Do lo ngại Huawei có thể lợi dụng kẽ hở để tiếp tục tiếp cận công nghệ của Mỹ, Bộ Thương mại Hoa Kỳ ngày 15.3.2020 đã ra thông báo sửa đổi quy định về sản phẩm trực tiếp (Foreign Direct Product Rule), áp dụng lệnh cấm bán hàng cho những công ty Trung Quốc trong danh sách cấm (Entity List) đối với cả các công ty bán dẫn nước ngoài. Quy định mới này sẽ ngăn cản các công ty trên khắp thế giới sử dụng thiết bị và phần mềm xuất xứ Mỹ để thiết kế và sản xuất chip cho Huawei và 114 công ty con. Các công ty bán dẫn có thể nộp đơn xin giấy phép để tiếp tục bán hàng, nhưng gần như chắc chắn đơn yêu cầu sẽ bị từ chối. Quy định có hiệu lực từ ngày 15.5, với thời hạn chấp hành được lùi 120 ngày (tức hết ngày 14.9.2020) đối với các sản phẩm đang trong quá trình sản xuất.
Huawei đã không thể tiếp cận các công ty bán dẫn Mỹ như Intel, AMD, Broadcom, Qualcomm, Texas Instruments, hay Micron. Do lệnh cấm mới, Huawei càng khó khăn hơn để có được nguồn chip từ các nhà cung cấp nước khác như TSMC (Đài Loan) để dùng trong các cột thu phát sóng di động, máy chủ và cả các sản phẩm điện thoại thông minh. Lần đầu tiên, Huawei chính thức lên tiếng phản đối hành động của chính quyền Mỹ trong thông cáo báo chí ngày 18.5, cho rằng quyết định mới này là “độc đoán và nguy hiểm, đe dọa làm suy yếu toàn bộ ngành công nghiệp trên toàn thế giới”. Quy định này sẽ tác động đến việc mở rộng, bảo trì và hoạt động liên tục của các hệ thống mạng trị giá hàng trăm tỉ USD mà Huawei đã triển khai ở hơn 170 quốc gia.
Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng quy định mới của chính quyền Mỹ có thể vẫn không đạt được mục tiêu kìm hãm hoàn toàn Huawei tiếp cận với công nghệ bán dẫn, mà chỉ khiến các nhà cung cấp của Huawei tìm đường vòng để giao hàng đến các cơ sở tại nước ngoài khác. Chuỗi cung ứng ngành bán dẫn quá lớn và được thực hiện qua rất nhiều khâu trung gian, khiến các nhà cung cấp có thể viện cớ rằng họ không biết sản phẩm cuối cùng dành cho Huawei. “Làm sao biết được đơn hàng đi đến đâu khi bán cho nhà phân phối?”, theo Willy Shih, một chuyên gia công nghệ tại Trường Kinh doanh Harvard. Nhưng việc giả vờ không biết sẽ không khả thi với các sản phẩm thiết kế riêng theo yêu cầu, theo ông Paul Triolo, chuyên gia phân tích tại Eurasia Group.
Một cách khác để lách luật là giao hàng đến chính khách hàng của Huawei, những người này có thể tích hợp chip hoặc các sản phẩm khác vào thiết bị của Huawei. Đó sẽ không phải đơn hàng giao cho Huawei, nhưng công ty vẫn được lợi, theo các chuyên gia pháp lý. “Có vài yếu tố về mặt ngôn ngữ tạo ra kẽ hở để khai thác”, theo Scott Kennedy, một chuyên gia về Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế. “Lệnh cấm không được bao trùm và toàn diện” như phát biểu của quan chức Bộ Thương mại Hoa Kỳ, ông Kennedy nhận xét. Mặt khác, ngành công nghiệp bán dẫn của nước Mỹ vẫn còn chút thời gian để vận động Bộ Thương mại xem xét điều chỉnh lại quy định.
Bên cạnh đó, năm 2019, để chuẩn bị đương đầu với hành động kìm hãm phát triển từ chính quyền Mỹ, Huawei đã mua công nghệ với tổng trị giá 18,7 tỉ USD từ các nhà cung cấp Mỹ, đồng thời tăng tốc đầu tư nghiên cứu phát triển chip của riêng mình và tái thiết kế nhiều sản phẩm. “Các khoản đầu tư đó đã giúp Huawei tồn tại với danh sách cấm. Hoạt động kinh doanh không bị gián đoạn”, theo ông Guo Ping, Chủ tịch luân phiên của Huawei.
Ngoài ra, Huawei cũng có kế hoạch đảm bảo nguồn cung chip bán dẫn từ MediaTek (Đài Loan) và UNISOC (Trung Quốc). Tuy nhiên, việc chuyển đổi nhà cung cấp không thể nhanh chóng và thuận lợi. Việc TSMC, công ty bán dẫn Đài Loan, hiện là nhà cung cấp các con chip tiên tiến nhất cho Huawei, không thể tiếp tục cung ứng sản phẩm, “sẽ là thách thức cho Huawei trong việc ra mắt các sản phẩm điện thoại thông minh chất lượng cao trên thị trường cạnh tranh”, theo Jeff Pu, chuyên gia công nghệ tại GF Securities.
Cao Dung
