Apple muốn di chuyển một phần hoạt động sản xuất ra khỏi Trung Quốc

Apple đã yêu cầu các nhà cung cấp lớn của hãng công nghệ này đánh giá tác động về chi phí nếu di chuyển 15-30% năng lực sản xuất từ Trung Quốc sang các quốc gia Đông Nam Á, khi hãng công nghệ này đang chuẩn bị cho kế hoạch tái cấu trúc chuỗi cung ứng, theo Nikkei Asian Review.

Đề xuất được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng thương mại kéo dài, nhưng nhiều nguồn tin cho biết ngay cả khi căng thẳng chấm dứt, Apple cũng sẽ không đưa hoạt động sản xuất quay lại thị trường này. Apple đã xác định rủi ro khi hoạt động sản xuất phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc, vốn chiếm phần lớn và gia tăng trong vài thập kỷ qua.

"Tỉ lệ sinh thấp hơn, chi phí lao động tăng và rủi ro khi tập trung sản xuất tại một quốc gia. Những yếu tố bất lợi này sẽ chẳng dẫn đến đâu, giám đốc điều hành một công ty am hiểu tình hình cho biết. Có áp thuế lên 300 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc sắp tới hay không thì Apple cũng sẽ đi theo xu hướng chính nhằm đa dạng hóa hoạt động sản xuất và linh hoạt hơn, vị này nói.

Trung Quốc đã trở thành cơ sở sản xuất tạo dựng nên thành công của Apple trên quy mô toàn cầu trong gần hai thập kỷ qua. Quốc gia này không chỉ có khả năng tuyển dụng hàng trăm ngàn nhân công lành nghề trong thời gian ngắn để đáp ứng các đơn đặt hàng gia tăng, mà còn có một hệ sinh thái các doanh nghiệp phát triển linh kiện và hệ thống logistics phức tạp và rộng lớn, tạo dựng nên mạng lưới sản xuất của Apple.

Có khoảng 5 triệu lao động của Trung Quốc phụ thuộc vào Apple tại thị trường này, bao gồm hơn 1,8 triệu kỹ sư và các nhà phát triển ứng dụng trên hệ điều hành iOS của Apple, theo một nghiên cứu của tập đoàn công nghệ Mỹ này. Bản thân Apple cũng sử dụng 10.000 nhân viên ở Trung Quốc.

Các nhà cung cấp thừa nhận rằng việc phát triển mạng lưới sản xuất này ở quốc gia khác sẽ mất thời gian và Trung Quốc có thể vẫn là cơ sở sản xuất quan trọng nhất của Apple trong tương lai gần. "Đó là một nỗ lực lâu dài và có thể sẽ phải mất 2-3 năm mới thấy kết quả", một nhà cung cấp của Apple cho biết. "Thật đau đớn và khó khăn nhưng đó là điều chúng ta phải đối mặt".

Chiến tranh thương mại đã khiến Apple lần đầu tiên xem xét nghiêm túc tầm quan trọng của việc đa dạng hóa sản xuất. Cuối năm ngoái, công ty công nghệ này đã bắt đầu mở rộng đội ngũ nghiên cứu về chi phí vốn. Đội ngũ có hơn 30 người này đang thảo luận kế hoạch sản xuất với các nhà cung cấp và đàm phán với chính quyền về các ưu đãi tài chính có thể có để thu hút hoạt động sản xuất của Apple, cũng như các quy định và môi trường kinh doanh nội địa.

Các nhà lắp ráp iPhone chính như Foxconn, Pegatron, Wistron, nhà sản xuất máy tính MacBook Quanta Computer, nhà sản xuất iPad Compal Electronics, và nhà sản xuất tai nghe AirPods Inventec, Luxshare-ICT và Goertek đều được đề nghị đánh giá các lựa chọn bên ngoài Trung Quốc, các nguồn tin cho hay.

Nhiều nhà cung cấp khác của Apple như nhà cung cấp bảng mạch in và thân máy đang theo dõi chặt chẽ nơi các nhà lắp ráp chính này dự định chuyển nhà máy sản xuất.

"Chúng tôi cần biết các nhà lắp ráp lớn này đang định di dời tới đâu để chúng tôi có thể bắt đầu kế hoạch của mình", giám đốc một nhà cung cấp linh kiện của Apple nói với Nikkei.

Các nhà sản xuất chính iPhone như Foxconn, Petragon, Wistron đang được đề nghị đánh giá hoạt động sản xuất bên ngoài Trung Quốc. Ảnh: Apple

Mặc dù nhà cung cấp của Apple, Wistron đã lắp ráp iPhone giá rẻ hơn ở Ấn Độ kể từ năm 2017 và với Foxconn từ năm nay, nhưng sản lượng vẫn còn rất ít. Hơn 90% sản phẩm của Apple được lắp ráp tại Trung Quốc. Năm ngoái, số lượng các nhà cung cấp có trụ sở tại Trung Quốc và Hồng Kông lần đầu tiên vượt qua Mỹ và Nhật Bản, đạt khoảng 41 trong số 200 nhà cung cấp hàng đầu, theo nghiên cứu của Nikkei.

Các quốc gia đang được xem xét để di dời nhà máy bao gồm Mexico, Ấn Độ, Việt Nam, Indonesia và Malaysia. Ấn Độ và Việt Nam là hai trong số những điểm đến ưa thích để đa dạng hóa địa điểm sản xuất điện thoại.

Apple đã không đưa ra thời hạn cho các nhà cung cấp với đề xuất này. Cả hai bên đang làm việc cùng nhau để xác định các ưu đãi có lợi nhất và xem xét môi trường sản xuất bên ngoài Trung Quốc.

Các nhà phân tích cho rằng bước đi của Apple là hợp lý và cần thiết. "Chúng tôi nhận thấy cảnh báo của Trump về việc tăng thuế 25%... thực sự đóng vai trò là một tác nhân khiến họ không thể tiếp tục giữ nguyên chuỗi cung ứng", Jeff Pu, nhà phân tích kỳ cựu tại GF Securities nói. "Mọi người đều cần phải bắt đầu một kế hoạch B khả thi... và nhìn vào các cơ sở sản xuất bên ngoài Trung Quốc, ngay cả khi mất thời gian để di dời". 37% các lô hàng iPhone được vận chuyển tới thị trường Mỹ mỗi năm, Pu ước tính.

Nhưng cũng khó cạnh tranh với các ưu đãi của Trung Quốc. Những năm đầu 2000, chính quyền địa phương ở Trung Quốc đã đầu tư vào hạ tầng như nguồn nước, tiện ích, đường sá, ký túc xá cho công nhân. Nước này cũng đơn giản hóa các quy trình xuất nhập khẩu và các luật lệ lao động. "Tất cả những gì Apple phải làm là đưa ra quyết định và hoạt động sản xuất có thể được điều chỉnh sao cho thuận lợi ở Trung Quốc", một nguồn tin nói.

Các quốc gia khác, với hạ tầng không phát triển bằng, có thể phải vật lộn để đạt được các ưu đãi này. Một vài nhà cung cấp dành "3-5 tháng để đánh giá một địa điểm", để rồi sau đó nhận ra địa điểm đang khảo sát có nguy cơ thiếu điện.

Mất 18 tháng để bắt đầu hoạt động sản xuất sau khi chọn được địa điểm. "Dây chuyền sản xuất cho các sản phẩm của Apple rất phức tạp và khi bắt đầu sản xuất, sẽ mất một sản lượng nhỏ để thử nghiệm nguồn nước", một giám đốc điều hành cho biết.

Foxconn, nhà lắp ráp linh kiện điện thoại chính của Apple, hồi đầu tháng 6 cho biết hãng đã sẵn sàng giúp Apple di chuyển hoạt động sản xuất ra ngoài nền kinh tế lớn thứ hai thế giới nếu được yêu cầu. Nhà sản xuất thân máy iPhone chính Catcher Technology cũng thừa nhận đang đánh giá khả năng xây dựng cơ sở sản xuất mới bên ngoài Trung Quốc, do tính bất ổn của cuộc chiến tranh thương mại.

Một vài nhà cung cấp cho biết họ cần tìm kiếm khách hàng mới từ Trung Quốc, hoặc khách hàng phục vụ thị trường Trung Quốc, để duy trì năng lực sản xuất trong quá trình chuyển đổi.

Cuối cùng, năng lực sản xuất mới bên ngoài Trung Quốc sẽ không chỉ phục vụ thị trường Mỹ mà còn hơn thế nữa, với quy mô đủ để hỗ trợ chuỗi cung ứng mới hình thành, nguồn tin nói.

Apple từ chối đưa ra bình luận về những thông tin này.