Thấy gì qua vụ Trịnh Văn Quyết nâng khống vốn điều lệ FLC Faros từ 1,5 tỉ lên 4.300 tỉ đồng?

Vì sao ông Trịnh Văn Quyết bị khởi tố thêm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản?

Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an (C01) vừa khởi tố bổ sung tội danh mới đối với ông Trịnh Văn Quyết, cựu Chủ tịch FLC và các cá nhân có liên quan về tội "lừa đảo chiếm đoạt tài sản" xảy ra tại Công ty CP Xây dựng FLC Faros và các công ty có liên quan.

Theo đó ngoài ông Trịnh Văn Quyết thì bà Hương Trần Kiều Dung, cựu phó chủ tịch Tập đoàn FLC và hai em gái của ông Quyết là Trịnh Thị Thúy Nga và Trịnh Thị Minh Huế cũng bị khởi tố bổ sung về cùng tội danh.

Kết quả điều tra ban đầu xác định các bị can: Trịnh Văn Quyết, Trịnh Thị Minh Huế, Trịnh Thị Thúy Nga, Hương Trần Kiều Dung có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua việc nâng khống vốn của Công ty CP Xây dựng FLC Faros.

Theo cơ quan điều tra, từ năm 2014-2016 bị can Quyết đã làm thủ tục tăng vốn điều lệ khống từ 1,5 tỉ đồng lên 4.300 tỉ đồng, tương ứng với 430 triệu cổ phần của Công ty CP Xây dựng FLC Faros. Khi công ty này niêm yết 430 triệu cổ phiếu mã ROS trên sàn chứng khoán, cựu chủ tịch FLC đã bán, chiếm đoạt tiền của các nhà đầu tư.

Tính đến ngày 24-2-2021, bị can Trịnh Văn Quyết đã chỉ đạo Trịnh Thị Minh Huế bán toàn bộ cổ phiếu ROS mang tên mình và tên 5 cá nhân khác, thu được hơn 6.400 tỉ đồng. Cựu chủ tịch FLC đã rút tiền mặt từ việc bán cổ phiếu để chiếm đoạt.

Như Nhaquanly.vn đã đưa tin, ngày 29-3, Cơ quan điều tra Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với ông Trịnh Văn Quyết, chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Tập đoàn FLC, để điều tra về tội thao túng thị trường chứng khoán.

Bước đầu, cơ quan chức năng xác định bị can Trịnh Văn Quyết chỉ đạo các cá nhân có quan hệ gia đình hoặc thân thiết điều hành nhân viên Công ty chứng khoán BOS và các công ty con, công ty vệ tinh sử dụng 20 tài khoản chứng khoán của 11 tổ chức để thông đồng mua, bán chứng khoán với tần suất lớn, nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo; đẩy giá chứng khoán FLC từ 14.650 đồng/cổ phiếu ngày 1-12-2021 lên giá 24.050 đồng/cổ phiếu (tăng 64%).

Sau đó, Trịnh Văn Quyết giao cho người thân trong gia đình đặt lệnh bán 175 triệu cổ phiếu FLC và đã khớp lệnh bán 74,8 triệu cổ phiếu FLC vào ngày 10-1-2022 với giá 22.586 đồng/cổ phiếu nhưng không công bố thông tin trước khi giao dịch chứng khoán, với số tiền 1.689 tỉ đồng, thu lợi bất chính số tiền khoảng 530 tỉ đồng.

Cơ quan chức năng xác định các bị can liên tục mua bán cùng loại chứng khoán, mua bán khớp chéo (không dẫn đến chuyển nhượng thực sự quyền sở hữu, mua bán với khối lượng lớn, chi phối thị trường vào thời điểm mở cửa, đóng cửa và đặt lệnh mua/bán sau đó hủy lệnh… nhằm tạo ra cung cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán đối với 6 mã chứng khoán, gồm: FLC, ROS, ART, HAI, AMD, GAB

Ông Trịnh Văn Quyết, sinh năm 1975, quê ở huyện Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc, khởi nghiệp với nghề luật sư khi cùng các cộng sự mở văn phòng luật SMiC năm 2001 và chuyển thành Công ty Luật TNHH SMiC năm 2008. Cùng năm đó, ông lập loạt doanh nghiệp. Thương hiệu FLC được hình thành đầu năm 2010 dựa trên việc hợp nhất các doanh nghiệp trên.

Khi "siêu công ty" vốn điều lệ 500.000 tỷ quyết định giải thể 

Năm ngoái, dư luận đã từng xôn xao khi Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư Công nghệ Tự động Toàn Cầu (Auto Investment Group) được thành lập vào ngày 20/5/2021 bằng sự góp vốn của ba cá nhân có vốn điều lệ 500.000 tỷ đồng, cao hơn cả Vingroup, Hoà Phát, Vinamilk, Thaco... 

Văn phòng chính của công ty này đặt tại tầng 46, tòa nhà Bitexco Financial Tower, số 2 đường Hải Triều, phường Bến Nghé, quận 1, TPHCM. Tổng giám đốc kiêm người đại diện theo pháp luật của công ty này là ông Nguyễn Vũ Quốc Anh (sinh năm 1986). Công ty hoạt động trong lĩnh vực lập trình máy tính.

Ông Nguyễn Vũ Quốc Anh là cổ đông lớn nhất khi đăng ký góp 99,996% vốn, tương đương 499.998 tỷ đồng. Hai cá nhân góp vốn khác là bà Nguyễn Thị Diễm Hằng và ông Lưu Hữu Thiện, mỗi người đăng ký góp 1 tỷ đồng, tương đương 0,002% vốn điều lệ.

Tính ra, với 500.000 tỷ đồng, quy mô vốn của Auto Investment Group cao nhất Việt Nam vào thời điểm đó. Theo số liệu từ sàn chứng khoán, Tập đoàn Vingroup, đang doanh nghiệp giá trị nhất sàn chứng khoán, lúc đó có vốn điều lệ hơn 34.000 tỷ đồng, với vốn hóa trên thị trường gần 400.000 tỷ đồng.

Ngày 15/6/2021, ông Nguyễn Vũ Quốc Anh, người sáng lập Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư Công nghệ Tự động toàn cầu (Auto Investment Group) đã có buổi chia sẻ trên mạng xã hội để nói về những kế hoạch kinh doanh “tiền tỷ” của mình bằng “ước mơ” lớn với 2 triệu khách hàng và doanh thu 10.000 tỷ đồng vào cuối năm 2021.

Tại buổi chia sẻ này, vị giám đốc 35 tuổi cho biết, mục tiêu của tập đoàn là chuyển đổi số cho tất cả doanh nghiệp Việt Nam, cơ quan nhà nước, các hộ kinh doanh cá thể, doanh nghiệp vừa và nhỏ. Về lâu dài là trở thành một tập đoàn hàng đầu, đại diện cho Việt Nam về mặt công nghệ ra thị trường, buôn bán cạnh tranh với các tập đoàn khác.

Và để đạt được mục tiêu này, Nguyễn Vũ Quốc Anh dự kiến thành lập 17 công ty, trực thuộc tập đoàn GAB GROUP. Hiện tại, đã có 5 công ty được thành lập và trong đó có Auto Investment Group, với điều lệ đăng ký 500.000 tỉ đồng.

Tuy nhiên sau đó không lâu, vào ngày 31/12/2021 ông Nguyễn Vũ Quốc Anh, người đại diện pháp luật của Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư Công nghệ Tự động Toàn cầu đã ký quyết định giải thể công ty với lý do giải thể là "các cổ đông không thanh toán số cổ phần đã đăng ký mua như nội dung kê khai trong hồ sơ đăng ký lần đầu".

Thủ đoạn nhân bản góp vốn của doanh nghiệp đăng ký vốn khủng

Theo quy định tại khoản 1, Điều 113 của Luật Doanh nghiệp năm 2020 thì “Các cổ đông phải thanh toán đủ số cổ phần đã đăng ký mua trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, trừ trường hợp Điều lệ công ty hoặc hợp đồng đăng ký mua cổ phần quy định một thời hạn khác ngắn hơn”. 

Như vậy, Luật Doanh nghiệp quy định các cổ đông khi đăng ký góp vốn không bắt buộc phải góp vốn ngay, không bắt buộc phải chứng minh có khả năng tài chính để thực hiện việc góp vốn. Đây là các quy định nhằm khuyến khích quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp.

Do việc không quy định bắt buộc ngày góp vốn cụ thể mà chỉ quy định góp trong vòng 90 ngày, nên điểm d, khoản 3, Điều 113 Luật Doanh nghiệp quy định thêm là trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày kết thúc thời hạn phải thanh toán đủ số cổ phần đã đăng ký mua theo quy định tại khoản 1 Điều 113, công ty phải đăng ký điều chỉnh vốn điều lệ bằng mệnh giá số cổ phần đã được thanh toán đủ, trừ trường hợp số cổ phần chưa thanh toán đã được bán hết trong thời hạn này; đăng ký thay đổi cổ đông sáng lập. 

Điều này có nghĩa là nếu các cổ đông đã góp đủ thì không phải đăng ký thay đổi vốn điều lệ. Nếu không góp đủ thì đăng ký giảm vốn điều lệ bằng với vốn thực góp trong vòng 30 ngày. Đây chính là kẻ hở để cho thời gian vừa qua nhiều doanh nghiệp đã đăng ký vốn điều lệ lên đến hàng trăm nghìn tỷ đồng trong khi đó khả năng tài chính thực sự của doanh nghiệp không đủ. 

Doanh nghiệp thoải mái đăng ký mà không bị vi phạm quy định của pháp luật, chỉ cần kết thúc thời gian góp vốn đã đăng ký trong hồ sơ đăng ký kinh doanh, nếu không góp đủ thì đăng ký giảm vốn điều lệ là xong. 

Điều này có thể dẫn đến nhiều doanh nghiệp lợi dụng để đăng ký hàng trăm nghìn tỷ nhằm đánh bóng tên tuổi và dẫn đến hệ quả là các số liệu thống kê đăng ký kinh doanh không chuẩn xác, gây khó khăn cho công tác thống kê, quản lý nhà nước về vốn cũng như quản lý doanh nghiệp.

Theo quy định tại khoản 3, Điều 28, Nghị Định số 50/2016/NĐ-CP thì đối với hành vi không đăng ký thay đổi với cơ quan đăng ký kinh doanh khi không góp đủ vốn Điều lệ như đã đăng ký, doanh nghiệp sẽ bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000. 

Ngoài ra, doanh nghiệp còn bị bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là “Buộc đăng ký điều chỉnh vốn Điều lệ, tỷ lệ phần vốn góp, cổ phần của các thành viên, cổ đông bằng số vốn đã góp”.

Như vậy, chế tài quá nhẹ nêu trên chính là một trong những nguyên nhân khiến cho tình trạng đăng ký vốn “ảo” xảy ra rất nhiều như trong thời gian vừa qua.

Tuy nhiên thực tế cũng có doanh nghiệp góp đủ vốn điều lệ khủng đã đăng ký với thủ đoạn cực kỳ đơn giản, xoay vòng vốn góp trong tích tắc với sự hỗ trợ của ngân hàng với điều kiện tài khoản công ty và tài khoản cá nhân của các cổ đông đều được mở tại ngân hàng X.

Công ty Cổ phần ABC hoạt động trong lĩnh vực bất động sản đăng ký vốn điều lệ là 2.500 tỷ đồng. Cổ đông A ngồi ghế Chủ tịch Hội đồng quản trị giữ 30% vốn điều lệ, cổ đông B nắm ghế Tổng gíam đốc giữ 40% vốn điều lệ, còn cổ đông C ngồi ghế Phó Tổng giám đốc giữ 30% vốn điều lệ. Chỉ với 100 tỷ đồng ban đầu có sẵn trong tài khoản của Ngân hàng X, chỉ trong vòng hai tiếng đồng hồ, các cổ đông này đã góp đủ 2.500 tỷ đồng vốn điều lệ vào công ty ABC.

Đầu tiên, ông A chuyển 100 tỷ đồng vào tài khoản của Công ty ABC mở tại Ngân hàng X để góp vốn đợt 1. Sau đó  tại Chi nhánh của Ngân hàng X (vốn là nơi giao dịch thân quen của ông A), các cổ đông A,  B và C phải có mặt để nhân viên giao dịch chi nhánh ngân hàng này hướng dẫn các thủ tục ký tá. Theo đó Tổng giám đốc B sẽ ký giấy cho cổ đông C mượn 100 tỷ, lập tức 100 tỷ mà cổ đông A vừa góp vào tài khoản của công ty ABC sẽ bị chuyển từ tài khoản của công ty ABC sang tài khoản của cổ đông C, C lập tức chuyển khoản 100 tỷ này vào tài khoản của công ty ABC để góp vốn đợt 1. Như vậy là đã có 200 tỷ đồng đã được góp vốn vào công ty ABC có giấy tờ của ngân hàng để chứng minh hẳn hoi.

Tiếp theo Phó Tổng giám đốc C sẽ ký giấy của công ty ABC cho cổ đông B mượn 100 tỷ, lập tức ngân hàng sẽ  thực hiện lệnh để chuyển khoản 100 tỷ vào tài khoản cá nhân của cổ đông B. Sau đó cổ đông B sẽ làm thủ tục tại ngân hàng để góp vốn đợt 1 là 100 tỷ vào công ty ABC, lúc này số tiền 100 tỷ từ tài khoản của B sẽ được chuyển vào tài khoản của Công ty ABC. Lúc này vốn góp vào công ty ABC đã lên đến 300 tỷ đồng. Tổng giám đốc B lại tiếp tục ký giấy cho Cổ đông A mượn 100 tỷ, tiền từ tài khoản công ty ABC lại chạy vào tài khoản của cổ đông A. Ngay lập tức với sự tiếp tay của nhân viên ngân hàng X, cổ đông A lại làm thủ tục góp vốn vào công ty ABC, 100 tỷ trong tài khoản của cổ đông A lại chạy vào tài khoản công ty ABC. Đến lúc này vốn góp đã lên đến 400 tỷ.

Lần lượt, cứ như vậy. A góp vốn vào thì rút ra cho C mượn, C góp vào thì rút ra cho B mượn, B góp vào thì rút ra cho A mượn... Chỉ cần xoay vào chục vòng là vốn điều lệ của công ty ABC đã lên 2.500 tỷ, đúng với số vốn điều lệ đã đăng ký. Lúc này 100 tỷ sẽ được chuyển vào tài khoản của Cổ đông A. Như vậy mặc dù có giấy tờ để chứng minh các cổ đông đã góp đủ vốn điều lệ 2.500 tỷ vào công ty ABC nhưng thực tế trong tài khoản của công ty này chẳng có đồng nào cả.

Trở lại trường hợp tại FLC Faros, "Luật sư" Trịnh Văn Quyết đã dùng thủ đoạn tương tự để làm thủ tục tăng vốn điều lệ khống từ 1,5 tỉ đồng lên 4.300 tỉ đồng, tương ứng với 430 triệu cổ phần của FLC Faros. Khi công ty này niêm yết 430 triệu cổ phiếu mã ROS trên sàn chứng khoán, cựu chủ tịch FLC đã bán, chiếm đoạt tiền của các nhà đầu tư.

Trên báo cáo tài chính kiểm toán của FLC Faros, đơn vị kiểm toán từng có lưu ý về những bất thường của con số hàng nghìn tỷ đồng này. Trong báo cáo kiểm toán bán niên năm 2016, Công ty TNHH Kiểm toán ASC nhấn mạnh, "trong đợt tăng vốn điều lệ trong quý I/2016 với số tiền 462,5 tỷ đồng, tương ứng với mỗi lệnh chuyển tiền đến có một lệnh chuyển tiền đi liên tục 18 lần, các lệnh chuyển tiền đến và đi cho các bên nhận uỷ thác được thực hiện trong cùng ngày 8/1/2016".

Hiểu một cách đơn giản, các cổ đông góp vốn từng phần thông qua việc chuyển tiền vào tài khoản của FLC Faros, nhưng ngay lập tức tiền lại được chuyển ra ngay và quy trình này lặp lại đến 18 lần chỉ trong ngày 8/1/2016. Với 18 vòng chuyển tiền, thực tế cổ đông của FLC Faros chỉ cần hơn 25 tỷ đồng để hoàn tất đợt tăng vốn.