Số liệu của Ngân hàng Nhà nước cho thấy tiền gửi cá nhân trong tháng 9 đạt 7,832 triệu tỷ đồng, tăng 84.000 tỷ đồng so với tháng 7 và cao hơn 10,86% so với cuối năm 2024. Lũy kế từ đầu năm, dòng tiền từ khu vực dân cư đã chảy thêm 767.000 tỷ đồng vào ngân hàng. Trong khi đó, khu vực doanh nghiệp thể hiện sự quay lại rõ rệt hơn sau đợt chững lại hồi tháng 7. Tiền gửi của các tổ chức kinh tế trong tháng 9 tăng thêm 374.000 tỷ đồng, đạt 8,35 triệu tỷ đồng, tương ứng mức tăng trưởng 8,91% — gấp đôi so với tốc độ cuối tháng 7. Đây cũng là lần hiếm hoi tiền gửi của doanh nghiệp vượt quy mô tiền gửi cá nhân với mức chênh lệch 518.000 tỷ đồng.
Dòng vốn “neo đậu” trong hệ thống ngân hàng gia tăng khiến tổng phương tiện thanh toán cuối tháng 9 đạt 19,98 triệu tỷ đồng, tăng 11,53% so với đầu năm. Dòng tiền tăng nhưng chưa chảy mạnh vào sản xuất – kinh doanh cho thấy các chủ thể kinh tế vẫn duy trì tâm lý thận trọng, ưu tiên tính thanh khoản và độ an toàn trong bối cảnh thị trường thiếu các kênh đầu tư đủ hấp dẫn. Bất động sản chưa phục hồi đủ độ tin cậy, trái phiếu doanh nghiệp vẫn cần thêm thời gian, còn thị trường chứng khoán dù sôi động nhưng chưa tạo được sự ổn định dài hạn để thu hút dòng vốn lớn. Trong bối cảnh đó, ngân hàng trở thành nơi “tạm trú” của dòng tiền nhàn rỗi, dù mức lãi suất phổ biến của các kỳ hạn ngắn chỉ ở mức 0,1 – 0,2%/năm và kỳ hạn 1–6 tháng ở mức 3,4 – 4,1%/năm.
Điều tưởng chừng nghịch lý – tiền gửi tăng mạnh khi lãi suất thấp – thực chất phản ánh chiến lược phòng thủ tài chính của doanh nghiệp và người dân. Khi triển vọng kinh tế vẫn đòi hỏi đánh giá thận trọng, họ có xu hướng giữ vốn trong trạng thái linh hoạt, chờ đợi một chu kỳ đầu tư rõ ràng hơn. Đây cũng là tín hiệu cho thấy niềm tin thị trường chưa đồng đều, dù thanh khoản cải thiện và môi trường vĩ mô có những bước ổn định.
Từ cuối tháng 9 đến nay, mặt bằng lãi suất bắt đầu tăng trở lại và trở thành yếu tố thúc đẩy dòng vốn tái phân bổ. Tháng 10 ghi nhận 10 ngân hàng điều chỉnh lãi suất, một số tổ chức thực hiện ba lần tăng chỉ trong vòng một tháng. Sang tháng 11, đã có 21 ngân hàng tiếp tục nâng lãi suất, trong đó một số nhà băng lớn như Techcombank, VPBank hay LPBank tăng lần thứ hai trong tháng. Mức lãi suất huy động kỳ hạn dưới 6 tháng được nhiều ngân hàng đẩy lên kịch trần 4,75%/năm, còn các kỳ hạn dài có nơi nâng lên 6,7 – 6,8%/năm.
Theo phân tích của giới chuyên gia, sự thay đổi trong chính sách huy động cho thấy các ngân hàng đang chuẩn bị cho chu kỳ tín dụng mới, đồng thời cạnh tranh mạnh hơn về thanh khoản trong bối cảnh dòng tiền nội nền kinh tế đang có xu hướng chờ đợi cơ hội. Nguồn vốn nhàn rỗi không biến mất, mà đang “tạm trú” trong hệ thống ngân hàng để tìm điểm rơi đầu tư an toàn và hợp lý hơn. Điều này đặt ra yêu cầu đối với nhà quản lý về việc thúc đẩy niềm tin thị trường, ổn định môi trường pháp lý và tạo động lực để dòng tiền chuyển dịch từ trạng thái phòng thủ sang đầu tư – sản xuất.
Trong bức tranh tổng thể, dòng chảy tiền tệ năm 2025 đang phản ánh rõ một trạng thái kinh tế “nén lại”, chuẩn bị cho sự bứt phá nếu các điều kiện vĩ mô được củng cố. Cách thức dòng tiền vận động hiện nay sẽ tiếp tục là chỉ báo quan trọng để các nhà quản lý theo dõi, từ đó có chính sách phù hợp giúp thị trường chuyển sang giai đoạn chu chuyển vốn hiệu quả hơn trong năm 2026.
