Khi nhiều mô hình mới ra đời giải quyết các vấn đề của khách hàng, các doanh nghiệp truyền thống đang tìm cách để khai thác nguồn tài nguyên tích góp qua nhiều năm thống trị thị trường.
Đầu tháng 2.2020, ông Hồ Huy, người sáng lập và điều hành tập đoàn Mai Linh - một trong những hãng taxi lâu đời nhất Việt Nam công bố rời vị trí CEO sau gần 30 năm. Vị trí điều hành công ty giao cho Rahn Wood - một thành viên hoàn toàn mới người Úc. Ông Wood từng sống tại Việt Nam 10 năm và có 30 năm đảm nhiệm nhiều chức vụ tại các tổ chức tài chính, ngân hàng như HSBC, MasterCard, VIB, Techcombank, Eximbank Việt Nam.
Đây là một bước chuyển mới của công ty và Mai Linh kì vọng “đưa công nghệ vào phát triển hoạt động kinh doanh”. Trong ngày công bố CEO mới ông Hồ Huy cho biết sẽ phát triển “thanh toán không dùng tiền mặt trong tất cả các hoạt động kinh doanh”. Sau 30 năm hoạt động, Mai Linh có thuận lợi về giấy phép kinh doanh tại hầu hết các tỉnh thành phố tại Việt Nam.
Năm 2008, taxi Vinasun niêm yết cổ phiếu trên Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM trong khi Mai Linh chạy đua theo những khoản đầu tư dàn trải từ vận tải, du lịch, dệt may, nhà hàng.
Năm 2014, khi các mô hình gọi xe như Uber và Grab lần lượt vào thị trường, Vinasun vẫn trên đỉnh cao của tăng trưởng còn Mai Linh mải lo giải quyết những mâu thuẫn phát sinh trong nội bộ và các khoản lỗ lớn.
Đến năm 2017 phải khi doanh thu lợi nhuận bắt đầu giảm mạnh, các cuộc họp Hội đồng cổ đông kéo dài với nhiều chỉ trích nhằm vào các công ty công nghệ. 2018 là năm Vinasun tập trung cho vụ kiện với Grab vì cho rằng ảnh hưởng đến hoạt động của hãng taxi này tại thị trường Việt Nam.
Trong suốt khoảng thời gian đó, các hãng taxi cũng cho ra mắt ứng dụng trên điện thoại thông minh của mình. Tuy nhiên, thị trường không có thêm nhiều tác động do mô hình kinh doanh của các hãng không có nhiều thay đổi như ban đầu. Vinasun đẩy mạnh kinh doanh nhượng quyền nhằm chia sẻ rủi ro với tài xế thông qua việc thanh lý bớt số lượng xe và hình thức quảng cáo trên xe.
Các ứng dụng gọi xe cũng gặp không ít khó khăn. Trong khi Grab liên tục nhận được các khoản đầu tư lớn và rót tiền vào thị trường Việt Nam để mở rộng ra nhiều dịch vụ khác từ thanh toán đến F&B, bất động sản. Go-Viet và Be tranh nhau vị trí thứ hai. Việc thay đổi nhân sự cấp cao cũng diễn ra liên tục tại các công ty gọi xe trực tuyến, ngay cả Grab - đối thủ đang dẫn đầu thị trường. Với các mô hình có tiềm lực kinh tế, cuộc chiến dài hơi đòi hỏi các mô hình cũ phải thay đổi hành động để giữ chân trên thị trường.
Việc công ty taxi truyền thống như Vinasun thắng kiện Grab trong năm qua cũng là một tiền lệ của mô hình kinh doanh mới trong khu vực Đông Nam Á và thế giới. Đến nay, các mô hình của như của Grab cũng đang mở rộng và tìm cách chứng minh lợi nhuận, chiến thắng vẫn chưa có ý nghĩa trong việc trả lời mô hình nào sẽ chiếm thị trường. Tuy nhiên, điều nhìn thấy rõ ràng hơn là sự thay đổi hành vi khách hàng. Nhu cầu từ sở hữu xe, tự lái xe, khách hàng đang dần chuyển sang gọi xe. Từ một danh từ riêng, Grab dần tự định hình thành động từ.
Dâng Phạm
