FPT Retail và cú ‘lột xác’ tỷ USD: Từ khủng hoảng đại dịch đến đế chế bán lẻ sức khỏe

Ngành vaccine toàn cầu: Từ phòng bệnh đến tiềm năng tăng trưởng tỷ USD

Ngành vaccine toàn cầu đang bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ chưa từng có kể từ sau đại dịch COVID-19. Từ một lĩnh vực mang tính phòng bệnh truyền thống, vaccine nay đã trở thành mảnh ghép chiến lược của ngành chăm sóc sức khỏe toàn cầu, khi các chính phủ và doanh nghiệp cùng hướng đến mô hình “tiêm chủng trọn đời” – không chỉ dành cho trẻ em mà còn mở rộng tới người trưởng thành, người cao tuổi và các nhóm có nguy cơ cao.

Theo Báo cáo Thị trường Vaccine Toàn cầu 2024 của Grand View Research, quy mô thị trường vaccine toàn cầu ước đạt 87,75 tỷ USD trong năm 2024 và dự kiến sẽ tăng lên 151,96 tỷ USD vào năm 2033, tương ứng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) khoảng 7,8% giai đoạn 2025–2033. Một nguồn khác từ IMARC Group cũng cho thấy bức tranh tương tự: Năm 2024, thị trường vaccine toàn cầu đạt 59,83 tỷ USD và dự báo đạt 136,46 tỷ USD vào năm 2033, với CAGR khoảng 9,1%.

Tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, xu hướng này đang lan tỏa mạnh mẽ. Các quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ và Thái Lan đã phát triển nhanh mạng lưới tiêm chủng tư nhân, tạo nên sự cạnh tranh và đa dạng hóa trong hệ thống dịch vụ y tế. Việt Nam, với dân số hơn 100 triệu người và nhóm trẻ em chiếm khoảng 23,3% dân số – được xem là một trong những thị trường tiềm năng nhất khu vực Đông Nam Á.

Theo IMARC Group, quy mô thị trường vaccine Việt Nam năm 2024 đạt khoảng 851 triệu USD và được dự báo sẽ đạt 1,47 tỷ USD vào năm 2033, tương ứng tốc độ tăng trưởng trung bình 6,2%/năm trong giai đoạn 2025–2033.

Với nền dân số trẻ và nhận thức sức khỏe ngày càng tăng, thị trường vaccine Việt Nam được đánh giá vẫn đang trong giai đoạn khởi phát. Các chuyên gia y tế dự báo tốc độ tăng trưởng hai chữ số của phân khúc vaccine dịch vụ sẽ còn duy trì ít nhất trong 5–7 năm tới, khi khu vực tư nhân tiếp tục mở rộng và các doanh nghiệp bán lẻ dược phẩm bắt đầu tham gia sâu hơn vào lĩnh vực tiêm chủng. Trong bức tranh ấy, Việt Nam không chỉ là một thị trường tiêu thụ năng động, mà đang dần trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng vaccine khu vực Đông Nam Á.

Ở một đất nước có độ phủ y tế công tốt nhưng dịch vụ tư nhân còn sơ khai, khoảng trống giữa nhu cầu và khả năng cung ứng chính là cơ hội cho những doanh nghiệp có tầm nhìn dài hạn, và FPT Retail đang muốn bước vào đúng khoảng trống ấy.

FPT Retail và “mũi tiêm” tăng trưởng mới

Từ một nhà bán lẻ điện tử công nghệ, FPT Retail (FRT) đã tái định nghĩa mình trong vài năm gần đây. Bước chuyển chiến lược sang lĩnh vực dược phẩm và chăm sóc sức khỏe được xem là bước đi mang tính “phòng thủ và tấn công” cùng lúc: Phòng thủ trước sự bão hòa của thị trường thiết bị điện tử và tiến công vào mảng có biên lợi nhuận cao hơn, chu kỳ kinh doanh dài hơn. Chuỗi FPT Long Châu là trụ cột của hành trình ấy.

Theo báo cáo của Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), FRT đã chính thức ra mắt Trung tâm Tiêm chủng Long Châu từ quý IV/2023. Đến cuối năm 2024, hệ thống Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đã vận hành 126 điểm tiêm trên toàn quốc và con số này tiếp tục tăng lên 178 trung tâm vào quý II/2025.

Mô hình tích hợp giữa nhà thuốc và trung tâm tiêm chủng được xem là hướng đi tiên phong của FRT, khi doanh nghiệp tận dụng hệ thống gần 2.000 nhà thuốc Long Châu để mở rộng dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn diện. Theo Báo cáo cập nhật của VNDIRECT (tháng 6/2025), FPT Retail đặt mục tiêu mở thêm khoảng 400 cửa hàng dược và 80 trung tâm tiêm chủng mới trong giai đoạn 2025–2026.

Sự mở rộng nhanh chóng của Long Châu phản ánh tham vọng dài hạn của FRT trong chiến lược chuyển dịch từ “bán lẻ công nghệ” sang “bán lẻ sức khỏe”. Mảng vaccine được doanh nghiệp xác định là một “mũi tiêm tăng trưởng” mới trong bối cảnh thị trường tiêm chủng dịch vụ tại Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển.

Tất nhiên, hành trình này không dễ. FRT phải đối mặt với các đối thủ sừng sỏ như VNVC – chuỗi tiêm chủng tư nhân lớn nhất hiện nay. Ngoài ra, logistics vaccine đòi hỏi quản lý nhiệt độ nghiêm ngặt, chi phí đầu tư và vận hành cao, trong khi khung pháp lý cho doanh nghiệp bán lẻ kết hợp tiêm chủng vẫn đang hoàn thiện.

Tuy nhiên, điểm mạnh của FRT nằm ở mạng lưới phân phối rộng, khả năng quản trị chuỗi cung ứng, cùng hậu thuẫn công nghệ và tài chính từ Tập đoàn FPT. Với nền tảng đó, FRT đang có cơ hội định vị mình không chỉ là nhà bán lẻ dược phẩm, mà là một “cổng chăm sóc sức khỏe” toàn diện.