Liên minh châu Âu (EU) ngày 2/3 đã loại bảy ngân hàng Nga khỏi hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT, do các lệnh trừng phạt bổ sung liên quan đến chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine.
Theo công bố chính thức của EU, bảy ngân hàng bị loại khỏi SWIFT gồm Ngân hàng VTB - ngân hàng lớn thứ hai của Nga, Ngân hàng Otkritie, Novikombank, Promsvyazbank, Ngân hàng Rossiya, Sovcombank và VEB (Vnesheconombank). Quyết định này có hiệu lực ngay lập tức.
Được thành lập vào năm 1973, SWIFT có trụ sở tại Bỉ được các ngân hàng trên toàn cầu sử dụng cho các giao dịch tài chính xuyên biên giới.
SWIFT hiện đang kết nối hơn 11.000 tổ chức tài chính tại 200 quốc gia và vùng lãnh thổ. Riêng tại Nga khoảng 300 ngân hàng và tổ chức sử dụng SWIFT, đứng thứ 2 toàn cầu sau Mỹ.
Các cổ phiếu liên quan đến thanh toán của Trung Quốc đã tăng vọt khi các nhà đầu tư đặt cược rằng việc loại các ngân hàng ra khỏi hệ thống SWIFT sẽ có lợi cho hệ thống thanh toán xuyên biên giới của Trung Quốc và đẩy nhanh sự phát triển của đồng tiền kỹ thuật số của nước này
Một số ngân hàng Nga được kết nối với Hệ thống thanh toán liên ngân hàng xuyên biên giới (CIPS) của Trung Quốc, với một trong số đó là người tham gia trực tiếp.
Đây là một cái nhìn tổng quát về CIPS:
CIPS là gì?
Được sự hỗ trợ của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC), Trung Quốc đã ra mắt hệ thống dịch vụ thanh toán và bù trừ CIPS vào năm 2015 để quốc tế hóa việc sử dụng đồng nhân dân tệ. Điều đó cho phép các ngân hàng toàn cầu thanh toán các giao dịch nhân dân tệ xuyên biên giới trực tiếp trên đất liền, thay vì thông qua các ngân hàng thanh toán bù trừ tại các trung tâm nhân dân tệ ở nước ngoài.
Đối tượng sử dụng CLIPS
Theo tờ Jiefang Daily, CIPS đã xử lý khoảng 12,68 nghìn tỷ USD vào năm 2021, tăng 75% so với một năm trước. Tính đến cuối tháng 1, CIPS cho biết đã có khoảng 1.280 tổ chức tài chính tại 103 quốc gia và khu vực đã kết nối với hệ thống.
Họ bao gồm 30 ngân hàng ở Nhật Bản, 23 ngân hàng ở Nga và 31 ngân hàng từ các quốc gia châu Phi nhận vốn bằng đồng nhân dân tệ thông qua các dự án cơ sở hạ tầng trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và Con đường của Bắc Kinh.
CIPS coi một số ngân hàng nước ngoài là cổ đông bao gồm HSBC, Standard Chartered, Ngân hàng Đông Á, DBS Bank, Citi, Australia và New Zealand Banking Group và BNP Paribas, theo dữ liệu trên Qichacha, một nhà cung cấp thông tin sử dụng các nguồn đăng ký chính thức của công ty.
Ngân hàng Standard Chartered (Hong Kong) Ltd thông báo ngày 14 tháng 2 rằng họ đã trở thành ngân hàng nước ngoài đầu tiên đủ điều kiện tham gia trực tiếp vào CIPS bên ngoài Trung Quốc.
Tại sao dùng CIPS?
Hiện tại, CIPS vẫn chủ yếu dựa vào SWIFT để nhắn tin tài chính xuyên biên giới, nhưng nó có tiềm năng hoạt động độc lập và có đường dây liên lạc trực tiếp riêng giữa các tổ chức tài chính.
Đối với các ngân hàng và doanh nghiệp Trung Quốc, CIPS có thể hoạt động như một hệ thống nhắn tin mà không có rủi ro để lộ thông tin giao dịch cho Hoa Kỳ, BOC International cho biết trong một báo cáo vào năm 2020.
Những thách thức của CIPS
Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Nga về cả xuất khẩu và nhập khẩu. Theo CSC, vào năm 2020, 17,5% thương mại giữa hai nước được thanh toán bằng đồng nhân dân tệ, một sự cải thiện so với mức 3,1% của năm 2014.
Tuy nhiên, với việc đồng nhân dân tệ vẫn chưa trở thành đồng tiền quan trọng trên toàn cầu, các ngân hàng nước ngoài có thể không cảm thấy cần một mạng lưới nhắn tin thay thế đặc biệt phục vụ các thực thể Trung Quốc bên ngoài khu vực.
Ngoài CIPS, cũng có những hạn chế đối với bất kỳ giải pháp thay thế nào cho SWIFT, các nhà phân tích của CSC cho biết. Nga đã ra mắt hệ thống thanh toán xuyên biên giới SPFS của riêng mình vào năm 2014 và hệ thống này chủ yếu được sử dụng bởi các tổ chức trong nước.
