Rối loạn giấc ngủ: Hiểm họa thầm lặng đối với sức khỏe con người

Giấc ngủ là một phần thiết yếu của cuộc sống, chiếm trung bình 1/3 thời gian của một đời người. Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), giấc ngủ có vai trò quan trọng đối với chức năng miễn dịch, sự phát triển của não bộ, quá trình trao đổi chất và tinh thần. Một giấc ngủ chất lượng giúp tăng cường trí nhớ, điều hòa cảm xúc, hỗ trợ tim mạch và cải thiện hiệu suất làm việc.

Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, rối loạn giấc ngủ ngày càng trở thành vấn đề đáng báo động, ảnh hưởng đến sức khỏe của hàng triệu người trên toàn thế giới. Theo Hiệp hội Giấc ngủ Hoa Kỳ (ASA), có đến 50-70 triệu người Mỹ gặp vấn đề về giấc ngủ. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện nay có khoảng 30-45% dân số toàn cầu đang gặp phải các vấn đề về giấc ngủ ở các mức độ khác nhau.

Trong khi đó, tại Việt Nam, một nghiên cứu năm 2022 của Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho thấy khoảng 30% người trưởng thành bị mất ngủ, đặc biệt là nhóm người lao động trí óc và người cao tuổi. Trong thời đại công nghệ số, sự lệ thuộc vào thiết bị điện tử, áp lực công việc và học tập khiến tỷ lệ rối loạn giấc ngủ không ngừng tăng lên, trở thành một vấn đề đáng lo ngại trong xã hội.

Nhằm nâng cao nhận thức và tìm kiếm giải pháp cho vấn đề này, Báo Tiền Phong phối hợp với nhãn hàng Melatongue Rapid, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn và Cao đẳng Đại Việt Sài Gòn tổ chức hội thảo với chủ đề “Rối loạn giấc ngủ: Thách thức và Giải pháp toàn diện”. Chương trình diễn ra vào ngày 5/3 tại Cao đẳng Đại Việt Sài Gòn, với sự tham gia của các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực thần kinh, tâm lý và y học giấc ngủ.

Tại hội thảo, PGS.TS.BS Lê Khắc Bảo – Giám đốc Trung tâm Giáo dục Y học, Đại học Y Dược TP.HCM, Phó Chủ tịch Hội Y học Giấc ngủ Việt Nam – cho biết: "Nghiên cứu tại Đại học Y Dược TP.HCM cho thấy, cứ hai người thì có một người bị mất ngủ. Đặc biệt, hơn 70% sinh viên y khoa ngủ ít hơn 7 giờ mỗi ngày."

Theo ông Bảo, rối loạn giấc ngủ không chỉ gây suy giảm trí nhớ, ảnh hưởng đến khả năng tập trung, mà còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường, béo phì, thậm chí ung thư. Trẻ em mất ngủ có thể bị chậm phát triển, suy giảm miễn dịch và tăng nguy cơ béo phì.

Nguyên nhân phổ biến của rối loạn giấc ngủ là do thói quen sinh hoạt không lành mạnh như sử dụng điện thoại, máy tính trước khi ngủ, tập thể dục quá muộn, uống cà phê, rượu bia vào buổi tối. Ngoài ra, môi trường ngủ kém, căng thẳng, lo âu kéo dài do áp lực từ công việc, học tập, cuộc sống và nhiều trường hợp bệnh lý cũng khiến rối loạn giấc ngủ.

Chia sẻ thêm về vấn đề rối loạn giấc ngủ hiện nay, TS.BS Nguyễn Ngọc Phương Thư - Trưởng đơn vị Y dược giấc ngủ Bệnh viện Nhân dân 115 cũng cho biết thêm, bên cạnh những nguyên nhân khác thì việc sử dụng công nghệ ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe thể chất và tinh thần.

TS.BS Nguyễn Ngọc Phương Thư đưa ra dẫn chứng, có đến 75% trẻ em và 70% người lớn có sử dụng những thiết bị công nghệ trước khi đi ngủ. Việc sử dụng những thiết bị công nghệ trước khi đi ngủ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.

"Khi sử dụng thiết bị công nghệ, người dùng không chỉ cầm chơi mà còn xem phim, nhắn tin… làm cho não không thể nào yên tĩnh gây ra khó ngủ. Hơn nữa, âm thanh, ánh sáng xanh làm rối loạn nhịp sinh học, ảnh hưởng đến những hoormon khác trong cơ thể", Trưởng đơn vị Y dược giấc ngủ Bệnh viện Nhân dân 115 nhận định.

Để phòng ngừa và điều trị rối loạn giấc ngủ cần tuân thủ vệ sinh giấc ngủ, PGS.TS.BS Lê Khắc Bảo nhấn mạnh rằng, cần áp dụng các biện pháp khoa học, bao gồm: Tuân thủ vệ sinh giấc ngủ, cụ thể là ngủ đúng giờ, tránh thiết bị điện tử trước khi ngủ, không làm việc trên giường ngủ; Xây dựng môi trường ngủ lý tưởng: Giữ phòng ngủ tối, yên tĩnh, nhiệt độ mát mẻ, sử dụng chăn ga thoải mái; Hạn chế chất kích thích: Không uống cà phê, rượu bia vào buổi tối, tránh ăn quá no trước khi ngủ; Luyện tập thể dục phù hợp: Tránh tập luyện quá muộn, ưu tiên yoga hoặc thiền để thư giãn trước khi ngủ.

“Rối loạn giấc ngủ là một bệnh. Khi có triệu chứng mất ngủ, buồn ngủ ngày, biến cố trong khi ngủ. Cụ thể, người bệnh bị mất ngủ trên 3 tháng; ảnh hưởng chất lượng cuộc sống đáng kể như không tập trung học tập; ảnh hưởng đến người xung quanh như ngáy lớn, gây thương tích người ngủ cùng… đều cần đi khám bác sĩ ngay”, PGS.TS.BS Lê Khắc Bảo khuyến cáo.

Tại hội thảo, Dược sĩ An Mạnh Hùng – Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Dược phẩm Đại Nam, đại diện nhãn hàng Melatongue Rapid – nhận định: "Sự phát triển của công nghệ và mạng xã hội đã thay đổi đáng kể thói quen sinh hoạt của giới trẻ. Việc sử dụng điện thoại, máy tính bảng trước khi ngủ khiến não bộ bị kích thích, gây khó ngủ và giảm chất lượng giấc ngủ."

Theo ông Hùng, việc bị rối loạn giấc ngủ ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả thể chất lẫn tinh thần. Người mất ngủ kéo dài thường xuyên rơi vào trạng thái mệt mỏi, suy giảm trí nhớ, mất tập trung, cáu gắt và dễ mắc các bệnh về tâm lý như trầm cảm, lo âu. “Về lâu dài, giấc ngủ kém chất lượng còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đái tháo đường, béo phì, rối loạn chuyển hóa và suy giảm hệ miễn dịch. Trẻ em bị rối loạn giấc ngủ có thể chậm phát triển về thể chất lẫn trí tuệ. Ở người cao tuổi, mất ngủ mãn tính có thể làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ và Alzheimer”, ông Hùng cho biết..

Theo Dược sĩ An Mạnh Hùng, để hỗ trợ giấc ngủ một cách tự nhiên, hiện nay rất nhiều sản phẩm đã được nghiên cứu và phát triển. Trong đó, Melatongue Rapid Spray là một bước tiến mới nhờ công nghệ xịt dưới lưỡi tiên tiến. Theo đại diện Công ty Cổ phần Dược Đại Nam, khác với các phương pháp truyền thống như viên uống, Melatongue Rapid Spray giúp melatonin được hấp thu trực tiếp qua niêm mạc miệng, vượt qua quá trình tiêu hóa, mang lại hiệu quả nhanh chóng và an toàn.

“Rối loạn giấc ngủ là bệnh nên người dân khi xuất hiện các triệu chứng rối loạn giấc ngủ cần thăm khám bác sĩ, tránh để lâu thành mất ngủ kinh niên, tránh gây ảnh hướng tới chất lượng cuộc sống, giảm tập trung, ảnh hưởng tới những người xung quanh”, Dược sĩ An Mạnh Hùng khuyến cáo.

Có thể thấy, rối loạn giấc ngủ là một vấn đề sức khỏe đáng báo động trong xã hội hiện đại. Không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây ra nhiều bệnh lý nghiêm trọng. Hội thảo “Rối loạn giấc ngủ: Thách thức và Giải pháp toàn diện” đã mang đến cái nhìn tổng thể về thực trạng, nguyên nhân và các phương pháp cải thiện giấc ngủ.

Các chuyên gia khuyến nghị mọi người nên chủ động thay đổi thói quen sinh hoạt, thiết lập chế độ ngủ khoa học và tìm kiếm giải pháp phù hợp nếu gặp tình trạng mất ngủ kéo dài. Nếu cần thiết, hãy thăm khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.