Ngày 25.3, chuyến bay mang số hiệu VN36 hành trình Frankfurt (Đức) - Hà Nội của Vietnam Airlines hạ cánh tại cảng Hàng không quốc tế Vân Đồn, tạm khép lại hoạt động khai thác mạng đường bay quốc tế. Vietjet Air bay thêm ba chuyến tới Tokyo. Bamboo Airways và Jetstar Pacific đều tạm ngừng. Bầu trời tạm đóng cửa trước mắt cho tới hết tháng 4 và có thể còn lâu hơn nữa.
Ngày 17.3, Vietnam Airlines phải dừng chuyến bay đi Pháp năm tiếng trước lịch khởi hành dự kiến. Vé đã bán, cả tổ bay cùng các bước hậu cần đã sẵn sàng. Các chuyến bay giữa Việt Nam và Pháp trong những ngày tiếp theo tạm thời dừng khai thác cho đến khi có thông báo mới của nhà chức trách.
Ngày 3.3, khi Việt Nam còn khoảng thời gian vàng khi gần ba tuần không có ca lây nhiễm mới, các nước (trừ Trung Quốc) hầu hết đều chỉ có trên dưới 100 ca nhiễm, chuyến bay từ VN814 bay từ Siem Reap (Campuchia) về TP.HCM chỉ có khoảng 67 chỗ. Chuyến bay VN50 từ London đi TP.HCM ngày 12.3 cũng chỉ có 65 hành khách và 16 người trong phi hành đoàn, trong khi máy bay hãng sử dụng là Boeing 787-9 Dreamliner với gần 250 chỗ ngồi... Trong suốt khoảng thời gian dịch bệnh âm ỉ, khách đi máy bay đã giảm sút rõ rệt.
Việc đóng cửa bầu trời là quyết định của nhiều nước thời điểm hiện tại để đối phó với đại dịch. Tỉ phú Bill Gates cũng cho rằng nước Mỹ chỉ có một cơ hội duy nhất là đóng cửa các đường bay quốc tế từ sáu đến tám tuần để kiểm soát hoàn toàn sự lây lan của dịch bệnh. Thêm vào việc phát tán virus theo đường hàng không, thì bản thân sân bay cũng là môi trường lý tưởng cả về mật độ người, mức độ tiếp xúc lẫn nhiệt độ và độ ẩm cho virus lây lan.
Hiệp hội Vận tải Hàng không (IATA) ước tính doanh thu ngành hàng không toàn cầu có thể giảm 113 tỉ USD trong năm 2020 nếu dịch COVID-19 lan rộng. Trong một kịch bản lý tưởng hơn, khi các nước giữ ở mức quá 100 người nhiễm như tới ngày 2.3, các hãng hàng không trên toàn cầu vẫn mất khoảng 63 tỉ USD. Ở kịch bản này, dù IATA cho rằng ngành hàng không sẽ dần phục hồi, lượng hành khách tại Trung Quốc - nơi có số người nhiễm virus lớn nhất được dự đoán giảm 23%. Các quốc gia có trên 100 người nhiễm khác tại thời điểm đó như Ý và Hàn Quốc lần lượt giảm 24% và 14% khách bay.
Tất nhiên đã không còn cơ hội cho kịch bản lạc quan của IATA, diễn biến của bệnh dịch đã phức tạp hơn rất nhiều khi châu Âu và Mỹ đã vượt Trung Quốc về số ca lây nhiễm, thậm chí cả số ca tử vong. Kể cả kịch bản giảm 113 tỉ USD đưa ra ngày 5.3 có thể cũng không còn đúng nữa, khi bầu trời của hầu hết các nước đều đóng cửa. Không chỉ các cuộc hội họp đa quốc gia, những giải đấu thể thao quốc tế bị hủy bỏ, các chuyến bay trong nước cũng hạn chế.
Một tháng, Việt Nam có khoảng 40.000 chuyến bay đến/đi, chưa kể lượng quá cảnh. Dù lượng khách giảm hơn 10% so với cùng kỳ năm khi những ca bệnh đầu tiên xuất hiện, vẫn có khoảng 8,1 triệu khách đi qua các cảng hàng không Việt Nam trong khoảng từ 16.1 đến 15.2. Trong đó, các hãng hàng không Việt Nam vận chuyển 3,7 triệu khách, chiếm khoảng 45%. Khi đóng cửa bầu trời, ngay cả lượng hàng 24,5 nghìn tấn mỗi tháng qua các cảng hàng không cũng gặp khó.
Trước thời điểm xuất hiện ca nhiễm thứ 17 và mới chỉ có các chuyến bay sang Trung Quốc bị đóng băng, Cục Hàng không Việt Nam đã ước tính doanh thu của các hãng giảm 1,1 tỉ USD do virus.
Sau dịch bệnh, hàng không nội địa có thể phục hồi tương tự như điều xảy ra ở thị trường Trung Quốc sau khi dịch bệnh cơ bản được khống chế. Từ đầu tháng Ba, các hãng bay Trung Quốc bay trở lại. Tờ SCMP dẫn lời các nhà phân tích đặt niềm tin du lịch nước này sẽ tăng trở lại trong mùa hè. Các hãng hàng không có thể phục hồi trong Quý II.
Và Trung Quốc phục hồi sớm hơn chính là cơ hội cho Việt Nam khai thác trở lại các đường bay quốc tế. Trung Quốc hiện đang chiếm hơn 15% số đường bay thương mại của hãng hàng không quốc gia ra nước ngoài. Thị trường ba nước Đông Bắc Á (Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản) chiếm 55% doanh thu quốc tế của hãng. Đây cũng là những thị trường chủ chốt của Vietjet. Trong ba năm qua, các đường bay quốc tế được mở mới nhộn nhịp và chiếm phần quan trọng trong chiến lược phát triển của các hãng hàng không.
