Những công trình "khủng" khiến diện mạo khu phố cổ Hà Nội trở nên lộn xộn.
Ban hành hàng loạt Quyết định về quản lý, quy hoạch kiến trúc Khu phố cổ, phố cũ Hà Nội
Ngày 26/7/2011, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1259/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội với mục tiêu xây dựng Thủ đô phát triển bền vững, có hệ thống cơ sở hạ tầng xã hội và kỹ thuật đồng bộ, hiện đại, phát triển hài hoà. Xây dựng Thủ đô Hà Nội trở thành thành phố “Xanh - Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”. Thời hạn quy hoạch được định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Quyết định này, đã giúp cho Thủ đô Hà Nội có nhiều thuận lợi trong việc điều chỉnh phạm vi, thời hạn lập quy hoạch; Tính chất và mục tiêu; Các chỉ tiêu phát triển đô thị; Định hướng tổ chức phát triển không gian; Định hướng phát triển các khu chức năng chính; Định hướng phát triển hạ tầng kỹ thuật; Định hướng bảo tồn di sản văn hóa lịch sử và thiên nhiên; Các chương trình ưu tiên đầu tư; Cơ chế chính sách… cho sự phát triển.
Tiếp đó, nhằm đảm bảo di tích lịch sử cấp Quốc gia, có giá trị về cấu trúc không gian đô thị gắn với các phố nghề, phường nghề và lễ hội truyền thống, hệ thống di sản, di tích kiến trúc có ý nghĩa văn hóa qua các giai đoạn lịch sử. Ngày 24/10/2013, ông Nguyễn Thế Thảo – Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội khi đó, đã ký Quyết định số 6398/QĐ ban hành Quy chế quản lý quy hoạch – kiến trúc khu phố cổ Hà Nội.
Quyết định này đã cụ thể hóa công tác quản lý quy hoạch kiến trúc Khu phố Cổ Hà Nội theo Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1259/QĐ-TTg ngày 26/7/2011; đồng thời bảo tồn, tôn tạo và khai thác phát huy các giá trị của di tích lịch sử Quốc gia, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của Khu phố Cổ Hà Nội. Quy chế này là cơ sở để các tổ chức, cá nhân liên quan thực hiện công tác quản lý quy hoạch, thiết kế đô thị, cấp phép xây dựng, cải tạo, chỉnh trang theo đúng các quy định pháp luật hiện hành.
Ngày 13/8/2015, UBND Thành phố Hà Nội tiếp tục ra Quyết định số 24/2015/QĐ-UBND ban hành quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc Khu phố cũ Hà Nội.
Quyết định này, tiếp tục đưa ra các yêu cầu phải đạt được như: Cụ thể hóa nội dung quản lý quy hoạch, kiến trúc theo Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 (được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1259/QĐ-TTg ngày 26/7/2011) và Quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc chung thành phố Hà Nội (được UBND Thành phố phê duyệt tại Quyết định số 70/2014/QĐ-UBND ngày 12/9/2014). Bảo tồn, tôn tạo, khai thác, phát huy các giá trị di sản và đáp ứng yêu cầu phát triển đô thị bền vững. Quản lý phát triển đô thị, cấp phép xây dựng, cải tạo, chỉnh trang theo đúng các quy định pháp luật hiện hành, đúng quy hoạch, đồng thời bảo vệ kiến trúc, cảnh quan đô thị.
Ngày 4/4/2016, UBND Thành phố Hà Nội ra Quyết định số: 11/2016/QĐ-UBND ban hành quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc công trình cao tầng trong khu vực nội đô lịch sử thành phố Hà Nội.
Quy chế này quy định việc quản lý, kiểm soát, về quy hoạch không gian, kiến trúc, cảnh quan, chức năng đối với các công trình cao tầng trong Khu vực nội đô lịch sử, thành phố Hà Nội, bao gồm: Các quy định về điều kiện để nghiên cứu xây dựng công trình cao tầng; tầng cao, chiều cao tối đa cho phép xây dựng công trình cao tầng; các quy định về quản lý không gian, kiến trúc cảnh quan đô thị; các khu vực không được phép xây dựng công trình cao tầng; Các quy định về kiểm soát chức năng; kiểm soát dân số đối với công trình cao tầng trong khu vực nội đô lịch sử; Các công trình cao tầng nằm ngoài khu vực nội đô lịch sử, và tiếp giáp với chỉ giới đường đỏ đường vành đai 2, đảm bảo sự phù hợp và đồng bộ về không gian, kiến trúc cảnh quan với các công trình cao tầng khác cùng nằm trên tuyến đường đó.
Việc ban hành hàng loạt các Quyết định trên đã thể hiện rõ sự quyết liệt của Chính phủ và UBND Thành phố Hà Nội trong công tác bảo vệ quản lý quy hoạch - kiến trúc Khu phố cổ, phố cũ Hà Nội.
Vẫn tồn tại nhiều công trình phá vỡ quy hoạch của Thành phố
Có thể thấy, từ “Quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc Khu phố cũ Hà Nội” đến các Đồ án Quy hoạch phân khu đô thị (nội đô lịch sử - năm 2021) đều thể hiện sự thống nhất quan điểm không xây dựng các nhà cao tầng trong khu vực phố cổ, phố cũ.
Công trình số 7 - 9 Hàng Thùng được xây dựng bên cạnh 2 căn nhà cổ gần 100 năm tuổi
Năm 2021, đồ án quy hoạch H1-1 (quận Hoàn Kiếm) được công bố khẳng định khu vực phố cổ, phố cũ quy hoạch các chức năng chủ yếu: Trung tâm văn hóa hành chính, thương mại, dịch vụ, du lịch kết hợp với nhà ở, các công trình công cộng phục vụ cho cộng đồng dân cư, di tích lịch sử-văn hóa, tôn giáo tín ngưỡng. Tại khu vực phố cổ, phụ cận hồ Hoàn Kiếm, các công trình xây dựng ở mức từ 3 - 4 tầng, chiều cao không quá 16m. Khu phố cũ được xây từ 4 - 6 tầng, chiều cao từ 16m - 22m.
Quy định là vậy, tuy nhiên ngay trong khu vực phố cổ, phố cũ vẫn xuất hiện nhiều công trình xây dựng, cải tạo có dấu hiệu vi phạm trật tự xây dựng nghiêm trọng về chiều cao, mật độ, tum biến tướng, thay đổi kết cấu công trình, gia tăng công năng sử dụng... dẫn đến nguy cơ phá vỡ quy hoạch các tuyến phố cổ của Thủ đô.
Đơn cử, trên địa bàn phường Lý Thái Tổ, công trình số 7 - 9 Hàng Thùng cho thấy dấu hiệu phá vỡ quy hoạch, vượt quá quy chuẩn cho phép, làm thay đổi kiến trúc không gian khu vực.
Được biết, công trình số 7 - 9 Hàng Thùng được xây dựng làm khách sạn theo Giấy phép xây dựng số 103 do UBND quận Hoàn Kiếm cấp ngày 27/7/2020. Ngay cạnh công trình số 7 - 9 Hàng Thùng là 2 căn nhà cổ đã có tuổi đời gần 100 năm tuổi. Theo quy hoạch, xung quanh các công trình có giá trị lịch sử đặc biệt như công trình số 11 và 13 Hàng Thùng phải được quy hoạch về cảnh quan. Thế nhưng, một công trình “khủng” được xây mới đang trực tiếp đe dọa đến sự tồn tại của 2 công trình cổ có giá trị lịch sử này.
Những công trình khách sạn dọc con phố Gia Ngư
Trên địa bàn phường Hàng Bạc cũng đang tồn tại nhiều công trình vi phạm trật tự xây dựng. Theo quy định, phường Hàng Bạc chỉ cho phép xây dựng tối đa mặt ngoài là 3 tầng (chiều cao từ 6m - 12m), mặt trong là 4 tầng (chiều cao tối đa là 10m - 16m) còn mật độ xây dựng khu vực này là 60% - 70% và phải có khoảng lùi nhất định. Tuy nhiên, ghi nhận của phóng viên cho thấy trên con phố Gia Ngư, vẫn xuất hiện hàng loạt các công trình khách sạn cao 7-10 tầng mới được hoàn thành thời gian gần đây. Điều đáng nói là các công trình này nằm cách trụ sở UBND phường Hàng Bạc chỉ vài chục mét nhưng không hiểu vì lí do gì mà các công trình vẫn được xây dựng, hoàn thiện dù cho thấy rõ dấu hiệu xây dựng vượt quá quy chuẩn cho phép.
Công trình số 24 Bà Triệu, phường Tràng Tiền
Trên địa bàn phường Tràng Tiền, công trình số 24 Bà Triệu được xây dựng 7 tầng, có tầng hầm và tum. Bên cạnh việc có chiều cao vượt trội hơn hẳn so với các công trình xung quanh, công trình còn có dấu hiệu vi phạm về mật độ xây dựng.
Phường Hàng Bồ cũng xuất hiện công trình “khủng” tại số 19 phố Bát Sứ. Công trình được cải tạo và hoàn thiện thêm 2 tầng, nâng chiều cao lên thành 6 tầng và hiện đang quây tôn kín kẽ. Dưới chân công trình nhiều xe máy để ngổn ngang dưới vỉa hè, lòng đường gây mất mỹ quan đô thị và mất an ninh trật tự.
Công trình “khủng” tại số 19 phố Bát Sứ đang được quây tôn kín kẽ
Có thể thấy, dạo quanh khu vực quận Hoàn Kiếm không khó để bắt gặp các công trình xây dựng dù là chưa hoàn thiện hay đã hoàn thiện có dấu hiệu vi phạm trật tự xây dựng. Mặc dù, Chính phủ và Thành phố Hà Nội đã ban hành hàng loạt các quy định cụ thể, chặt chẽ về kiến trúc nhưng trên địa bàn vẫn xảy ra sai phạm. Trách nhiệm này có lẽ thuộc về chính chủ công trình và chính quyền các cấp trong quản lý.
Khu vực nội đô lịch sử, khu phố cổ, phố cũ có những giá trị lớn về kiến trúc, văn hóa và lịch sử. Việc bảo tồn phố cổ không chỉ bảo tồn về mặt kiến trúc, mà còn có giá trị về kinh tế, về văn hóa. Tuy nhiên, trước những tồn tại đang hiện hữu trên địa bàn quận Hoàn Kiếm đã bộc lộ nhiều vấn đề liên quan đến công tác quản lý, bảo tồn khu phố cổ. Quy hoạch phố cổ dù đã đi vào cuộc sống nhưng lại chưa được thực hiện một cách đồng bộ và nghiêm túc. Do đó, đã đến lúc cần có sự vào cuộc sát sao hơn của các cấp chính quyền, làm nghiêm và xử lý triệt để các sai phạm để quy hoạch không chỉ là quy hoạch mà phải được đi vào cuộc sống.
Ngày 2/3/2022, Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội đã ban hành Chỉ thị số 14-CT/TU về “Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch, quản lý đô thị và trật tự xây dựng trên địa bàn thành phố Hà Nội”.
Về công tác quản lý trật tự xây dựng, Ban Thường vụ Thành ủy yêu cầu các cấp, các ngành, đặc biệt là UBND các quận, huyện, thị xã cần chấn chỉnh kỷ cương, thực hiện chế độ xử lý trách nhiệm nếu để xảy ra vi phạm trong quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn. Tổ chức rà soát, thống kê các trường hợp vi phạm trật tự xây dựng trong các giai đoạn trước để xử lý dứt điểm. Thường xuyên phối hợp chặt chẽ trong công tác thanh tra, kiểm tra, kịp thời phát hiện và kiên quyết xử lý, đồng thời có chế tài gắn trực tiếp trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền cơ sở trong việc xử lý tồn tại cũ và phát sinh mới đối với các trường hợp vi phạm về đất đai, đặc biệt trong những trường hợp vi phạm trật tự xây dựng, xây dựng công trình trái phép trên đất công,...
