Vấn đề không mới lại xảy ra, thể hiện qua sự thay đổi gần đây trong cơ cấu cổ đông của Tiki, một trong những trang thương mại điện tử hàng đầu Việt Nam. Hiện tại, công ty đang hoàn tất các thủ tục để chuyển nhượng 90,5% cổ phần của mình cho một pháp nhân có tên là Tiki Global Pte. Ltd tại Singapore, theo Cục Cạnh tranh và Người tiêu dùng Việt Nam thuộc Bộ Công Thương.
Trên thực tế, trước Tiki , nhiều công ty khởi nghiệp nổi tiếng như Luxstay , Vntrip OTA, Base và Topica cũng đã chuyển trụ sở của họ từ quê nhà Việt Nam sang Singapore.
Vấn đề này từng được nêu ra tại sự kiện thường niên dành cho startup vào năm ngoái - TECHFEST 2020. “Cách đây vài năm, chúng tôi đã bắt đầu chương trình huy động vốn đầu tiên khiến chúng tôi mất rất nhiều thời gian để đàm phán với các quỹ đầu tư trong và ngoài nước. Phần lớn họ yêu cầu chúng tôi thành lập doanh nghiệp bên ngoài Việt Nam ”, Phan Bá Mạnh , người sáng lập An Vui , một startup chuyên cung cấp các giải pháp về vận tải, cho biết tại sự kiện.
Thuế TNDN thấp và thủ tục đơn giản
Tại Singapore, thời hạn để mở một công ty tư nhân là chưa đầy một tuần với số vốn tối thiểu là SGD1. Hơn nữa, cá nhân thành lập công ty phải là công dân Singapore, thường trú nhân hoặc một người đã có giấy phép lao động và có ít nhất một cổ đông, một thư ký, một địa chỉ xác định và tên công ty đã được đăng ký và chấp thuận bởi quốc gia thích hợp các cơ quan chức năng.
Sau khi mở công ty tại Singapore, công ty Singapore sẽ ký hợp đồng với các doanh nghiệp nước ngoài, lợi nhuận tạo ra sẽ được chuyển vào tài khoản ngân hàng của công ty đó. Sau đó, công ty sẽ ký hợp đồng gia công với công ty tại Việt Nam. Theo đó, công ty tại Việt Nam sẽ chịu trách nhiệm thực hiện tất cả các nội dung được đề cập trong hợp đồng.
Trong khi đó, thời gian để hình thành một doanh nghiệp ở Việt Nam thường là một vài tuần và thủ tục liên quan là nhiều hơn phức tạp.
Theo đó, giám đốc một công ty khởi nghiệp giấu tên cho biết: “Các hợp đồng với các đối tác nước ngoài đều đề cập rằng các tranh chấp phát sinh sẽ được giải quyết tại các tòa án ở Singapore, khiến chúng tôi cảm thấy an toàn và thoải mái hơn so với việc giải quyết chúng ở tòa án tại Việt Nam.”
Hơn nữa, thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) ở Singapore ở mức 17% và được miễn cho những doanhnghiệp có doanh thu dưới 100.000 SGD trong ba năm liên tiếp. Trong khi đó, tỷ lệ thuế TNDN ở Việt Nam là 20% và đến nay chưa có cơ chế đặc biệt cho startups trong nước đã được cụ thể hóa .
Vấn đề còn xuất phát từ Nghị định số 38/2018 / NĐ-CP quy định điều kiện đầu tư đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) và công ty có quy mô dưới 30 biên chế. Cụ thể, nhà đầu tư không được đầu tư quá 50% vốn điều lệ của công ty.
Bình luận về những gián đoạn do quy định gây ra, Justin Hall, đối tác tại Golden Gate Venture cho biết nếu một startup có một sản phẩm hoặc dịch vụ sáng tạo và đang nhanh chóng mở rộng quy mô tại Việt Nam hoặc trong khu vực, họ sẽ tìm đầu tư từ địa phương và các nhà đầu tư trong khu vực. “Có quá nhiều tiền và tương đối ít công ty có khả năng đầu tư để các nhà đầu tư bị hạn chế bởi những quy định kiểu này. Quy định này có thể gây mất tập trung và có thể trì hoãn dòng vốn chảy ra một cách không cần thiết, nhưng chúng sẽ chỉ trì hoãn chứ không phải dừng đầu tư ”.
Dễ dàng thực hiện IPO
Trở lại trường hợp của Tiki , những người trong cuộc khởi nghiệp trong nước được cho là đã tuyên bố rằng công ty đang tìm cách thực hiện IPO ở thị trường nước ngoài thông qua một công ty mua lại có mục đích đặc biệt (SPAC) được biết đến như một cơ sở hoạt động phi thương mại được thành lập để huy động vốn thông qua IPO để mua lại một công ty hiện có.
Trong vài năm qua, xu hướng này đã xảy ra ở Châu Á và Đông Nam Á. Một số thương vụ ấn tượng bao gồm Grab có trụ sở tại Singapore đang chuẩn bị niêm yết trên NASDAQ thông qua SPAC với giá trị tài sản ước tính 40 tỷ USD. Traveloka cũng đang đàm phán với một SPAC tên là Bridgeton Holdings với mục đích tương tự.
Theo ông Nguyễn Hữu Tuất , người sáng lập Fast Go, Singapore là một lựa chọn lý tưởng để đặt trụ sở chính cho bất kỳ công ty khởi nghiệp nào muốn mở rộng quy mô ở cấp khu vực vì quốc gia này là một trong những trung tâm tài chính của châu Á và tất cả các nhà đầu tư toàn cầu và các doanh nhân có tầm nhìn. trình bày ở đó.
Nguy cơ “chảy máu chất xám” ở Việt Nam?
Có thể thấy, Việt Nam đang đứng trước nguy cơ mất một khoản tiền khá lớn nếu ngày càng nhiều startup đặt trụ sở chính ở nước ngoài. Cho đến nay, Bộ Kế hoạch và Đầu tư vẫn đang nghiên cứu, điều chỉnh các quy định liên quan để tháo gỡ khó khăn.
Năm ngoái, Nghị định số 94/2020 / NĐ-CP quy định các chính sách và ưu đãi cho Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) đã chính thức có hiệu lực. Theo quy định này, các doanh nghiệp, bao gồm cả các công ty khởi nghiệp thuộc NIC sẽ được hưởng lợi và tiếp cận các điều kiện đầu tư thuận lợi nhất như phải giải quyết ít thủ tục hành chính hơn và có 100% chi phí thuê đất trong 50 năm tại các khu công nghệ cao. Hơn nữa, họ sẽ có thể được hưởng thuế suất ưu đãi 10% trong 30 năm đầu tiên, thay vì 20% trước đây.
Tuy nhiên, giới khởi nghiệp trong nước vẫn chưa mặn mà với các ưu đãi vì họ không ngon miệng như ở Singapore. Ngoài ra, quy định này có khả năng thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư lớn hơn so với các doanh nghiệp vừa và nhỏ và khởi nghiệp, theo Chu Anh Tuấn, Giám đốc Adtech Việt Nam.
