Khi nào Uber có lãi

Bộ hồ sơ chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) phát hành hôm thứ Năm tuần trước cho thấy bức tranh toàn cảnh về tình hình tài chính của Uber, công ty khởi đầu sau khi nhà sáng lập gặp khó khăn trong việc bắt một chiếc taxi trong một đêm tuyết rơi. Công ty hoạt động được khoảng một thập kỷ này đã thay đổi cách cả thế giới di chuyển.

Bộ tài liệu nhấn mạnh Uber tăng trưởng nhanh chóng trong vòng ba năm qua nhưng cũng cho thấy chuỗi vụ lùm xùm và cạnh tranh gia tăng từ đối thủ đã ảnh hưởng tới kế hoạch thu hút và giữ chân tài xế của hãng.

Tiết lộ trong tài liệu cho thấy đường tới thời điểm đạt lợi nhuận của Uber vẫn còn xa, công ty cảnh báo chi phí vận hành có thể "chứng kiến sự gia tăng đáng kể trong tương lai" và "có thể không đạt được lợi nhuận."

Uber đã lỗ 3,93 tỉ USD trong năm 2018 trong hoạt động vận hành.

 

Tài liệu gửi lên Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán Mỹ cho biết Uber có 91 triệu người dùng hoạt động hàng tháng trên nền tảng của hãng, bao gồm người dùng từ hoạt động gọi xe và dịch vụ giao đồ ăn Uber Eats, tính tới cuối 2018. Con số này tăng 33,8% so với năm 2017, nhưng tăng trưởng chậm lại so với mức tăng 51% một năm trước đó.

Uber chưa từng công bố con số người dùng của hãng trước đây. Con số được công bố cho thấy độ lớn về quy mô của hãng. Mặc dù cơ sở người dùng của Uber không chỉ bao gồm khách hàng gọi xe mà còn của các dịch vụ khác, nhưng con số này cũng lớn hơn năm lần so với 18,6 triệu người dùng của đối thủ Lyft.

Uber trong năm 2018 đạt 11,3 tỉ USD doanh thu, tăng khoảng 42% so với 2017, nhưng thấp hơn so với tốc độ tăng trưởng 106% của năm 2017.

Uber đặt cọc một tỉ USD cho đợt IPO nhưng không tiết lộ cụ thể quy mô của đợt chào bán này. Hãng tin Reuters tuần trước dẫn nguồn tin cho biết Uber lên kế hoạch bán lượng cổ phiếu trị giá khoảng 10 tỉ USD ở mức định giá công ty vào khoảng 90-100 tỉ USD.

Giới ngân hàng đầu tư trước đó ước tính Uber đạt mức định giá 120 tỉ USD.

Uber sẽ có phiên chào bán cổ phần quy mô lớn nhất kể từ đợt chào bán huy động 25 tỉ USD của công ty thương mại điện tử Trung Quốc Alibaba hồi năm 2014.

Mặc dù Uber không còn đặt mục tiêu định giá 120 tỉ USD trong đợt IPO, nhưng Giám đốc điều hành Dara Khosrowshahi và một vài lãnh đạo khác của công ty sẽ chỉ được thưởng cổ phiếu nếu định giá công ty đạt mức này.

Uber cũng sẽ nối gót đối thủ Lyft niêm yết trên sàn chứng khoán.

Cổ phiếu của Lyft đã giảm 15% trong ngày thứ Năm kể từ đợt IPO tháng trước, phát đi tín hiệu không mấy tươi sáng cho các công ty khởi nghiệp công nghệ khác muốn niêm yết.

Uber dự kiến sẽ niêm yết trên sàn chứng khoán New York vào đầu tháng Năm.

Những sự kiện bất lợi

Uber đối mặt chất vấn về cách công ty này thực hiện quá trình chuyển đổi nào sang các xe tự lái, một công nghệ được xem là có khả năng làm giảm đáng kể chi phí nhưng cũng có thể phá vỡ mô hình kinh doanh của họ.

Năm ngoái, hãng dịch vụ gọi xe khổng lồ này đã dàn xếp một cuộc tranh chấp pháp lý về bí mật thương mại với công ty phát triển xe tự lái Waymo của Alphabet.

Trong đơn kiện, Waymo cho biết một trong những kỹ sư của công ty này đã trở thành giám đốc dự án phát triển xe tự lái của Uber và đánh cắp hàng ngàn bộ tài liệu liên quan.

Uber tiết lộ trong hồ sơ IPO rằng hãng hoặc chi trả một khoản phí cấp phép cho Waymo hoặc đối mặt với một cuộc đình trệ lâu dài trong kế hoạch phát triển công nghệ xe tự lái nếu ý kiến đánh giá ban đầu về công nghệ của hãng này được một chuyên gia độc lập xác nhận.

Một trong những lợi thế thu hút giới đầu tư là Uber là tay chơi lớn nhất tại nhiều thị trường mà hãng hoạt động. Chuyên gia phân tích xem xét tới khả năng xây dựng quy mô là yếu tố quyết định tới mô hình kinh doanh của Uber có thế đạt lợi nhuận được hay không.

Ngoài việc trả lời các câu hỏi về tài chính của Uber, CEO Khosrowshahi sẽ được giao nhiệm vụ thuyết phục các nhà đầu tư rằng ông đã thay đổi thành công văn hóa và thực tiễn kinh doanh sau một loạt bê bối đáng xấu hổ trong hai năm qua.

Đó là các cáo buộc quấy rối tình dục, vi phạm lớn về dữ liệu được che đậy bằng phần mềm bất hợp pháp, và còn có các cáo buộc hối lộ ở nước ngoài. Khosrowshahi gia nhập Uber vào năm 2017 nhằm thế chỗ cho đồng sáng lập Travis Kalanick, người bị phế truất khỏi vị trí CEO.

Uber cho biết trong tài liệu rằng, vị thế dịch vụ gọi xe của hãng tại Mỹ và Canada đã "bị ảnh hưởng đáng kể bởi các sự kiện bất lợi công khai" và vị thế của họ tại nhiều thị trường cũng bị ảnh hưởng từ các đợt giảm giá dịch vụ của các hãng đối thủ.

Một chiến dịch #DeleteUber dậy sóng trên mạng xã hội vào năm 2017 sau một cuộc khủng hoảng quan hệ công chúng, với hàng trăm nghìn người dùng đã ngừng sử dụng nền tảng trong vài ngày, Uber cho biết.

Uber cho biết thị phần của hãng giảm tại hầu hết các thị trường trong năm ngoái, mặc dù tỉ lệ giảm đang chậm dần. Công ty tuyên bố giành hơn 65% thị phần tại Mỹ và Canada, so với tuyên bố 39% của đối thủ Lyft tại Mỹ.

Uber cũng để dành cổ phiếu trong đợt IPO tới để phát hành cho các tài xế thực hiện hơn 2.500 chuyến đi và các tiêu chí khác.

Nhật Duy