Ngày 25/6, tại Hà Nội đã diễn ra Lễ tổng kết và trao giải thưởng Chương trình Đổi mới sáng tạo về nhựa năm 2025. Chương trình được khởi động từ tháng 2/2025 trong khuôn khổ Đối tác Hành động Quốc gia về Nhựa, do Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) thực hiện, với sự tài trợ của Quỹ Phát triển Bền vững 2030 và Quỹ Coca-Cola.
Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành cho biết, trong những năm qua, Chính phủ Việt Nam đã tham gia, tích cực đề xuất các cơ chế hợp tác toàn cầu và khu vực về giảm rác thải nhựa tại các Hội nghị, diễn đàn quốc tế. Việt Nam luôn chủ động đồng hành cùng cộng đồng quốc tế, là một trong ba nước đầu tiên triển khai Chương trình Đối tác hành động quốc gia về nhựa (NPAP), và tham gia tích cực vào tiến trình xây dựng Thỏa thuận toàn cầu chấm dứt ô nhiễm nhựa. Chúng tôi xác định rõ: đổi mới sáng tạo chính là đòn bẩy quan trọng để chuyển hóa cam kết thành hành động.
Việt Nam đã ban hành và triển khai nhiều chính sách mạnh mẽ như: Luật Bảo vệ môi trường 2020, Kế hoạch hành động quốc gia về rác thải nhựa đại dương, các cơ chế thúc đẩy tái chế thông qua trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực xử lý và tái chế chất thải theo Luật Đầu tư và các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, xanh hóa công nghệ.
Tuy nhiên, chúng ta vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức: hệ thống phân loại rác tại nguồn còn thiếu đồng bộ, thói quen sử dụng nhựa dùng một lần vẫn phổ biến, trong khi quá trình đổi mới công nghệ còn gặp nhiều rào cản về chi phí. “Chính vì vậy, cần có những động lực mạnh mẽ từ cộng đồng sáng tạo và các mô hình đổi mới, nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi hướng tới nền kinh tế tuần hoàn” – Thứ trưởng Lê Công Thành nhấn mạnh.
Với mục tiêu thúc đẩy các giải pháp đổi mới sáng tạo góp phần giảm thiểu ô nhiễm nhựa tại Việt Nam, Chương trình Đổi mới sáng tạo về nhựa năm 2025 tập trung tìm kiếm các sáng kiến đột phá giải quyết ô nhiễm nhựa từ thượng nguồn thông qua các cải tiến trong sản xuất, thiết kế, mô hình tái sử dụng và các công cụ tài chính tuần hoàn để trao tặng giải thưởng cho những sáng kiến xuất sắc.
Từ 116 ý tưởng, 25 đội xuất sắc được chọn vào vòng chung kết đã trải qua giai đoạn ươm tạo, bao gồm các khóa tập huấn chuyên sâu về kỹ thuật, mô hình kinh doanh, truyền thông và gọi vốn. Các sáng kiến lọt vào chung kết thể hiện sự đa dạng trong tiếp cận vấn đề ô nhiễm nhựa: từ vật liệu thay thế sinh học, mô hình kinh tế tuần hoàn, công nghệ xử lý chất thải, các nền tảng quản lý rác thải thông minh, cho đến chính sách thúc đẩy hành vi tiêu dùng xanh.
Tại buổi lễ, 25 đội đã trình bày các dự án của mình, đồng thời trả lời các câu hỏi của Hội đồng đánh giá đến từ các cơ quan quản lý nhà nước, Đại sứ quán Na Uy tại Hà Nội, các công ty, đối tác liên quan… Kết quả chung cuộc, 12 đội đã được chọn để nhận hỗ trợ tài chính và tiếp tục bước vào giai đoạn tăng tốc kéo dài 9 tháng nhằm thử nghiệm, cải tiến và nhân rộng các mô hình trước khi trình diễn kết quả vào năm 2026. Trong đó, 6 đội thắng giải nhận tài trợ lên tới 30.000 USD mỗi đội; 6 đội về nhì nhận mức tài trợ 10.000 USD mỗi đội.
Chương trình Đổi mới sáng tạo về nhựa năm 2025 không chỉ là một cuộc thi mà còn là bệ phóng cho đổi mới sáng tạo trong quản lý rác thải nhựa, là chất xúc tác cho các mô hình kinh doanh xanh, và là hành động thiết thực triển khai các chính sách Quốc gia. “Tôi mong rằng, những kết quả sau cuộc thi này sẽ sớm được ứng dụng vào thực tiễn cuộc sống, mang lại nhiều giá trị ý nghĩa cho cộng đồng trong công cuộc giảm thiểu ô nhiễm nhựa tại Việt Nam.
Đồng thời, những Giải thưởng được trao sẽ truyền cảm hứng tích cực tới các chuyên gia, nhà khoa học, đặc biệt là các bạn trẻ, các tổ chức cá nhân đổi mới sáng tạo, trong việc nghiên cứu, tìm kiếm các sáng kiến, giải pháp nhằm đổi mới vật liệu, đổi mới thiết kế, đổi mới mô hình kinh doanh, đổi mới công nghệ, đổi mới hệ thống quản trị, đổi mới công cụ tài chính... để giải quyết vấn đề ô nhiễm rác thải nhựa đang ngày càng trở nên cấp bách, biến thách thức về chất thải nhựa thành cơ hội, động lực cho Việt Nam triển khai thực hiện nền kinh tế tuần hoàn, nền kinh tế tri thức với việc ứng dụng công nghệ cao để giảm phát thải nhựa” – Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành bày tỏ.
