Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS Phạm Quang Thao - Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam cho biết, lĩnh vực an toàn lao động và chế độ chế độ chính sách cho người lao động, cho các nghề, công việc nặng nhọc, độc hại nguy hiểm từ lâu đã được Nhà nước quan tâm.
Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã ban hành Thông tư số 29/2021/TT-BLĐTBXH về quy định tiêu chuẩn phân loại lao động theo điều kiện lao động. Cách phân loại này khi áp dụng thực tiễn vẫn còn một số khó khăn. Đó là: Các tiêu chí đánh giá có bản chất khác nhau nhưng được lấy giá trị trung bình; khó có thể áp dụng với các ngành nghề đặc thù; chưa thể hiện tác động qua lại của các yếu tố khi chúng có thể khuếch đại lẫn nhau, nhất là khi có mặt đồng thời các hóa chất độc hại, nguy hiểm.
Ngoài ra, Thông tư này mới chỉ dừng lại ở việc đánh giá cho những nghề, công việc cố định, có môi trường lao động cố định, ít biến động (tức là có thể thực hiện việc đo đạc được yếu tố tác động sinh học đến người lao động) mà chưa đánh giá được cho các nghề, công việc có tính chất nguy hiểm hoặc tiếp xúc với các chất, hóa chất độc nguy hại hoặc những nghề, công việc có tần suất ít, hiếm xảy ra nhưng lại vô cùng nguy hiểm…
“Hội thảo hôm nay không chỉ là dịp để các chuyên gia phổ biến kiến thức mà còn là dịp để các tri thức khoa học dưới mái nhà chung Liên hiệp Hội cùng nhau trao đổi và làm rõ các câu hỏi, đề xuất những giải pháp đặc sắc liên quan đến các chế độ chính sách cho người lao động và nghề nghiệp” - PGS.TS Phạm Quang Thao bày tỏ.
Tham luận tại Hội thảo, TS. Nguyễn Anh Thơ - Viện trưởng Viện khoa học An toàn vệ sinh lao động Việt Nam cho biết, căng thẳng trong lao động là một vấn đề đang gia tăng trên toàn thế giới, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe và hạnh phúc của người lao động (NLĐ) mà còn ảnh hưởng đến năng suất của doanh nghiệp (DN). Căng thẳng liên quan đến công việc phát sinh khi nhu cầu công việc ở nhiều loại và kết hợp khác nhau vượt quá khả năng và khả năng ứng phó của một người. Căng thẳng tâm lý liên quan đến công việc là bệnh tật, thương tích là bệnh nghề nghiệp được bồi thường phổ biến thứ hai ở Bắc Mỹ, Australia, sau các rối loạn cơ xương.
Trong lĩnh vực khai thác mỏ, một bộ phận đáng kể NLĐ đang phải đối mặt với các vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng và rủi ro tại nơi làm việc. Các nghiên cứu đưa ra cho thấy lao động khai thác mỏ có nhiều nguy cơ rủi ro cao như: môi trường làm việc nguy hiểm, cháy, nổ, sập hầm lò; cường độ lao động, làm việc theo ca; xung đột công việc - gia đình; rủi ro tâm lý xã hội tại nơi làm việc, lạm dụng chất gây nghiện, tâm lý...
Vì thế, rất cần có nghiên cứu sâu về vấn đề căng thẳng tâm lý lao động trong hầm lò. Vì căng thẳng tâm lý là một nguy cơ rủi ro ẩn, nó không gây tai nạn hay bệnh tật ngay, mà diễn biến từ từ làm suy giảm sức khoẻ NLĐ, dẫn đến một số bệnh lý và ảnh hưởng đến chất lượng lao động cũng như chất lượng sống của NLĐ.
Theo PGS.TS Lê Minh Đức - Phân Viện trưởng Phân viện Khoa học An toàn Vệ sinh lao động và Bảo vệ môi trường Đà Nẵng, điều kiện lao động không tốt là nguyên nhân chính dẫn đến nhiều tai nạn lao động, tổn hại sức khỏe của hàng trăm triệu người lao động mỗi năm, làm giảm sút khả năng lao động, ảnh hường đến sức khỏe giống nòi và gây nên một sự thiệt hại to lớn về kinh tế, môi trường.
Tại Việt Nam, điều kiện lao động chưa tốt, rủi ro tai nạn cao đã bào mòn dần sức khỏe của người lao động, là nguyên nhân làm tăng ô nhiễm môi trường. Năm 2023, đã phát hiện thêm 696 người mắc bệnh nghề nghiệp, trong số đó đã qua giám định là 600, chủ yếu là là các bệnh bụi phổi silic, bụi phổi than, điếc nghề nghiệp.
PGS.TS Lê Minh Đức kiến nghị cần có phương pháp thống nhất để đánh giá, phân loại theo điều kiện lao động, từ đó phân loại lao động theo điều kiện lao động phản ánh được mức độ nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm của một vị trí công việc cụ thể; thực hiện, triển khai nghiên cứu Văn hóa an toàn tại cơ sở.
“An toàn vệ sinh lao động là công việc không của riêng ai, giải pháp cải thiện điều kiện lao động là yếu tố mấu chốt, then chốt trong giảm dần gánh nặng, độc hại của môi trường làm việc cho người lao động. Cần nâng cao nhận thức cho người lao động về an toàn vệ sinh lao động và đưa ra các giải pháp quản lý tốt như ứng dụng công nghệ 4.0, trí tuệ nhân tạo để tăng cường giám sát” - PGS.TS Lê Minh Đức chia sẻ.
