“Phát huy sáng kiến địa phương – Tăng cường hợp tác đa phương” là chủ đề chính của Diễn đàn Hợp tác và Phát triển bền vững Đồng bằng Sông Cửu Long (Diễn đàn ĐBSCL) năm 2021, do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phối hợp với Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam, và Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (GreenID) tổ chức tại Hà Nội ngày 4/11/2021.
Chủ trì Diễn đàn có TSKH. Phan Xuân Dũng - Chủ tịch VUSTA, Ngài Giorgio Aliberti, Đại sứ Phái đoàn Liên minh Châu Âu tại Việt Nam.
Đây là sự kiện thường niên do VUSTA khởi xướng từ năm 2019 với mục tiêu chung là xây dựng một Diễn đàn của đội ngũ trí thức KH&CN trong và ngoài nước, đặc biệt là đội ngũ trí thức tại địa phương nhằm chia sẻ thông tin về việc thực hiện các chiến lược, đề án quy hoạch, chương trình, chính sách về phát triển bền vững ĐBSCL của Chính phủ, đồng thời tập hợp, tìm kiếm và nhân rộng các sáng kiến, giải pháp, mô hình ứng dụng KH&CN trong phát triển bền vững ĐBSCL, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Năm 2021, với chủ đề “Phát huy sáng kiến địa phương - Tăng cường hợp tác đa phương”, một trong những nội dung mới của Diễn đàn ĐBSCL năm nay là hoạt động tìm kiếm sáng kiến năng lượng thích ứng biến đổi khí hậu, góp phần phát triển bền vững ĐBSCL. Hoạt động trên do Liên hiệp Hội Việt Nam phối hợp với Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (Trung tâm GreenID) huy động nguồn lực quốc tế, hỗ trợ cho các sáng kiến năng lượng thích ứng biến đổi khí hậu do các Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật cũng như các tổ chức xã hội tại 13 tỉnh ĐBSCL đề xuất.
Dự kiến sẽ có 13 sáng kiến, đề xuất được lựa chọn và được hỗ trợ kinh phí tối đa là 60.000.000 VNĐ cho một sáng kiến để các Liên hiệp Hội địa phương và các tổ chức có thể triển khai tại địa phương. Liên hiệp Hội Việt Nam đã gửi Công văn số 641/LHHVN-HTQT ngày 14/9/2021 tới các địa phương và các tổ chức quan tâm nhằm thông báo chi tiết về nội dung hoạt động tìm kiếm sáng kiến năng lượng thích ứng biến đổi khí hậu, góp phần phát triển bền vững ĐBSCL.
Hoạt động tìm kiếm sáng kiến năng lượng thích ứng biến đổi khí hậu, góp phần phát triển bền vững ĐBSCL đã nhận được sự quan tâm và hưởng ứng của các Liên hiệp Hội địa phương và nhiều tổ chức xã hội.
Diễn đàn ĐBSCL được tổ chức theo hình thức trực tiếp tại Hà Nội và trực tuyến với 13 tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long và TP. Hồ Chí Minh, với 3 nội dung chính với phiên đầu về định hướng quy hoạch – cơ hội cho sự thịnh vượng và phát triển bền vững cho ĐBSCL. Phiên tiếp theo của Diễn đàn công bố các sáng kiến về năng lượng thích ứng biến đổi khí hậu được lựa chọn. Phiên cuối là phiên thảo luận bàn tròn về tăng cường hợp tác đa phương, cũng như phát động kêu gọi, tìm kiếm sáng kiến cho Diễn đàn ĐBSCL năm 2022.
Diễn đàn về ĐBSCL của VUSTA lần này diến ra khi thế giới đang tập trung cho Hội nghị COP 26 thuộc Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu tại Glasgow có bàn về nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu, đồng thời vượt qua và phục hồi một cách bền vững hơn sau đại dịch COVID-19.
EU và Việt Nam đang có những cam kết mạnh mẽ tại COP 26. Chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy những sự tương đồng với Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam, nơi phải đối mặt với những thách thức to lớn như sụt lún đất, xói mòn bờ biển, nước biển dâng, nhiễm mặn, mất rừng ngập mặn và các vấn đề về quản lý chất lượng nước, cát dưới lòng sông và nước ngầm. Nền kinh tế và sinh kế của người dân cũng bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19.
Điều này kêu gọi cần có hành động tập thể mạnh mẽ của tất cả các bên liên quan để khắc phục và phục hồi bền vững hơn. Team Europe, bao gồm EU và các Quốc gia Thành viên, sẽ tiếp tục hỗ trợ đáng kể cho sự phát triển bền vững của Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam.
Tại diễn đàn, các đại biểu trao đổi và cũng đưa ra nhiều ý kiến như ĐBSCL của Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức như đô thị hóa, công nghiệp hóa và những thay đổi môi trưởng đáng kể bao gồm: biến đổi khí hậu; Sự hóa mặn; Mực nước biển dâng cao; Nhứng thách thức song song đồng thời do lũ lụt và hạn hán.
Đặc biệt là vấn đề chuyển dịch năng lượng là yếu tố không thể thiếu để đạt được mục tiêu phát triển bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu của Việt Nam nói chung và ĐBSCL nói riêng, và ĐBSCL có lợi thế rất lớn để thực hiện mục tiêu này với tiềm năng năng lượng tái tạo dồi dào. Để biến lợi thế và tiềm năng thành hiện thực, bên cạnh những chính sách hỗ trợ ở cấp quốc gia, hành động của từng địa phương có vai trò quyết định. Với tinh thần sáng tạo, từng địa phương lựa chọn cho mình những hành động khác nhau để giải quyết vấn đề thực tế và phù hợp với bối cảnh của địa phương, từ đó đóng góp chung vào sự phát triển bền vững của vùng.
