Truyền thống hơn một phần tư thế kỷ liên tục đề ra mục tiêu tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc đã phải gián đoạn trong năm nay, chứng tỏ thách thức của đại dịch COVID-19 là vô cùng to lớn và khó lường đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Trung Quốc thường công khai mục tiêu tăng trưởng kinh tế hàng năm trong báo cáo công tác của Thủ tướng Quốc Vụ viện tại phiên họp thường niên của Quốc hội. Tại phiên họp bị trì hoãn gần ba tháng năm nay, Thủ tướng Lý Khắc Cường giải thích lý do không đặt mục tiêu tăng GDP năm 2020 là vì Trung Quốc “sẽ đối mặt với vài yếu tố khó dự đoán”, chính là khủng hoảng kinh tế toàn cầu liên quan đến đại dịch COVID-19. Ông Lý cho biết không có mục tiêu tăng trưởng sẽ giúp nước này “tập trung vào đảm bảo ổn định và an ninh.”
Trước khi bùng phát dịch, mức độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc được cho là đang trên đà tiến rất gần đến mốc gấp đôi GDP năm 2010. Các nhà kinh tế tính toán rằng Trung Quốc cần ít nhất mức tăng GDP năm 2020 là 5,5% mới đạt được mục tiêu trên. Tuy nhiên, dự đoán mức tăng GDP trung bình của Trung Quốc năm nay có thể chỉ đạt 2,5 % (theo đánh giá của 62 nhà phân tích do Reuters thu thập).
Việc không đặt ra mục tiêu tăng GDP 2020 cụ thể, hàm ý rằng Trung Quốc có thể phải từ bỏ mục tiêu gấp đôi GDP năm 2010, đồng thời, không quyết tâm thực hiện các biện pháp kích thích kinh tế quy mô lớn, mà chỉ tiếp tục thi hành các biện pháp khiêm tốn, để giữ mức lạm phát giá tiêu dùng năm nay khoảng 3,5%, trong khi mức năm ngoái là 3%. Chính sách kinh tế sẽ chỉ tập trung vào vượt qua giai đoạn khó khăn, đồng thời cố gắng tạo ra việc làm và điều kiện sống ổn định cho hàng chục triệu lao động Trung Quốc mất việc làm do COVID-19.
Nhiều nhà kinh tế từ lâu cũng cho rằng chính phủ Trung Quốc nên bỏ đi yêu cầu tăng GDP hàng năm vì mục tiêu này dẫn đến việc tăng trưởng bất chấp, đầu tư lãng phí và kém hiệu quả khi các quan chức địa phương cố gia tăng sản xuất mà không tính đến nhu cầu. Giáo sư Eswar Prasad tại Đại học Cornell cho rằng quyết định vừa rồi vô cùng đúng đắn khi không còn tập trung vào tăng trưởng bằng mọi giá mà chuyển sang chất lượng và bền vững. “Chính phủ đã khôn ngoan khi sử dụng cơ hội từ triển vọng kinh tế bất định cao hậu COVID-19 để giảm mục tiêu tăng trưởng”, theo giáo sư Prasad.
Tuy nhiên, dù nhiều chuyên gia kinh tế không tin vào số liệu tăng trưởng của Trung Quốc, nhưng mục tiêu cao thường chỉ ra mức độ tự tin của chính quyền Bắc Kinh vào các điều kiện kinh tế nói chung. Do vậy, việc không đề ra một chỉ tiêu tăng trưởng cụ thể, đồng nghĩa mức độ đầu tư của chính phủ và mức độ tiêu dùng của thị trường phát triển nhanh nhất thế giới sẽ suy giảm. Đây có thể là một dấu hiệu xấu cho các nền kinh tế phụ thuộc vào khối lượng nhập khẩu hàng hóa, nguồn khách du lịch hay vốn đầu tư của Trung Quốc.
Cao Dung
