"Ông trùm gạch đá" Prime Group tiếp tục “thăng hoa” hay rơi vào nốt trầm sau khi về tay tập đoàn SCG của người Thái?

Công ty cổ phần Prime Group được thành lập vào năm 1999, tiền thân là công ty TNHH Vĩnh Phúc - doanh nghiệp sản xuất gạch ốp lát đầu tiên trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc. Công ty được sáng lập bởi kiến trúc sư Nguyễn Thế Vinh, người có đam mê với ngành xây dựng từ nhỏ, đặc biệt là các vật liệu gốm, đá. Những năm đầu khởi nghiệp bằng nghề thi công các công trình xây dựng, ông Vinh luôn tìm tòi những vật liệu chất lượng tốt để sử dụng trong công trình của mình. Tuy nhiên, nhận thấy số lượng lớn gạch men phải nhập khẩu từ nước ngoài, sẵn có niềm đam mê từ nhỏ và kiến thức trong lĩnh vực xây dựng, ông quyết định thành lập nhà máy sản xuất gạch.

Kể từ khi thành lập, công ty Vĩnh Phúc nhanh chóng phát triển không chỉ ở địa bàn trong tỉnh, mà còn tạo được tiếng vang đến Bộ Xây dựng. Có lần, đích thân một vị lãnh đạo của Vụ vật liệu xây dựng thuộc bộ, mời các nhà báo đến công ty của ông Vinh với lý do: “Thằng Vĩnh Phúc làm gạch hay lắm. Tư nhân nhưng quản lý giỏi, mở rộng liên tục.” Sau khi mở thêm nhiều công ty vật liệu xây dựng khác, năm 2005, ông Vinh chính thức thành lập CTCP Prime Group để quản lý các công ty thành viên. Đến năm 2006, Tạp chí World Ceramic Review bình chọn Prime Group thuộc top 5 nhà sản xuất gạch ceramic lớn nhất thế giới. Năm 2009, công ty khánh thành nhà máy sản xuất gạch lớn nhất Đông Nam Á với vốn đầu tư 1000 tỷ đồng. Sự phát triển “thần kỳ” của Prime Group đã thu hút sự chú ý của các tổ chức đầu tư lớn, họ sẵn sàng bỏ ra hàng chục triệu USD để sở hữu cổ phần. Và kết quả của việc này là công ty phải…bán mình.

Từ kế hoạch IPO đến việc rơi vào tay người Thái

Prime Group là một trong 5 nhà sản xuất gạch ceramic lớn nhất thế giới

Một trong những bước ngoặt lớn nhất của Prime Group là tung ra chiến dịch truyền thông “Thịnh vượng là Prime”. Dự án đã tạo bước đột phá bất ngờ cho cả ban lãnh đạo công ty về mức độ hiệu quả, từ một thương hiệu ít người biết so với đối thủ, thị phần gạch ốp lát của doanh nghiệp “bứt tốc” lên 30% vào năm 2008. Sau sự kiện “gặp thời”, công ty của kiến trúc sư Nguyễn Thế Vinh nhanh chóng “lọt vào mắt xanh” của các quỹ đầu tư nước ngoài. 

Tháng 10/2008, Quỹ DWS Vietnam Fund (DVF thuộc quản lý của ngân hàng Đức - Deutsche Bank), đã chi số tiền 19,7 triệu USD để sở hữu 10,4% cổ phần của Prime Group. Vị thế công ty gạch ốp lát hàng đầu thế giới chính là một trong những yếu tố cốt lõi thu hút quỹ DVF thực hiện thương vụ này. Ngoài ra, việc sở hữu thị phần lớn, các đối thủ đang gặp khó khăn và thị trường bất động sản trong nước không bị ảnh hưởng nhiều như thị trường nước ngoài, đã giúp Prime Group “ghi điểm” với đối tác. Đến tháng 3/2010, ông Nguyễn Thế Vinh tiếp tục nhận được 15 triệu USD từ quỹ Vinacapital bỏ ra để nắm giữ 7,1% cổ phần của công ty. Quỹ này tiếp tục đánh giá tiềm năng tăng trưởng của Prime Group ở mức 30%/năm. 

Trong năm 2010, ban lãnh đạo của công ty sản xuất gạch ốp lát hàng đầu thế giới đã chuẩn bị kế hoạch IPO của Prime Group vào cuối năm, tiếp đó là niêm yết trên sàn chứng khoán. Sau tất cả nỗ lực và sự chuẩn bị đầy đủ, cuối cùng kế hoạch chỉ mãi mãi… nằm trên giấy. Đến cuối năm 2011, công ty đạt doanh thu 170 triệu USD, lợi nhuận đạt 10,5 triệu USD. Thời điểm này, mặc dù đạt doanh thu trăm triệu đô, nhưng công ty bị đánh giá là kết quả kinh doanh dưới mức kỳ vọng, các khoản đầu tư của cổ đông có lúc mất 70% giá trị. Tuy nhiên, giữa lúc thị trường bất động sản “điêu đứng”, công ty kinh doanh kém khả quan, bất ngờ lại rộ lên tin Prime Group sắp bán mình cho người Thái.

UBND tỉnh Vĩnh Phúc trao giấy chứng nhận đầu tư dự án tại KCN Bình Xuyên cho Prime Group sau khi về tay SCG

Tháng 4/2013, Tập đoàn Siam Cement Group (SCG) (đơn vị sản xuất xi măng hàng đầu Thái Lan) chính thức tuyên bố mua lại 85% cổ phần của Prime Group với giá 240 triệu USD (5.120 tỷ đồng). Mục tiêu của tập đoàn Thái Lan trong thương vụ là muốn mở rộng quy mô kinh doanh của mình trong lĩnh vực vật liệu xây dựng, và giữ vững vị thế đứng đầu qua các thương vụ M&A. Chính vì thế, quyết định mua lại Prime Group đã giúp cho SCG trở thành tập đoàn sản xuất gạch men lớn nhất thế giới vào thời điểm đó. Đặc biệt, các công ty của Việt Nam chính là nơi cung cấp đến 33% công suất trong tổng công suất của SCG. Ngoài ra, thương vụ này đã đem về cho quỹ DWS con số lợi nhuận hơn 60% so với khoản đầu tư ban đầu, và quỹ Vinacapital thu về 32,6 triệu USD so với con số 15 triệu USD ban đầu.

Hậu về tay người Thái, Prime Group thăng hoa hay rơi vào nốt trầm?

Ngay khi thâu tóm Prime Group, SCG đã tiến hành đầu tư dự án 240 triệu USD tại khu công nghiệp Bình Xuyên (Vĩnh Phúc), để khai thác đá, cát, sỏi, sản xuất vật liệu xây dựng. Cuối năm 2014, công ty đạt mức 5.000 tỷ đồng doanh thu, lợi nhuận trước thuế tăng mạnh 350 tỷ so với năm trước, đạt con số 1.200 tỷ đồng. Đây là kết quả kinh doanh tốt nhất của Prime Group kể từ khi thành lập đến thời điểm này. Đến đầu năm 2016, Siam Cement Group nắm quyền sở hữu 100% cổ phần của công ty gạch lớn nhất Việt Nam, khi chi thêm 61,17 triệu USD cho 15% còn lại.

Trong số hàng chục công ty thành viên của Prime Group, thì CTCP Prime - Vĩnh Phúc chính là “ngôi sao sáng” nhất. Được thành lập từ năm 2015 với vốn chủ sở hữu trên 628 tỷ đồng, nhưng chỉ cần 1 năm hoạt động, công ty đã đạt được 1.458 tỷ đồng doanh thu, và lợi nhuận 187 tỷ đồng. Giai đoạn 2017 - 2019, công ty thành viên này luôn duy trì mức doanh thu trên 1.400 tỷ đồng, đặc biệt tăng lên 1.522 tỷ đồng vào năm 2018. Mặc dù doanh thu giai đoạn này tăng trưởng nhẹ, nhưng lợi nhuận lại sụt giảm xuống còn 154 tỷ đồng năm 2017. Năm 2018, tăng đột biến hơn 100 tỷ đồng về doanh thu nhưng lợi nhuận chỉ tăng 3 tỷ đồng, và sụt giảm gần 10% vào năm 2019, chỉ đạt 141 tỷ đồng. Trong năm 2019, công ty mẹ Prime Group lãi ròng gần mức nghìn tỷ sau khi tổng hợp kết quả kinh doanh của các công ty con, đạt con số 938 tỷ đồng.

Hình ảnh trụ sở chính có treo thêm cờ Thái Lan của Prime Group trong KCN Bình Xuyên tại Vĩnh Phú

Đến năm 2020 - 2021, dịch bệnh Covid-19 bùng phát, vật liệu xây dựng là trong 1 lĩnh vực bị ảnh hưởng tương đối nặng nề. Giai đoạn này, Prime - Vĩnh Phúc ghi nhận lần lượt doanh thu sụt giảm gần 10% so với năm trước đó, cụ thể năm 2020 là 1.293 tỷ đồng và 1.174 tỷ đồng năm 2021. Mặc dù năm 2020 đi lùi về chỉ tiêu doanh thu, nhưng lợi nhuận cao hơn năm 2019 7 tỷ đồng, và sụt giảm sâu về 125 tỷ đồng cuối năm 2021. Tương tự bức tranh của công ty thành viên, Prime Group chỉ ghi nhận lợi nhuận 814 tỷ đồng năm 2020, và rớt về mức 652 tỷ đồng năm 2021.

Thời điểm cuối năm 2021, tổng tài sản của Prime Group sụt giảm 215 tỷ đồng so với cùng kỳ, chỉ đạt 5.339 tỷ đồng. Đáng chú ý là con số nợ phải trả cực kỳ thấp, chỉ có 32 tỷ đồng, so với 1.009 tỷ đồng vốn điều lệ thực góp và 4.020 tỷ đồng lợi nhuận giữ lại qua các năm. Với con số hơn 6 nghìn tỷ bỏ ra để thâu tóm Prime Group, trải qua 9 năm, thì khoản đầu tư này của SCG đang gần đạt mức hòa vốn và sinh lời trong tương lai.