Với người giàu, COVID-19 khiến họ từ đeo một lớp khẩu trang hờ hững, thành hai lớp dày hơn, rồi giấu cả khuôn mặt sau tấm lá chắn. Vào thang máy, tối đa không quá sáu người, đứng lịch sự, quay lưng vào nhau và không nói chuyện. Ra đường, họ thận trọng nhốt mình trong ô tô.
Người nghèo, mặc dù luôn ý thức tình hình nghiêm trọng của dịch bệnh, họ vẫn không có nhiều lựa chọn. Nhìn ra ngoài ô cửa, từ những toà nhà lộng lẫy, hay những chiếc xe đắt tiền, là những người nghèo cứ trơ ra, nằm như cá mắc cạn, ngay lề đường. Cần câu cơm không còn nữa, họ tránh dịch bằng những giấc ngủ. Họ nhặt nhanh những miếng vải, chui vào xe lam, gầm cầu. Họ nói với chúng tôi, rằng họ vẫn tìm việc làm…
Trong chuyến đi từ thiện phát quà là nhu yếu phẩm cho người dân tại thủ đô Manila, chúng tôi chứng kiến không ít những mảnh đời như vậy.
COVID-19 đưa jeepney - loại phương tiện rẻ tiền nhất ở Philippines đi vào cửa tử. Trước dịch bệnh, nếu nó chiếc xe lam nhồi nhiều nhất 15 người (giá khoảng 9 peso (khoảng 5.000 đồng/ chặng), thì giờ nó trở thành mái nhà chứa cả một gia đình. Một hộ gia đình Philippines tiêu biểu gồm: một cặp vợ chồng, ba mẹ họ, ít nhất 3 đứa con và một con chó. Trong thời dịch, các dãy “nhà” jeepney như thế nối đuôi nhau mọc dài bên các khu chợ đóng cửa.
Một gia đình đang sinh sống trên chiếc xe jeepney
COVID-19 đáng sợ thật. Nhưng nền kinh tế đã tê liệt còn đáng sợ hơn thế. Hơn 80% thu nhập của Manila hoa lệ gói gọn trong bàn tay giới thượng lưu chỉ chiếm chưa đến 20% dân số. Người giàu - người nghèo vẫn chạm nhau hàng ngay trên những con phố, nhưng khoảng cách đó ngày càng xa vời vợi vì dịch bệnh. COVID - 19 đã không cho người nghèo sự lựa chọn.
Chính phủ Philippines từng có chính sách hỗ trợ những hộ dân bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh từ 5.000 - 8.000 peso (tương đương 2,3 đến 3,8 triệu đồng) - nhưng chương trình đã dừng lại. Estelle Gregorio, tình nguyện viên dự án phân phát đồ cứu tế cho người nghèo Love in Action, cho biết, các chương trình hỗ trợ dân nghèo của chính phủ Philippine hầu hết đã dừng từ tháng Năm vì thiếu kinh phí. Đến nay, người nghèo tại Philippines hầu như không nhận được sự hỗ trợ nào kể cả từ các tổ chức từ thiện hoạt động tự phát, do lênh giới nghiêm được ban hành chặt chẽ ngăn cản đi lại giữa khu vực ở Manila.
Là một trong những quốc gia thực hiện cách ly xã hội sớm nhất Đông Nam Á, kể từ ngày 15 tháng Ba, nền kinh tế Philippines đã chịu tổn thất nặng nề. GDP quý III.2020 của Philippines giảm tới 16,5% so với cùng kỳ, vượt xa mức giảm 9% như dự báo trước đó. Đây cũng là mức sụt giảm sâu nhất được ghi nhận từ khi nước này bắt đầu thống kê GDP (1981). Theo đánh giá của HSBC, Philippines là nước chịu ảnh hưởng lớn nhất bởi dịch bệnh trong khu vực, do thiếu các biện pháp kích thích tài khoá đồng bộ, và những bất ổn chính trị.
Hiện tại, Manila đang trong những ngày cách ly tương đối cực đoan, khi một số doanh nghiệp bị buộc tạm dừng hoạt động, người dân bị hạn chế ra ngoài đường và tiếp xúc với nhau. Các hoạt động kinh tế và hỗ trợ người nghèo sẽ tiếp tục bị đình trệ và hạn chế.
Ghi chép của Đoàn Hoa từ Phiippines
