Trong bảy tháng đầu năm 2020, giá trị rau củ quả xuất khẩu sang Trung Quốc đạt 1,15 tỉ USD, giảm 28% so với cùng kỳ. Tỷ trọng rau củ quả xuất khẩu sang Trung Quốc cũng giảm từ mức 70% năm ngoái xuống dưới 60% trong bảy tháng đầu năm, theo số liệu từ Tổng cục Hải quan.
Dịch bệnh đã ảnh hưởng sâu sắc đến tình hình xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc, đặc biệt là rau củ quả, là sản phẩm chủ yếu được xuất khẩu đường bộ qua biên giới giữa hai nước.
Trung Quốc là thị trường xuất khẩu rau củ qủa chính của Việt Nam. Việc sụt giảm và khó khăn từ thị trường Trung Quốc đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị trường rau củ quả, đặc biệt là trái cây tại Việt Nam. Ngoài các công ty lớn có quỹ đất hàng nghìn héc-ta, các hộ nông dân tại Việt Nam phần lớn có các thửa ruộng nhỏ, manh mún, và phụ thuộc hoàn toàn vào sự thu mua từ nhóm các thương lái đến từ Trung Quốc.
Việc cấm biên giữa hai nước trong giai đoạn dịch bệnh căng thẳng khiến các thương lái Trung Quốc rất khó khăn để sang Việt Nam, thậm chí không thể sang do những quy định khắt khe về phòng chống dịch bệnh. Việc kiểm dịch đối với các lái xe container tại biên giới hai nước thêm một lần nữa cản trở việc xuất nhập khẩu.
Từ Tết Nguyên đán, khi dịch bệnh vừa khởi phát từ Trung Quốc, hàng trăm xe hàng trái cây, vốn có thời gian bảo quản hạn chế và rất tốn kém (điện để duy trì xe lạnh), đã dồn ứ tại biên giới. Một loạt xe vận chuyển trái cây đã phải bán tháo hàng hoá tại trục đường quốc lộ với mức giá thấp để tạm thu hồi vốn. Thanh long và dưa hấu là hai loại trái cây chịu thiệt hại nặng nề hơn cả. Cùng thời gian đó, thanh long đỏ bán tại các chợ tại TP.HCM chỉ với mức giá 10.000 đồng/kg, là mức giá thấp kỷ lục với loại trái cây này. Tình hình chưa được cải thiện nhiều trong nửa năm vừa qua.
Hiện tại, thanh long loại I, là loại trái được kiểm tra với những tiêu chuẩn hết sức khắt khe về chất lượng lẫn hình thức, đang được các hộ nông dân bán với mức giá từ 11.000 đồng - 17.000 đồng/kg. Mức giá hàng năm trong cùng thời gian thường không dưới 30.000 đồng/kg.
Bà Võ Thị Mỹ Hạnh, Tổng Giám đốc Hoàng Anh Gia Lai Agrico, doanh nghiệp nông nghiệp có quỹ đất lớn nhất Việt Nam cho biết chủ trương của công ty năm nay không tập trung xuất khẩu thanh long do chi phí cho loại trái cây này tương đối cao. Mặc dù có các đơn hàng từ đối tác phía Trung Quốc và vận chuyển đường biển, ít rủi ro, mức giá chung của thanh long trong nước giảm sâu ảnh hưởng đáng kể đến mức giá xuất khẩu của công ty, bà Hạnh cho biết.
Minh Thư
