Ngày 7/1 tại Hà Nội, Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia tổ chức Hội nghị “Tổng kết mạng lưới hiến mô, tạng từ người chết não 2024 và định hướng phát triển năm 2025”. Đây được coi là cột mốc quan trong trong việc phát triển nguồn tạng hiến mà trong thời gian qua Trung tâm đã xây dựng và phát triển.
Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đã nhấn mạnh những dấu ấn đáng chú ý trong năm 2024 của ngành ghép tạng Việt Nam. Trải qua hơn 30 năm thực hiện ghép tạng, với ca ghép thận đầu tiên tháng 6/1992, đến hết năm 2024, các bác sỹ tại Việt Nam đã thực hiện được 9.516 ca ghép tạng, với sự tham gia của 27 bệnh viện, trung tâm. Ba năm trở lại đây, mỗi năm đã thực hiện thành công trên dưới 1.000 ca ghép tạng, cao nhất khu vực Đông Nam Á.
Theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn, năm 2024 cũng là năm mà chuyên ngành ghép tạng ghi dấu ấn mạnh mẽ khi được vinh danh là một trong những sự kiện tiêu biểu của y học Việt Nam. Thực hiện lời hiệu triệu của Thủ tướng Chính phủ, với tinh thần “Mở lòng nhân ái - Lan tỏa yêu thương - Thắp sáng niềm tin - Tiếp nối hi vọng - Gieo mầm sự sống” vì “Cho đi là còn mãi”, trong năm 2024, hàng chục chi hội vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người ra đời, không chỉ ở các cơ sở y tế công lập mà các cơ sở y tế tư nhân cũng tham gia vô cùng mạnh mẽ.
“Số lượng người đăng ký hiến mô, tạng sau khi chết đã cao gấp nhiều lần tổng số người đăng ký những năm trước đó, và con số thực tế ghi nhận được trong năm 2024, số người bệnh hiến tạng sau chết não là 41 ca, đây là con số kỷ lục của Việt Nam và tôi tin rằng, với sự hoạt động năng nổ, tích cực và vô cùng hiệu quả của Hội vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người Việt Nam cùng các chi hội trực thuộc, con số này sẽ gia tăng không ngừng” - Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh.
Chia sẻ tại Hội nghị, PGS. Đồng Văn Hệ - Giám đốc Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia cho biết, trong 3 năm (2021, 2022, 2023) cả nước có tổng cộng 36 ca hiến tạng từ người cho chết não. Riêng trong năm 2024, cả nước đã có 41 người hiến tạng chết não.
Năm 2024, số ca ghép tạng từ người cho chết não đã tăng 173% so với năm 2023. Bên cạnh đó, số lượng người đăng ký hiến mô tạng sau khi chết/chết não đã tăng gấp 3 lần. Với tốc độ tăng như hiện nay, chỉ trong 3 năm nữa Việt Nam sẽ có số ca hiến tạng từ người cho chết não bằng với Hàn Quốc - là nước có tốc độ gia tăng số ca hiến tạng rất nhanh.
Sự phối hợp chặt chẽ với Hội Vận động hiến tặng mô, bộ phận người Việt Nam trong việc tuyên truyền, đào tạo, thành lập Chi Hội vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người Việt Nam tại bệnh viện. Từ những yếu tố đó đã cấu thành số lượng người hiến sau chết kỷ lục như vậy.
“Từ kinh nghiệm của các năm trước, để nguồn tạng hiến tăng nhiều trong thời gian tới, rất cần có sự ủng hộ mạnh từ 3 phía, đó là: Sự ủng hộ của cả cộng đồng xã hội; sự vào cuộc của ngành y tế, đặc biệt sự quyết liệt từ phía bệnh viện khi tiếp cận gia đình, người bệnh vì nơi đây tập trung vào bệnh nhân chết não tiềm năng; đặc biệt là sự ủng hộ của hệ thống pháp luật.
Từ hiệu quả của số ca hiến mô tạng tăng nhanh trong năm 2024, Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia tiếp tục chia sẻ những kinh nghiệm và lan tỏa ra các đơn vị khác. Lãnh đạo các bệnh viện cần quyết liệt, tạo điều kiện, hỗ trợ phát triển mảng tư vấn, vận động hiến tặng mô, tạng. Đây là điều quan trọng và cần thiết thúc đẩy nguồn hiến mô, tạng trong thời gian tới” - PGS. Đồng Văn Hệ cho hay.
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn thừa nhận, hiện vẫn chưa có cơ chế, chính sách cho các hoạt động tư vấn hiến mô, tạng từ người chết não, chết tim. Trên cả nước mới chỉ có số ít bệnh viện thành lập tổ tư vấn, vận động hiến tạng, do chưa có chế độ, chính sách đãi ngộ thực sự phù hợp.
Bên cạnh đó, chi phí cho các hoạt động hồi sức, chẩn đoán chết não, lấy, bảo quản, điều phối, vận chuyển mô, tạng, các chi phí để thực hiện dịch vụ kỹ thuật liên quan tới ghép tạng vẫn chưa được xây dựng thống nhất, khiến các bệnh viện gặp nhiều khó khăn khi thanh toán các khoản chi phí này, nhất là các bệnh viện tham gia vào quá trình lấy tạng.
Trước những khó khăn trên, Bộ Y tế đã và đang chỉ đạo một loạt biện pháp nhằm hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách thúc đẩy việc hiến, lấy và ghép tạng. Một trong những nỗ lực đáng chú ý là việc hoàn thiện các hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật, đồng thời xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật cho các hoạt động ghép tạng.
Đặc biệt, Bộ Y tế đã ban hành các văn bản pháp lý mới, như Thông tư số 48 quy định về đăng ký ghép và nguyên tắc điều phối tạng hiến sau khi chết, nhằm cụ thể hóa và thúc đẩy việc hiến mô, tạng.
Bên cạnh đó, việc triển khai chuyển đổi số trong quản lý danh sách chờ ghép tạng cũng là một bước tiến quan trọng trong việc tối ưu hóa việc sử dụng nguồn tạng hiến. Các cơ quan chức năng đã yêu cầu các bệnh viện thành lập danh sách chờ ghép tạng và ứng dụng công nghệ thông tin trong việc kết nối, điều phối tạng, đảm bảo sự công khai, minh bạch trong quá trình ghép.
