Rủi ro với thai phu, thai nhi khi mang đa thai

Đa thai – niềm vui xen lẫn nỗi lo

Mới đây, Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM tiếp nhận thai phụ Đoàn Yến Phương (28 tuổi, ngụ tại quận Gò Vấp, TP HCM) mang tam thai tự nhiên.  “Với đa thai, các bác sĩ lo lắng vì nguy cơ sinh non cao, trường hợp này lại là tam thai, nguy cơ này càng cao hơn nữa”, bác sĩ Mỹ Nhi – Giám đốc Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cho biết nói.

Bác sĩ Mỹ Nhi thông tin, đa thai được xem là một biến chứng sản khoa nguy hiểm, với rất nhiều nguy cơ cho cả mẹ và bé. Trong nửa đầu thai kỳ, đa thai liên quan đến tăng nguy cơ thai dị tật, bất thường di truyền, tật tim bẩm sinh. Ngoài ra, đa thai còn gia tăng các biến chứng nếu có hai hoặc ba thai chung một bánh nhau: truyền máu song thai, thai giới hạn tăng trưởng trong tử cung chọn lọc, hội chứng một thai thiếu máu một thai đa hồng cầu, thai chết lưu trong tử cung.

Nguy cơ cho thai và trẻ sanh non như sẩy thai to, dọa sanh non và sanh cực non và sanh non, thai chậm tăng trưởng trong tử cung, thai/trẻ sơ sinh tử vong,… Người mẹ có thể tăng huyết áp, gặp tình trạng tiền sản giật và sản giật, băng huyết sau sinh, gia tăng tỷ lệ đái tháo đường thai kỳ, nhau bám bất thường, mạch máu tiền đạo và tăng nguy cơ mổ lấy thai, ảnh hưởng cả về sức khỏe, tâm lý và tài chính…

Không nằm ngoài dự đoán, đến tuần thai 24, chiều dài cổ tử cung của thai phụ chỉ còn 5 mm (kích thước bình thường khoảng 4-5 cm), cổ tử cung có dạng hình phễu rộng được phát hiện qua siêu âm kiểm tra. Cơ hội quá mong manh để có thể kéo dài thai kỳ. Người mẹ có nguy cơ vỡ ối và chuyển dạ sinh.

Thai phụ được đặt dụng cụ nâng đỡ tử cung (Pessary) và uống thuốc giữ thai. May mắn cho người bệnh theo dõi thai kỳ từ sớm, kết hợp các phương tiện hiện đại, tam thai được nuôi dưỡng an toàn thêm 56 ngày. Chị Phương bất ngờ vỡ ối ở tuần 32, được gia đình đưa đến cấp cứu. Bác sĩ Nguyễn Bá Mỹ Nhi cùng ê kíp tức tốc phẫu thuật mổ lấy thai. Cả 3 trẻ chào đời an toàn với cân nặng lần lượt là 1,7- 1,8 – 1,4 kg. Sau khi chào đời các con được nuôi dưỡng tốt, tiêm thuốc trưởng thành phổi, chăm sóc kịp thời bằng những phương pháp hiện đại. Vì vậy, các bé đều nhanh chóng ổn định sức khỏe và phát triển tốt, xuất viện.

Bác sĩ Nguyễn Bá Mỹ Nhi cho biết, nguyên nhân gây đa thai có thể là do có nhiều hơn một noãn giải phóng trong chu kỳ kinh nguyệt của người phụ nữ. Mỗi noãn được thụ tinh với một tinh trùng, từ đó tạo ra nhiều phôi cùng phát triển trong tử cung gọi là đa thai khác noãn. Thực tế, cũng có trường hợp một noãn được thụ tinh, sau đó tách ra tạo thành nhiều phôi giống nhau gọi là đa thai cùng noãn. Ngoài ra, thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) cùng lúc đưa nhiều phôi vào tử cung của người phụ nữ sẽ có khả năng dẫn đến đa thai.

Các trường hợp song thai, đa thai có thể được phát hiện sớm trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Khi phát hiện các trường hợp song thai, đa thai, các bác sĩ Trung tâm Sản Phụ khoa sẽ lên kế hoạch theo dõi thai nghiêm ngặt, kiểm soát bất thường của thai suốt thai kỳ, từ khi phát hiện túi thai trong lòng tử cung cho đến khi thai trưởng thành. Thai phụ được kiểm tra thai có bao nhiêu bánh nhau, bao nhiêu túi ối, và tiến hành sàng lọc dị tật, siêu âm theo dõi theo các mốc quan trọng…

 Bác sĩ Mỹ Nhi thông tin, vốn dĩ song thai nhiều nguy cơ, nhưng trường hợp phụ nữ mang thai chỉ có một bánh nhau và hai túi ối sẽ có nhiều biến chứng hơn. Bác sĩ phải theo dõi sát từ tuần thai 16 kéo dài suốt thai kỳ, có thể siêu âm đều đặn hai tuần một lần để dự phòng nguy cơ mắc phải hội chứng truyền máu song thai. Ngoài ra, thai còn đối diện với nguy cơ sàng lọc tự nhiên, tức là trong hai thai sẽ có một thai chậm tăng trưởng rồi chết lưu. Khi có một thai chết lưu có thể dẫn đến mất cả thai còn lại hoặc gây tổn thương não nặng trên thai còn lại. Do đó, thai phụ đa thai cần được theo dõi sát để phát hiện kịp thời các biến chứng và có kế hoạch xử lý và thực hiện biện pháp chẩn đoán, can thiệp bào thai cần thiết để giảm thiểu các nguy hại trên cả mẹ và thai.

Sản phụ mang đa thai cũng thường tăng nguy cơ đái tháo đường thai kỳ, suy tim, tăng huyết áp, tiền sản giật… đe dọa tính mạng mẹ và các thai nhi.

Bên cạnh đó, thai nhi cũng đối diện với nguy cơ sinh non kèm theo hàng loạt vấn đề: nhẹ cân, phát triển kém, theo dõi thời gian dài ở chăm sóc sơ sinh đặc biệt (NICU), có thể chịu nhiều di chứng tồn tại suốt đời về thị giác, thính giác, khó khăn khi thở, bú, sức đề kháng yếu, dễ nhiễm trùng…

Ứng dụng kỹ thuật hiện đại hạn chế đa thai, theo dõi thai kỳ nguy cơ cao

Theo bác sĩ Mỹ Nhi, từ năm 1998, kỹ thuật hỗ trợ sinh sản phát triển tại Việt Nam, tình trạng đa thai có xu hướng tăng. Nguyên nhân do trước đây do hệ thống nuôi cấy phôi chưa đạt hiệu quả cao, các trung tâm hỗ trợ sinh sản sẽ chuyển nhiều phôi tươi vào buồng tử cung trong mỗi chu kỳ trung bình là 3 phôi. Việc này giúp tăng tỷ lệ có thai nhưng kéo theo hệ lụy tăng đáng kể tỷ lệ đa thai. Nguyên nhân thứ 2, xuất phát từ gia đình hiếm muộn mong ước có đa thai để bù đắp tình trạng hiếm con. Ghi nhận tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh TP HCM (IVFTA-HCM), khoảng 20% số cặp vợ chồng điều trị hiếm muộn mong muốn được chuyển nhiều phôi.

BS.CKI Châu Hoàng Phương Thảo, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản BVĐK Tâm Anh TP.HCM (IVFTA-HCM) cho biết, bệnh nhân hiếm muộn muốn chuyển nhiều phôi vì họ gặp khó khăn trong quá trình tìm con. Họ có nguyện vọng muốn chuyển 2 phôi để mang song thai, nhưng các bác sĩ đều tư vấn những nguy cơ, rủi ro có thể gặp phải cho bệnh nhân. May mắn, phần lớn người bệnh đồng ý chuyển một phôi sau khi được chúng tôi tư vấn”.

Cùng bàn về vấn đề này, ThS.BS Giang Huỳnh Như – Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM (IVFTA-HCM) chia sẻ:”tại IVFTA-TPHCM, chúng tôi ứng dụng nhiều kỹ thuật mới nâng cao chất lượng phôi và làm tổ của phôi giúp tăng tỷ lệ đậu thai mà không cần chuyển nhiều phôi. Từ đó hạn chế tỷ lệ đa thai để bà mẹ và thai nhi có một thai kỳ nhẹ nhàng, khỏe mạnh, các gia đình có điều kiện chăm sóc bé tốt”.

Ngoài ra, bệnh viện áp dụng các kỹ thuật đông lạnh, rã đông phôi hiện đại, tỷ lệ phôi sống sau rã đông đạt từ 98-100%. Nguồn phôi dự trữ dồi dào, chuyển phôi ít hơn, đông lạnh phôi để dành cho các lần chuyển sau, tăng tỷ lệ có thai cho các cặp vợ chồng hiếm muộn.

Bên cạnh nỗ lực truyền thông, giải thích, tư vấn cặn kẽ cho khách hàng, Hệ thống BVĐK Tâm Anh tập trung cải tiến công nghệ, hỗ trợ chuyển phôi thành công, tăng tỷ lệ đậu thai. Nhiều tiến bộ về hệ thống nuôi cấy phôi được áp dụng, giúp phôi phát triển tốt nhờ các nghiên cứu, ứng dụng: sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ Timelapse để nuôi cấy phôi, keo gắn kết phôi thai vào nội mạc tử cung, ứng dụng nghiên cứu huyết tương giàu tiểu cầu tự thân điều trị nội mạc tử cung mỏng, xét nghiệm ERA test, xác định “cửa sổ làm tổ” của phôi…

Bệnh viện trang bị rất nhiều phương tiện nhằm giúp chẩn đoán chính xác, cũng như theo dõi và điều trị các bệnh lý xuất hiện trong thai kỳ và sau sinh. Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh giúp bác sĩ Sản khoa nhìn thấy những bất thường về mặt hình thái học. Sự hỗ trợ của khoa Giải phẫu bệnh – Di truyền học để góp phần chẩn đoán những bất  thường về mặt di truyền của thai nhi cũng như bố mẹ. Sau khi phát hiện những bất thường có thể cải thiện được, đội ngũ bác sĩ Trung tâm Sơ sinh giàu kinh nghiệm sẽ cứu sống các bé có dị tật nặng hoặc các bé non tháng.

Trung tâm Sản Phụ khoa còn phối hợp chặt chẽ cùng nhiều chuyên khoa khác như Trung tâm Sơ sinh, Trung tâm Tim mạch, Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh… Các chuyên gia có phác đồ can thiệp xử trí kịp thời những thai kỳ nguy cơ cao, đảm bảo cuộc sinh nở thuận lợi, mẹ tròn con vuông, bé được nuôi dưỡng tốt nhất đủ nền tảng phát triển trí tuệ và thể lực về sau.