Họa sĩ Tô Bích Hải là người dân tộc Tày, sinh năm 1947, tại tỉnh Quảng Ninh. Năm 1967, bà tốt nghiệp Viện Hội họa tại thành phố Lausane (Thụy Sĩ) và định cư tại Pháp từ năm 1968.
Năm 2003, khi trở về Việt Nam, thông qua Tổ chức Assorv (Pháp), hoạ sĩ Tô Bích Hải bắt đầu hành trình tìm lại cội nguồn. Kể từ đó, mỗi năm ở Pháp, bà đều tổ chức các nhóm tình nguyện viên, cùng nhau sáng tạo nên các lễ hội và biểu diễn văn hóa nghệ thuật để gây quỹ nuôi dưỡng 3 trung tâm trẻ mồ côi: Trung tâm Hoa Mai Đà Nẵng và Trung tâm Vị Thanh, Cần Thơ. Đồng thời, cấp học bổng cho các sinh viên nghèo học giỏi, đặc biệt là xây dựng 2 trường mẫu giáo tại tỉnh Cao Bằng là Trường mẫu giáo xã Khâu Thành (Huyện Trùng Khánh) và Trường mẫu giáo xã Vân An (Huyện Hà Quảng).
Triển lãm “Nguồn cội” là chuyến du hành đi theo các bước chuyển lớn trong sự nghiệp của nghệ sĩ Tô Bích Hải, khi bà thử nghiệm với các chất liệu khác nhau như: sơn dầu, than chì, điêu khắc gỗ...
Như loạt tranh sơn dầu tập trung vào hiệu ứng thị giác khi những rễ cây được vẽ ở khổ lớn, bó rễ bện chặt vào thân cây rắn chắc như những sợi dây thừng. Những rễ cây chạy theo toàn bộ phần thân của cây, như các sợi nơ ron thần kinh liên kết từng mảng ký ức của người nghệ sĩ, giống như bức chân dung về “nguồn cội”.
Hay loạt sơn mài tĩnh vật là một góc nhìn mới của nghệ sĩ khi đặt vấn đề về cội nguồn của thiên nhiên qua lát cắt của các loại quả. Còn loạt tranh chân dung về trẻ em đưa ta vào những nhánh nhỏ trong cuộc sống của Tô Bích Hải khi xa xứ. Cụm điêu khắc sắp đặt Totem đưa người xem về với những gì đơn sơ nhất của các phong tục thờ cúng truyền thống...
Các tác phẩm nhằm mang đến một góc nhìn về căn tính, văn hóa, giá trị dân tộc trong mỗi con người. Qua đó, mang đến những rung động tinh tế cho người xem, để cùng khám phá những biến chuyển cảm xúc trước đời sống, trước thiên nhiên.
Hoạ sĩ Tô Bích Hải chia sẻ: “Dù sống ở nước ngoài nhưng tôi luôn hướng về quê hương bằng hoạt động nghệ thuật và các hoạt động thiện nguyện. Trong hành trình sáng tác nghệ thuật của mình, tôi dành nhiều tâm tư cho khái niệm “cội nguồn”, muốn tìm kiếm ký ức, cảm giác về quê hương qua những sự vật hiện diện trong đời sống thiên nhiên và sinh hoạt hằng ngày. Tôi hy vọng qua triển lãm sẽ đến được với đông đảo công chúng trong nước”.
Triển lãm không chỉ đem lại cơ hội cho khán giả chiêm ngưỡng các tác phẩm giàu giá trị nghệ thuật mà còn giúp công chúng hiểu hơn về hành trình sáng tạo của một nữ họa sĩ giàu suy tưởng và chiêm nghiệm, nghiêm túc và say mê với nghề. Dù sống và làm việc xa xứ nhưng nỗi nhớ và tình yêu với quê hương, đất nước luôn đậm đà trong các tác phẩm của bà.
Triển lãm “Nguồn cội” sẽ diễn ra từ ngày 07/3 – 25/3 tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, số 36 Lý Thường Kiệt, quận Hoàn Kiếm, TP Hà Nội.
