Chuyển điều tra 2 hợp tác xã góp vốn 'chui' gần 600 tỉ vào Saigon Co.op

Chủ tịch UBND quận 8 và quận 11 (TP.HCM) vừa ký kết luận thanh tra, chuyển cơ quan điều tra 2 quận này để làm rõ việc góp vốn "chui" vào Liên hiệp hợp tác xã (HTX) thương mại TP.HCM (Saigon Co.op) năm 2020 của HTX tiêu dùng P.14, quận 8 và của HTX thương mại và dịch vụ quận 11.

Theo kết luận thanh tra việc chấp hành các quy định pháp luật về HTX đối với HTX tiêu dùng P.14, quận 8 của Thanh tra quận 8, đơn vị này đã góp vốn "chui" 283 tỉ đồng vào Saigon Co.op. Trong số đó, có 6 cá nhân không phải là thành viên của Saigon Co.op thông qua HTX tiêu dùng P.14 góp hơn 3,6 tỉ đồng. Còn lại 280 tỉ đồng do Công ty Anh Tú Thy cũng không phải là thành viên Saigon Co.op, thông qua "Thỏa thuận hợp tác góp vốn đầu tư" với HTX tiêu dùng P.14 để góp vốn.  Kết luận thanh tra cho rằng việc góp vốn này là không bình thường, chuyển cơ quan công an quận 8 điều tra.

Kết luận thanh tra của Thanh tra quận 11 cũng phát hiện đầu năm 2020, HTX thương mại và dịch vụ quận 11 đã để cho ông Liêu Việt Phú thông qua đơn vị này góp vốn 300 tỉ đồng vào Saigon Co.op nhằm lấy lãi.  Ngoài ra còn có nhà đầu tư khác chuyển 6 tỉ đồng cho 6 thành viên của HTX thương mại và dịch vụ quận 11 để góp vào Saigon Co.op. Đoàn thanh tra đã mời ông Liêu Việt Phú làm việc 4 lần nhưng ông này không đến. Hồ sơ được chuyển công an quận 11. HTX tiêu dùng P.14, quận 8 và HTX thương mại và dịch vụ quận 11 chỉ là 2 trong số 20 HTX tham gia góp vốn làm tăng vốn điều lệ cho Saigon Co.op từ 3.180 tỉ đồng lên 6.797 tỉ đồng (tăng thêm hơn 3.600 tỉ đồng) vào tháng 1-2020.

Liên quan đến những sai phạm tại Saigin Co.op, ngày 16/12/2020, Công an TPHCM đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam và khám xét nơi ở, nơi làm việc đối với ông Diệp Dũng, cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị Liên hiệp Hợp tác xã Thương mại TPHCM (Saigon Co.op) để điều tra về hành vi “Lạm quyền trong khi thi hành công vụ”.

Kết luận Thanh tra TPHCM về việc chấp hành quy định pháp luật tại Saigon Co.op đã chỉ ra hàng loạt sai phạm tại đơn vị này, trong đó xác định trách nhiệm của ông Diệp Dũng. Ông Diệp Dũng bị thanh tra kết luận đã tổ chức chỉ đạo huy động vốn và tổ chức đại hội thường niên trái pháp luật mặc dù trước đó đã có chỉ đạo ngừng. Ông Dũng cũng bị kết luận đã thực hiện công tác cán bộ trái quy định của Đảng và không trung thực với tổ chức khi có yêu cầu báo cáo…

Năm 1999, Saigon Co.op được UBND TPHCM phê duyệt điều lệ tổ chức và hoạt động với tổng số vốn là 23 tỷ đồng. Trong đó, tài sản không chia có giá trị gần 22 tỷ đồng. Đến năm 2014, Saigon Co.op đã tăng vốn điều lệ lên 2.400 tỷ đồng (có vốn thuộc sở hữu chung không chia là hơn 2.382 tỷ đồng). Năm 2015, doanh nghiệp này tăng vốn điều lệ lên 3.200 tỷ đồng, trong đó vốn thuộc sở hữu chung không chia là 3.180 tỷ đồng.

Đầu năm 2020, Saigon Co.op quyết định tăng vốn điều lệ lên gần 6.800 tỷ đồng (tăng hơn gấp đôi). Thanh tra TPHCM chỉ ra việc Saigon Co.op đưa vốn, tài sản không chia vào tăng vốn điều lệ là không đúng quy định. Đồng thời, chỉ ra việc tăng vốn điều lệ năm 2020 chưa được thực hiện đúng quy định của Luật Hợp tác xã và Điều lệ tổ chức và hoạt động của Saigon Co.op đã được Đại hội thành viên thông qua.

Việc tăng vốn trên có nhiều dấu hiệu bất thường, nhất là nguồn vốn từ các HTX thành viên. HTX thành viên huy động từ nguồn vốn bên ngoài không phải là thành viên của HTX, thực hiện việc góp vốn trước khi HTX thành viên thực hiện thủ tục đăng ký cấp giấy chứng nhận.

Thanh tra TPHCM chỉ ra, có 20/26 HTX thành viên có góp vốn nhưng không HTX nào cung cấp được cho đoàn thanh tra các hồ sơ góp vốn. Đồng thời xác định có nhiều cá nhân, tổ chức bên ngoài không phải là xã viên HTX thành viên nhưng “núp bóng” để đưa vốn vào Saigon Co.op.

Qua kiểm tra kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các HTX thành viên, Thanh tra TPHCM cũng nhận thấy có 6 HTX hoạt động kinh doanh không có hiệu quả trong các năm 2018, 2019. Một số HTX hoạt động mức lợi nhuận đạt sau thuế dưới 6 tỷ đồng nhưng không tham gia góp vốn, trong khi phần lớn các HTX lợi nhuận đạt được sau thuế chỉ 24 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng lại tham gia góp với số vốn góp hàng trăm tỷ đồng là điều không bình thường.

Cơ quan chức năng xác định phi vụ trên có dấu hiệu thâu tóm, chiếm đoạt vốn, tài sản của Saigon Co.op được hình thành từ khi thành lập đến nay, xâm phạm đến quyền sở hữu tài sản chung (tài sản không chia) và tài sản của Nhà nước, ảnh hưởng đến an ninh kinh tế của TPHCM nói riêng và cả nước nói chung, việc làm này có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự.