Jeff Bezos, Giám đốc tập đoàn công nghệ Amazon, sở hữu công ty thương mại điện tử hàng đầu nước Mỹ, trước nay không hề che giấu sự phấn khích về triển vọng của công nghệ xe tự lái. “Ngành công nghiệp ô tô hiện nay sắp sửa rất thú vị để quan sát và nhập cuộc”, Bezos nói trong một cuộc họp nhân viên năm 2019. Amazon hiện đang sử dụng xe tải tự lái do hãng Embark phát triển để chuyên chở một số chuyến hàng trên cao tốc. Năm 2019, Amazon đầu tư vào hai công ty khởi nghiệp: xe điện Rivian và xe tự lái Aurora.
Tuy nhiên, dù chốt được giá thấp hơn rất nhiều so với định giá năm 2018, việc mua lại Zoox - công ty khởi nghiệp sáu năm tuổi trong lĩnh vực xe tự động, vẫn là một thương vụ thâu tóm ở quy mô lớn ngoại lệ với Amazon. Theo nguồn tin của tờ Financial Times, Amazon sẽ chi hơn 1,2 tỉ USD để sở hữu nhưng vẫn để Zoox tự hoạt động độc lập phát triển dịch vụ robot taxi (gọi xe tự lái). Ngoại trừ thương vụ mua lại chuỗi siêu thị thực phẩm xanh Whole Foods trị giá 13,7 tỉ USD năm 2017, không có thương vụ tương tự nào khác của Amazon cao hơn 1 tỉ USD.
Trong bối cảnh Amazon đang bị các nhà chức trách theo dõi sát sao vì sự thống lĩnh của mình trong lĩnh vực thương mại điện tử và tình trạng của công nhân nhà xưởng trong đại dịch COVID-19, việc mua lại Zoox chắc chắn gây nhiều chú ý cho cả những nhà làm luật lẫn chỉ trích từ đối thủ cạnh tranh. Vài giờ sau khi Amazon tuyên bố thương vụ, Elon Musk, giám đốc điều hành hãng Tesla đã gọi Jeff Bezos là “kẻ bắt chước” (copy cat) trên trang Twitter của mình.
Hiện tại chưa ai biết rõ Amazon sẽ tận dụng việc mua lại Zoox như thế nào, nhưng có thể Amazon sẽ tích hợp công nghệ của Zoox vào hệ thống logistics của mình, giúp việc giao hàng nhanh hơn và tiết kiệm chi phí hơn, cũng như áp dụng trong các cửa hàng thực phẩm thanh toán tự động.
Về mặt công nghệ, điều hành công nghệ và pháp lý thì xe tự động vẫn còn nhiều thử thách trong việc thử nghiệm độ an toàn, không chỉ đối với Zoox mà còn các đối thủ khác trong lĩnh vực này như hãng Waymo của Alphabet (công ty mẹ của Google), Cruise của GM, Uber, Tesla, Ford và nhiều công ty khởi nghiệp khác trong lĩnh vực công nghệ xe tự lái. Công nghệ của Zoox có điểm nổi bật là bánh xe có thể xoay trái phải 90 độ, dễ dàng thực hiện các hoạt động phức tạp như đậu xe song song. Zoox cũng đã thử nghiệm hệ thống tự lái tích hợp trên xe Toyota Highlanders trên đường quanh Las Vegas và San Francisco.
Zoox được định giá trên 3,2 tỉ USD năm 2018 nhưng hiện phải đối mặt với nhiều rắc rối nội bộ, pháp lý và khó khăn để thương mại hóa công nghệ xe tự lái. Tháng Tư 2020, Zoox phải cho khoảng 100 người, khoảng 10% nhân viên thôi việc. “Sự hỗ trợ của Amazon sẽ thúc đẩy rõ rệt tiến trình để Zoox đưa công nghệ vận tải an toàn, sạch và thú vị đến thế giới”, theo Jesse Levinson, đồng sáng lập và giám đốc công nghệ tại Zoox.
Cao Dung
