Tại Diễn đàn thường niên lần thứ 8 (AF8) do VIOD tổ chức, các chuyên gia đã phân tích sâu vai trò của quản trị công ty đối với mục tiêu nâng hạng thị trường, nhất là khi Việt Nam được FTSE Russell xếp vào nhóm thị trường “mới nổi thứ cấp”. Đây được xem là bước tiến lớn đưa doanh nghiệp Việt Nam vào vùng ánh sáng của các dòng vốn tổ chức quy mô toàn cầu.
Bà Trần Anh Đào – Phó Tổng giám đốc phụ trách Ban điều hành Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM – cho rằng 2025 không chỉ là thời điểm tăng tốc cải cách, mà còn là năm củng cố chất lượng thị trường. Bà nhận định việc gắn hoạt động IPO với niêm yết theo Nghị định 245/2025/NĐ-CP sẽ tạo cú hích quan trọng, thúc đẩy minh bạch và mở rộng quy mô thị trường. Từ đó, Hội đồng Quản trị (HĐQT) cần chuyển đổi mạnh mẽ, nâng cấp tư duy và phương pháp vận hành để xây dựng niềm tin và danh tiếng – hai giá trị phi tài chính tạo lợi thế dài hạn cho doanh nghiệp.
Dưới góc nhìn của nhà đầu tư tổ chức gắn bó hơn hai thập niên với thị trường Việt Nam, bà Nguyễn Hoài Thu – Phó Tổng Giám đốc CTCP Quản lý Quỹ VinaCapital – nhấn mạnh quản trị công ty vẫn là điểm doanh nghiệp Việt Nam cần cải thiện nhất khi bước vào giai đoạn hội nhập mới. Theo bà, mối quan tâm hàng đầu của nhà đầu tư ngoại hiện nay là sự đảm bảo đối xử công bằng giữa các cổ đông, đặc biệt là cổ đông thiểu số. Thực tế phổ biến là nhiều doanh nghiệp tư nhân tại Việt Nam vẫn chưa tách bạch rõ ràng giữa vai trò chủ sở hữu và vai trò điều hành, khiến các quỹ đầu tư khó tham gia vào hoạt động quản trị như mong muốn.
Bà Thu chỉ ra rằng quản trị tốt tạo ra lợi ích tài chính trực tiếp. Doanh nghiệp công bố thông tin minh bạch, bảo vệ quyền cổ đông, sở hữu HĐQT có năng lực và hoạt động chuyên nghiệp thường có chi phí vốn thấp hơn, được định giá P/E hoặc P/B cao hơn và dễ tiếp cận các kênh vốn trái phiếu hoặc tín dụng với mức lãi suất ưu đãi hơn. Đây chính là “giá trị gia tăng” mà yếu tố phi tài chính mang lại – điều mà thị trường Việt Nam đang dần ghi nhận khi áp lực ESG ngày càng lớn.
Ở góc độ nghiên cứu và tiêu chuẩn thực hành quản trị, bà Hà Thu Thanh – Chủ tịch VIOD cho rằng quản trị công ty đã trở thành “năng lực cạnh tranh mềm” của doanh nghiệp. Bà mô tả quản trị hiệu quả, minh bạch và tuân thủ như một “đơn vị tiền tệ quốc tế”, giúp doanh nghiệp khẳng định giá trị phi tài chính thông qua văn hóa quản trị, chất lượng đội ngũ lãnh đạo và khả năng tạo dựng niềm tin của công chúng đầu tư.
Từ thảo luận của các chuyên gia, bốn nhóm yếu tố được xác định là nền tảng khoa học quản trị mà nhà đầu tư quan tâm nhất:
Đầu tiên, bảo vệ và đối xử công bằng với cổ đông, đó là đảm bảo minh bạch thông tin, công bố kịp thời, tạo điều kiện tham gia ĐHĐCĐ, giám sát giao dịch với bên liên quan.
Thứ hai, hiệu quả đầu tư, đó là đánh giá khả năng phân bổ nguồn lực và kết quả vận hành.
Thứ ba, năng lực và tính độc lập của HĐQT, đó là đa dạng cấu trúc, giám sát độc lập, đánh giá hiệu quả hoạt động định kỳ.
Thứ tư, phát triển bền vững theo chuẩn ESG, đó là lồng ghép quản trị rủi ro khí hậu, bảo vệ nguồn lực và tăng sức bền chiến lược.
Theo đại diện VinaCapital, nhiều doanh nghiệp niêm yết vẫn xem ESG như yếu tố “có thì tốt”, thay vì là cấu phần bắt buộc của chiến lược dài hạn. Tuy nhiên, các quỹ đầu tư tổ chức đang chuyển trọng tâm sang những doanh nghiệp có khả năng tích hợp ESG một cách thực chất, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu tác động mạnh đến hoạt động kinh tế.
Khi thị trường được nâng hạng, các quỹ đầu tư quốc tế kỳ vọng doanh nghiệp Việt Nam đáp ứng chuẩn mực cao hơn về quản trị, kiểm soát nội bộ và công bố thông tin. Theo bà Hà Thu Thanh, để nắm bắt cơ hội này, HĐQT cần tư duy bứt phá trên hai phương diện: tuân thủ chủ động và dẫn dắt chiến lược. Tuân thủ chủ động giúp doanh nghiệp củng cố lòng tin thị trường, còn khả năng dẫn dắt chiến lược thể hiện vai trò của HĐQT trong hoạch định tương lai, bao gồm tích hợp ESG vào chương trình quản trị tổng thể.
Trong bối cảnh Việt Nam hướng tới mục tiêu nâng hạng toàn diện, quản trị công ty không còn là yêu cầu mang tính hình thức. Đây đang trở thành một trụ cột khoa học quản lý, định hình chuẩn mực vận hành mới và quyết định khả năng doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận dòng vốn quốc tế bền vững trong giai đoạn tới.
