Thương mại điện tử - định hướng kinh doanh chiến lược trong thời kỳ VUCA

Năm 2023, với diễn biến phức tạp trong tình hình kinh tế, chính trị thế giới, thuật ngữ VUCA (Votality – Biến động; Uncertainty – Chắc chắn; Complexity – Phức tạp; Ambiguilty – Mơ hồ) trong quản trị kinh tế càng được nhắc đến nhiều hơn. 

Thuật ngữ VUCA được đưa vào sử dụng từ những năm 1990 để mô tả về một thế giới biến động không ngừng. Trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới đang có nhiều biến số như giá xăng dầu, lạm phát, xung đột vũ trang… đã tác động trực tiếp đến môi trường kinh doanh trong nước cũng như định hướng phát triển năm 2023 của doanh nghiệp đều có ít nhiều ảnh hưởng.

Do vậy, nhằm hỗ trợ các tổ chức và doanh nghiệp nâng cao nhận thức, tham gia hiệu quả vào tiến trình chuyển đổi số, triển khai hiệu quả các hoạt động sản xuất kinh doanh và xuất khẩu thành công. Đồng thời, hỗ trợ tăng cường hơn nữa việc tận dụng công cụ số, tiếp cận các sàn thương mại điện tử, đặc biệt sàn Alibaba.com từng bước trở thành địa chỉ chung cho các sản phẩm tiềm năng của Việt Nam tiếp xúc với khách hàng, Bộ Công Thương (Cục Xúc tiến thương mại) phối hợp với sàn thương mại điện tử Alibaba.com tổ chức Hội nghị “Định hướng chiến lược kinh doanh trên nền tảng số trong thời kỳ VUCA”.

Phát biểu khai mạc sự kiện, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại cho biết, năm 2022, kinh tế Việt Nam đã có sự phục hồi tích cực với những tiến triển tốt và đồng đều trên cả 3 khu vực, trong đó khu vực nông, lâm, thủy sản tăng 3,36%; công nghiệp và xây dựng tăng 7,78%; dịch vụ tăng 9,99%. 

Lần đầu tiên, quy mô GDP của Việt Nam đạt 409 tỷ USD, tăng gấp nhiều lần sau 20 năm, nâng bậc vị thế của Việt Nam trong khu vực cũng như thương mại và đầu tư toàn cầu. Có được điều này chính là nhờ sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, sự vào cuộc quyết liệt của các bộ, ngành, chính quyền địa phương, sự nỗ lực chủ động vượt khó của cộng đồng doanh nghiệp.

“Năm 2023 là năm bản lề trong việc thực hiện thành công kế hoạch phát triển kinh tế giai đoạn 2021 - 2025, trong đó mục tiêu số hoá các hoạt động xúc tiến thương mại, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong công tác xúc tiến thương mại là một nội dung quan trọng trong chủ trương xây dựng chính phủ số, kinh tế số và xã hội số. Cùng với sự nỗ lực của các cơ quan chức năng, về phía doanh nghiệp cũng cần có sự chủ động, tích cực trong việc tìm hiểu thông tin, cơ chế chính sách, nghiên cứu thị trường, thẩm định đối tác, chú trọng công tác nâng cao và kiểm soát chất lượng sản phẩm, năng lực cạnh tranh, đáp ứng các quy định của thị trường nhập khẩu, phối hợp với các tổ chức xúc tiến thương mại xây dựng kế hoạch và tham gia triển khai hoạt động xúc tiến thương mại để đón đầu cơ hội từ thị trường, đặc biệt là các thị trường có hiệp định thương mại tự do (FTA)”, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại nhận định.

Thời gian qua, Bộ Công Thương (Cục Xúc tiến thương mại) đã tập trung nghiên cứu, triển khai và điều chỉnh nhiều hoạt động xúc tiến thương mại phù hợp với tình hình thực tiễn. Phối hợp với các đối tác trong nước và quốc tế tiến hành các hoạt động nhằm đồng hành hiệu quả nhất với các doanh nghiệp. Việc hỗ trợ doanh nghiệp đa dạng các kênh phát triển thị trường trong tình hình mới đang là ưu tiên hàng đầu đặt ra với Bộ Công Thương (Cục Xúc tiến thương mại). 

Thực tế đã ghi nhận, thông qua những chuyển đổi mạnh mẽ trong xúc tiến thương mại, doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam tiết kiệm chi phí, rút ngắn khoảng cách và thời gian, tăng tốc độ giao dịch và xử lý đơn hàng, tăng phạm vi và số lượng tiếp cận thị trường, khách hàng tiềm năng, qua đó đóng góp tích cực vào thành tích xuất khẩu ấn tượng của cả nước.

Mặc dù phải đối mặt với nhiều thách thức nhưng nhìn chung, triển vọng xuất khẩu của Việt Nam sang các thị trường lớn trong năm 2023 được đánh giá là khá khả quan. Theo báo cáo thị trường “Triển vọng B2B kỹ thuật số 2023” của Alibaba.com, hơn 50% doanh nghiệp lựa chọn thử sức với kênh thương mại điện tử hoặc số hoá và mở rộng kênh bán hàng để “sống sót” qua đại dịch. Không nằm ngoài xu hướng đó, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã tăng đầu tư vào ứng dụng công nghệ số, nâng cao năng lực xuất khẩu, kỹ năng bán hàng xuyên biên giới, nghiên cứu phát triển sản phẩm và xây dựng thương hiệu để tăng tốc trong giai đoạn khó khăn. 

Cùng quan điểm trên, TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện Trưởng Viện Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng: "Xuất khẩu Việt Nam được kỳ vọng tăng trưởng 6% năm 2023, mở ra kỳ vọng kinh doanh mới cho doanh nghiệp. Tuy nhiên nền kinh tế Việt Nam cũng đang đứng trước nhiều thách thức khó khăn, đòi hỏi các doanh nghiệp phải có các bước chuẩn bị tương ứng, trong đó các mô hình kinh doanh mới, đặc biệt là thương mại điện tử cần được áp dụng nhiều hơn. Đây là giải pháp hữu hiệu giúp tiết giảm chi phí để vượt qua khó khăn hiện nay”.

Nhận định ở góc độ doanh nghiệp, ông Roger Luo, Giám đốc Alibaba.com khu vực châu Á - Thái Bình Dương cho hay: “Thông qua dữ liệu xuất khẩu của Việt Nam trong những năm vừa qua, chúng ta có thể thấy rằng hàng hoá của Việt Nam đang đứng hàng đầu về nhu cầu thu mua của thế giới, và ngày càng nhiều đối tác mua hàng ngoại quốc sẵn sàng coi Việt Nam là lựa chọn hàng đầu để thu mua. Sản phẩm từ các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam luôn được đánh giá cao về chất lượng thành phẩm, kỹ năng xuất khẩu cũng như dịch vụ chăm sóc khách hàng. Bên cạnh đó, theo số liệu hiện tại tôi có thì 50% nhà xuất khẩu từ Việt Nam đang ở mức KA (nhà xuất khẩu có hạng sao cao). Điều này thể hiện xu hướng đầu tư theo chiều sâu ngày càng nhiều hơn của các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam vào thương mại điện tử”.

Ông Vũ Thế Tùng, Giám đốc Phát triển Thị trường Alibaba.com Việt Nam nhận định, năm 2023 là năm được dự báo nhiều thử thách cho doanh nghiệp Việt Nam.

“Trong bối cảnh đó, Alibaba.com tập trung vào nâng cao chất lượng dịch vụ kết nối nhà xuất khẩu - nhà nhập khẩu, cung cấp thông tin thị hiếu thị trường để tăng tính hiệu quả khi các doanh nghiệp quyết định tham gia kinh doanh trên nền tảng. Từ phía doanh nghiệp, khi tham gia thương mại điện tử, doanh nghiệp cần xác định rõ ràng các nguồn lực như nhân sự và tài chính để đầu tư đúng và trúng”, ông Tùng khuyến nghị.