Tiến sĩ An Nguyên cho rằng, Việt Nam có nguồn nhân lực lớn trong ngành công nghệ nếu so với các nước khác trong khu vực Asean. Singapore có nền giáo dục rất tốt nhưng không có nhiều nhân lực và thị trường đủ lớn, chỉ khoảng 5,6 triệu người (năm 2018). Trong khi Indonesia có dân số đông, hơn 260 triệu người, gần gấp ba lần Việt Nam, nhưng lại nền giáo dục không mở như Việt Nam. Startup fintech như Trusting Social rất muốn về Việt Nam nếu môi trường kinh doanh cho ngành fintech có thể thông thoáng và cởi mở hơn, ông An chia sẻ.
Các chuyên gia nhận định, lộ trình để trở thành một trung tâm tài chính quốc tế sẽ là một chặng đường dài, đòi hỏi sự quyết tâm của chính quyền thành phố và cấp quốc gia. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, TP.HCM có nhiều tiềm năng để thể trở thành một trung tâm fintech của quốc gia và của khu vực Đông Nam Á.
“Việt Nam nên giải quyết các vấn đề về dịch vụ tài chính của quốc gia” theo ý kiến của ông Dean Rolfe, KPMG Việt Nam. Ông Rolfe nhận định, Việt Nam là quốc gia có dân số trẻ, số lượng điện thoại thông minh sử dụng còn phổ biến hơn cả tài khoản ngân hàng. “Tương lai dịch vụ tài chính sẽ thay đổi nhiều trong những năm tới”, ông nói.
Đồng quan điểm với ông Rofle, chuyên gia tài chính cấp cao của IFC, ông Darryl Dong cho rằng, việc trở thành một trung tâm tài chính quốc tế là một tham vọng quá lớn với Việt Nam. Tuy nhiên, Việt Nam có thể đi từng bước để đạt tới mục tiêu lớn. Trước tiên là Việt Nam nên cung cấp các giải pháp tài chính tốt để đáp ứng cho nhu cầu của người dân trong nước và dần nâng cấp năng lực để phục vụ cho khu vực.
Theo báo cáo công bố gần đây của Google và Temasek, chỉ có khoảng 30% người dân Việt Nam trên độ tuổi lao động có tài khoản ngân hàng (banked). Trong đó, chỉ mới có 21% người có thể truy cập được đầy đủ các dịch vụ tài chính (underbanked). Phần còn lại, tương ứng với hơn 69% dân số trên độ tuổi lao động chưa có tài khoản ngân hàng (unbanked), cao nhất trong số sáu nước có nền kinh tế số lớn ở khu vực Đông Nam Á.
Trong khi đó, trung bình cứ 100 người Việt Nam sẽ có 147 chiếc điện thoại lưu hành, tỉ lệ này của Việt Nam đứng thứ 14 trên thế giới, theo đánh giá của World Business Forum (WBF) trong báo cáo Năng lực cạnh tranh toàn cầu 2019. Ngoài ra, tỉ lệ người dân tiếp cận với internet của Việt Nam cũng đang đạt mức cao. Hơn 70% người Việt Nam trên độ tuổi lao động tiếp cận với internet. Tổ chức này cũng đưa ra đánh giá, trong vòng một năm qua, Việt Nam vươn lên trở thành quốc gia có khả năng tiếp cận công nghệ thông tin ở mức độ cao.
Thách thức đặt ra với fintech Việt Nam
Theo tiến sĩ An Nguyên, thách thức của Việt Nam nằm ở việc chậm trong việc cải cách pháp lý. Ông dẫn chứng, các cơ quan nhà nước của Singapore luôn tạo điều kiện khuyến khích hỗ trợ chi phí nên có nhiều startup chọn Singapore để thành lập công ty, mở các trung tâm nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo (AI). Một số quốc gia đã có cơ chế sandbox và Việt Nam cũng mới trong quá trình thử nghiệm. Nhìn từ góc độ của một startup trong lĩnh vực fintech, tiến sĩ cho biết, nếu không có các cơ chế thử nghiệm như sandbox thì sẽ rất khó mở cửa thị trường.
Sandbox là một cơ chế giúp các doanh nghiệp trong lĩnh vực khởi nghiệp sáng tạo có môi trường để thử nghiệm. Trong đó, các cơ quan quản lý có thể dễ dàng giám sát và rút ngắn thời gian nghiên cứu thực nghiệm trong việc đưa ra các luật mới. tại khu vực Đông Nam Á cũng đã có bốn Quốc gia xây dựng và triển khai Sandbox bao gồm Singapore, Thái Lan, Malaysia và Indonesia.
Ngoài ra, các chuyên gia tài chính góp mặt trong diễn đàn cũng cho rằng, một thách thức khác liên quan đến kĩ năng ngoại ngữ của người Việt Nam vẫn còn kém, khó cạnh tranh với các thị trường khác hoặc đưa nhân lực sang các nước khác học nghiệp vụ.
Là một thành viên của Hiệp hội Fintech Indonesia, ông Nguyễn An Nguyên chia sẻ, các thành viên trong hiệp hội bao gồm các doanh nhân, nhà lập trình rất trẻ cùng hợp tác với nhau. Ông Nguyên cho biết thêm, các startup fintech của Indonesia không cần đợi giấy phép của các bộ ngành liên quan mà được phép thực hiện. Quy định sau đó sẽ theo để xem các tổ chức quy định như thế nào vì đây là những lĩnh vực hoàn toàn mới. “Điều này giúp cơ sở pháp lý trở nên chín muồi, đi theo những hành vi của thị trường thay vì những quy định đã có sẵn, không còn phù hợp”, ông Nguyên nói.
Các chuyên gia cho rằng, áp lực cho thành phố nằm ở chỗ luật pháp ở cấp quốc gia sẽ ảnh hưởng đến các hoạt động thực hiện ở TP.HCM, đặc biệt là những ngành mới như fintech. “Tôi muốn khuyến nghị, chúng ta không phải thay đổi toàn bộ hệ thống mà có thể làm mọi thứ nhanh hơn bằng cách tạo ra các bộ quy định riêng phục vụ cho việc chuyển đổi số”, ông Rolfe nói.
Dâng Phạm
