồng bằng sông Cửu Long, vì chúng tôi nhìn nhận Trà Vinh và khu vực đồng bằng sông Cửu Long, ở vị trí rất quan trọng đối với tăng trưởng bền vững và chất lượng ở Việt Nam.
Tạp chí Nhà Quản Lý
