Con đường thâu tóm doanh nghiệp nhà nước của tập đoàn Gelex

Ngày 1/12/2010, công ty chính thức hoạt động dưới hình thức công ty cổ phần và đổi tên thành Tổng công ty CP thiết bị điện Việt Nam, trong đó, Bộ Công thương là cổ đông Nhà nước sở hữu gần 80% vốn điều lệ. Đến tháng 12/2015, Bộ Công thương tiến hành thoái vốn hoàn toàn tại GELEX. Tháng 6/2021, Tổng công ty CP Thiết bị điện Việt Nam đổi tên thành Công ty CP Tập đoàn GELEX.

Quá trình cổ phần hóa và chuyển nhượng phần vốn góp của Bộ Công thương tại Tổng công ty CP thiết bị kỹ thuật điện Việt Nam là một hiện tượng hy hữu trong quá trình thoái vốn Nhà nước tại doanh nghiệp. Phiên giao dịch ngày 25/12/2015 đã đi vào lịch sử của sàn giao dịch UPCoM khi mà chỉ trong 30 phút ngắn ngủi sau khi mở cửa phiên giao dịch, cổ đông Nhà nước là Bộ Công thương đã bán xong toàn bộ hơn 122 triệu cổ phiếu GEX, tương đương 78,74% vốn điều lệ, tổng giá trị hơn 2.100 tỷ đồng. Tại phiên giao dịch này, cổ phiếu GEX chủ yếu được khớp lệnh ở mức giá 17.700 - 17.800 đồng/cổ phiếu. Kết thúc phiên, cổ phiếu này đã tăng vọt lên 19.500 đồng/cổ phiếu.

Đến thời điểm hiện tại, trong số các cổ đông lớn nhất của Gelex Group có ông Nguyễn Văn Tuấn, Tổng Giám đốc Gelex Group, sở hữu hơn 192 triệu cổ phiếu GEX, chiếm tỷ lệ 22,58% vốn điều lệ; Công ty TNHH MTV Đầu tư GEX (thành lập tháng 4/2016, vốn điều lệ 800 tỷ đồng, chủ sở hữu là Công ty TNHH Thiết bị và xây lắp Huy Hoàng, có thành viên góp vốn là mẹ và vợ ông Nguyễn Văn Tuấn) sở hữu hơn 113 triệu cổ phiếu GEX, chiếm tỷ lệ 13,3% vốn điều lệ; Công ty CP Đầu tư nước sạch và môi trường ECO & MORE sở hữu hơn 24 triệu cổ phiếu GEX, chiếm tỷ lệ 4,95% vốn điều lệ; bà Đào Thị Lơ (mẹ ông Tuấn) sở hữu 24 triệu cổ phiếu GEX, chiếm tỷ lệ 4,9% vốn điều lệ; Công ty CP MHC (tiền thân là Công ty CP Hàng hải Hà Nội, thành lập tháng 11/1998, vốn điều lệ hiện nay 414 tỷ đồng) sở hữu hơn 19 triệu cổ phiếu GEX, chiếm tỷ lệ 4,02% vốn điều lệ...

Sau hoạt động thoái vốn của cổ đông Nhà nước, GELEX đã thực hiện tái cấu trúc nhằm phục vụ kế hoạch phát triển. Trong đó có thoái vốn theo lộ trình tại các công ty không thuộc ngành nghề kinh doanh lõi (sản xuất, kinh doanh thiết bị điện) như: thoái vốn tại Công ty CP Chế tạo bơm Hải Dương (mã CTB-HNX), Công ty CP Khí cụ điện 1 – Vinakip, Công ty CP Vật tư và Xây dựng Hà Nội (HMCC) … để tập trung sức mạnh vào phát triển các doanh nghiệp thuộc ngành nghề kinh doanh chính. Cụ thể, Gelex Group thực hiện lộ trình tăng tỷ lệ sở hữu, góp thêm vốn vào các doanh nghiệp lõi, tiềm năng mảng thiết bị điện như: Công ty CP Dây cáp điện Việt Nam (CADIVI), Công ty CP Thiết bị điện (THIBIDI), Công ty CP Chế tạo điện cơ Hà Nội (HEM), Công ty Dây đồng Việt Nam (CFT), Công ty CP Sản xuất thiết bị điện Đông Anh (MEE),… Đồng thời triển khai lộ trình đầu tư chiều sâu, nâng cao năng lực, mở rộng quy mô sản xuất, kinh doanh của các công ty này.

Đơn cử, từ năm 2019, CADIVI triển khai xây dựng, nâng cấp hệ thống nhà máy và hệ thống trung tâm phân phối, định hình/tái cấu trúc chuỗi cung ứng tại cả ba miền bắc, trung, nam với tổng mức đầu tư gần 1.000 tỷ đồng và đang tiếp tục đầu tư trang bị máy móc thiết bị đáp ứng xu hướng ngầm hóa lưới điện; THIBIDI đầu tư nâng cấp và di dời nhà máy về Khu công nghiệp Long Đức; CFT đầu tư nhà máy, di dời về Khu công nghiệp Long Đức; MEE đầu tư máy móc thiết bị, …; đầu tư hệ thống phần mềm quản trị nguồn lực doanh nghiệp SAP ERP trị giá nhiều triệu USD tại toàn bộ các đơn vị thiết bị điện, xây dựng tòa nhà văn phòng CADIVI – dự kiến sẽ là nơi tập trung trụ sở, văn phòng làm việc của các đơn vị khu vực phía nam của hệ thống, đầu tư phát triển hệ thống kênh phân phối,…

Với định hướng mở rộng phát triển sang lĩnh vực hạ tầng, Gelex Group tiếp tục tìm kiếm và thực hiện M&A các doanh nghiệp có tên tuổi trên thị trường, điển hình là Tổng công ty Viglacera (VGC). Vào ngày 6/4/2021, Gelex Group công bố đã mua thêm 18,5 triệu cổ phiếu VGC, nâng tỷ lệ sở hữu của Gelex Group và người có liên quan tại VGC lên 225,1 triệu cổ phiếu, tương đương với 50,21% vốn điều lệ VGC, chính thức đưa VGC thành công ty con của Gelex Group.

Tổng công ty Viglacera không chỉ nổi tiếng về sản xuất, kinh doanh vật liệu xây dựng, thiết bị vệ sinh mà doanh nghiệp này còn được xem là “ông trùm” phát triển hạ tầng khu công nghiệp phía bắc, với việc sở hữu nhiều khu công nghiệp tại các tỉnh phía bắc như: Tiên Sơn, Yên Phong (Bắc Ninh); Hải Yên, Đông Mai (Quảng Ninh); Phong Điền (Thừa Thiên - Huế), Tiền Hải (Thái Bình), Phú Hà (Phú Thọ), Đồng Văn IV (Hà Nam)… với tổng diện tích lên tới hàng nghìn ha. Không chỉ có vậy, Tổng công ty Viglacera còn hàng loạt dự án khu đô thị tại Hà Nội như: Khu đô thị Đặng Xá (Gia Lâm), Dự án số 671 Hoàng Hoa Thám, Dự án Khu nhà ở thấp tầng Đại Mỗ, Tây Mỗ, Nhà OCT2 Xuân Phương... Với sự chuẩn bị chủ động cùng chiến lược đầu tư phát triển rõ ràng và vị thế đầu ngành trong các lĩnh vực đầu tư, Gelex Group đang thực hiện lộ trình trở thành tập đoàn đa ngành ở Việt Nam.

Tại thời điểm ngày 31/12/2021, theo báo cáo tài chính hợp nhất, vốn điều lệ của Gelex Group là 8.515 tỷ đồng (cuối năm 2020 là 4.882 tỷ đồng), tổng tài sản tăng rất mạnh, lên đến 61.189 tỷ đồng, gấp hơn hai lần so với đầu năm 2020. Việc mở rộng quy mô hoạt động cũng đòi hỏi Gelex Group chủ động chuẩn bị nguồn lực tài chính và phân bổ vốn hợp lý. Đến 31/12/2021, nợ ngắn hạn là 22.974 tỷ đồng (đầu năm 2020 là 10.831 tỷ đồng), nợ dài hạn là 17.717 tỷ đồng (đầu năm 2020 là 8.106 tỷ đồng). Cơ cấu nợ của Gelex được xem là khá an toàn, trong tổng số nợ phải trả nói trên, phần nợ vay và phát hành trái phiếu chỉ chiếm khoảng hơn 50%, phần còn lại là các khoản phải trả khác, trong đó hơn  7.000 tỷ đồng đến từ người mua trả trước, doanh thu chưa thực hiện và các quỹ. Bên cạnh nguồn vốn vay đến từ các ngân hàng thương mại, Gelex Group huy động vốn từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN).

Tính đến thời điểm ngày 31/12/2021, theo số liệu tại Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), tổng dư nợ TPDN của Gelex và các công ty thành viên là 6.820 tỷ đồng, bao gồm: Công ty CP Tập đoàn GELEX (Gelex Group) có 10 lô trái phiếu, tổng giá trị phát hành 4.550 tỷ đồng; Công ty CP thiết bị điện Gelex có 2 lô trái phiếu, tổng giá trị phát hành 870 tỷ đồng; Công ty CP hạ tầng Gelex có 1 lô trái phiếu, tổng giá trị phát hành 1.000 tỷ đồng; Công ty CP thiết bị điện có 1 lô trái phiếu, giá trị 400 tỷ đồng.

Sau khi đổi chủ, Gelex Group liên tục tăng vốn điều lệ, sở hữu hàng loạt các thương hiệu quốc gia hoạt động trong những lĩnh vực thiết yếu của nền kinh tế như thiết bị điện, cấp nước, vật liệu xây dựng, thiết bị vệ sinh... và chỉ trong vòng chưa đầy 5 năm, Gelex Group đã trở thành tập đoàn đa ngành với tổng tài sản lên tới hơn 61 nghìn tỷ đồng, tổng doanh thu năm 2021 đạt 28.763 tỷ đồng nhưng lợi nhuận sau thuế ở mức khiêm tốn, chỉ đạt 1.666 tỷ đồng.