Sự kiện diễn ra trong bối cảnh mô hình siêu đô thị biển đang được xem như “không gian tăng trưởng thế hệ mới” của Việt Nam, mở ra tư duy mới về phát triển đô thị bền vững, thích ứng khí hậu, tận dụng tối đa tiềm năng không gian biển.
Phát biểu đề dẫn Hội thảo, Nhà báo Phạm Nguyễn Toan - Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Tổng Biên tập Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam, Chủ tịch Liên Chi hội Bất động sản Công nghiệp Việt Nam khẳng định, kinh nghiệm thế giới đã chứng minh rất rõ: Các quốc gia tạo nên kỳ tích, từ Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc đến UAE, đều có điểm chung là hướng mạnh ra biển, khai thác không gian ven biển như những “cực tăng trưởng chiến lược”.
Nhìn vào những siêu cảng, những vịnh du thuyền, những vịnh nhân tạo, những đô thị lấn biển hay ven biển… được quy hoạch bài bản, ta có thể thấy rõ: Biển là nơi mở ra tầm nhìn, mở ra thương mại toàn cầu, mở ra trung tâm tài chính - dịch vụ - công nghệ, mở ra cơ hội để một quốc gia bước lên nấc thang phát triển cao hơn.
“Chính vì vậy, xu thế tiến biển của Việt Nam phải đi cùng với những triết lý phát triển hoàn toàn mới. Một trong những triết lý đó, được gọi tên bằng khái niệm ESG và cao hơn là ESG++.
ESG++ ở đây không phải là khẩu hiệu, mà là một hệ tư tưởng phát triển toàn diện, kết hợp giữa tiêu chuẩn ESG truyền thống với hai trụ cột nâng cao là tái sinh (Regeneration) và thích ứng khí hậu (Resilience). Trong đó, ESG truyền thống nhấn mạnh vào trách nhiệm môi trường, công bằng xã hội và quản trị minh bạch - ba yếu tố nền tảng của mọi nền kinh tế phát triển. Nhưng ESG++ đòi hỏi cao hơn, rằng đô thị không chỉ hạn chế tác động tiêu cực, mà phải phục hồi hệ sinh thái; không chỉ giảm phát thải, mà phải tái tạo không gian sống tự nhiên (rừng ngập mặn, tài nguyên nước, mặt đất); không chỉ bảo vệ tự nhiên, mà phải biến thiên nhiên thành đối tác trong phát triển.
Quan trọng hơn, ESG++ là tư duy đảm bảo rằng mọi đô thị nói chung và đô thị biển nói riêng đều phải được thiết kế với khả năng chống chịu, thích ứng trước khí hậu cực đoan. Một siêu đô thị biển thế kỷ XXI không thể chỉ đẹp, hiện đại mà thiếu khả năng đứng vững trước bão, trước thời tiết cực đoan, trước nước biển dâng. Chính khả năng chống chịu, thích ứng mới là thứ xác định giá trị và tuổi thọ của một đô thị, thậm chí là năng lực trường tồn của một nền kinh tế” - Nhà báo Phạm Nguyễn Toan nhận định.
TS. Nguyễn Sĩ Dũng - Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách của Thủ tướng Chính phủ, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nhận định rằng, trên thế giới, sự trỗi dậy của các siêu đô thị biển cho thấy một xu hướng tất yếu: Biển không chỉ là không gian sinh thái, mà còn là không gian kinh tế - công nghệ - tài chính - dịch vụ - logistics với giá trị chiến lược vượt trội. Singapore là ví dụ điển hình. Thông qua việc lấn biển và tái cấu trúc không gian ven nước, quốc đảo này đã hình thành Marina Bay và Waterfront - hai khu vực đóng góp hơn 15% GDP, đồng thời phát huy vai trò của cảng biển để trở thành “huyết mạch logistics” của châu Á.
Hàn Quốc cũng lựa chọn con đường tương tự khi phát triển tam giác Busan - Incheon - Seoul: Busan là cảng trung chuyển lớn thứ sáu thế giới, Songdo nổi lên như trung tâm tài chính - công nghệ - đô thị thông minh hàng đầu châu Á, còn Seoul đóng vai trò bộ não điều hành quốc gia. Bộ ba này tạo nên hơn một nửa GDP Hàn Quốc. Nhật Bản với Vịnh Tokyo - siêu đô thị biển lớn nhất thế giới, quy mô 37 triệu dân đã biến khu vực này thành “động cơ kinh tế”, đóng góp hơn 30% GDP quốc gia.
Tại Trung Đông, Dubai lấn biển để xây dựng Palm Island và hàng loạt không gian ven biển mới, giúp các ngành kinh tế gắn với biển tạo ra gần 40% GDP của quốc gia. Tất cả những ví dụ ấy cho thấy một quy luật rõ ràng: Khi các quốc gia không còn dư địa phát triển trên đất liền, biển trở thành không gian chiến lược của tương lai, nơi mở ra những mô hình tăng trưởng hoàn toàn mới và có sức cạnh tranh toàn cầu.
TS. Nguyễn Sĩ Dũng cho rằng, để siêu đô thị biển ấy không lặp lại con đường của các đô thị truyền thống, nơi tăng trưởng nhanh thường đi kèm áp lực môi trường, ngập lụt, suy giảm bản sắc và chi phí xã hội cao, Việt Nam cần một khung phát triển hoàn toàn mới: ESG++. Đây không chỉ là bộ tiêu chí môi trường - xã hội - quản trị theo chuẩn quốc tế, mà còn là phiên bản được nâng cấp để thích ứng với yêu cầu của thế kỷ XXI. Khi được vận hành đồng bộ, ESG++ không chỉ là tiêu chuẩn phát triển mà còn trở thành “chứng chỉ niềm tin” đối với các nhà đầu tư toàn cầu, khẳng định cam kết của Việt Nam về một siêu đô thị biển hiện đại, bền vững và có khả năng cạnh tranh quốc tế lâu dài.
Dưới góc nhìn kinh tế học, TS. Lê Xuân Sang - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới nhận định, tiến ra biển giúp Việt Nam dịch chuyển sang kinh tế biển - dịch vụ - logistics - du lịch - công nghệ, nâng năng suất quốc gia. Siêu đô thị là “cỗ máy tăng trưởng” mạnh mẽ nhất, như Singapore, Dubai, Busan, Tokyo Bay. Tiến biển bằng ESG++ còn giúp Việt Nam đón dòng vốn quốc tế đang dịch chuyển vào tài sản xanh - đô thị xanh - hạ tầng xanh.
Ở góc nhìn pháp lý, theo PGS.TS. Nguyễn Quang Tuyến - Phó Chủ tịch Hội đồng trường, Trưởng khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội, Việt Nam không tiến ra biển bằng “khoảng trống pháp lý”, mà tiến ra biển trên nền một khung pháp luật đang ngày càng hoàn thiện, có thể kiểm soát, có thể giám sát. Điều đó giúp Nhà nước quản lý rủi ro, giúp nhà đầu tư yên tâm về an toàn pháp lý, và giúp cộng đồng có cơ sở để giám sát, phản biện.
Chuyên gia cho rằng, muốn đạt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045, Việt Nam cần ít nhất một vài siêu đô thị biển đóng vai trò “đầu kéo” tương tự Marina Bay (Singapore), Tokyo Bay (Nhật Bản), Songdo (Hàn Quốc) hay Dubai Marina (UAE). Trong bối cảnh đó, Cần Giờ đang nổi lên như vị trí hội tụ đầy đủ các điều kiện pháp lý - địa kinh tế - hạ tầng - hệ sinh thái để trở thành hình mẫu quốc gia của siêu đô thị biển ESG++.
Cần Giờ đang trở thành “tâm điểm dòng vốn mới” bởi đây là một trong những khu vực hiếm hoi hội tụ đủ ba yếu tố mà nhà đầu tư luôn tìm kiếm: Không gian phát triển lớn, vị trí chiến lược và hành lang pháp lý ổn định. Trong khi nhiều khu vực đô thị đã phát triển đến ngưỡng, quỹ đất sạch thu hẹp và giá trị tăng trưởng có dấu hiệu bão hòa, thì Cần Giờ lại đang ở giai đoạn đầu của chu kỳ phát triển mới.
Vị trí vừa ven biển, vừa thuộc trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước, lại nằm trên tuyến cửa ngõ giao thương quốc tế, khiến Cần Giờ trở nên nổi bật trên bản đồ đầu tư. Với sự phát triển của hạ tầng chiến lược như cầu Cần Giờ, đường ven biển, đường sắt đô thị tốc độ cao và các trục kết nối liên vùng, Cần Giờ đang chuyển mình từ một vùng ven biệt lập trở thành cực tăng trưởng mới của toàn bộ miền Đông Nam Bộ.
