Vì sao doanh nghiệp liên quan đến Tập đoàn Xuân Thiện bị chuyển hồ sơ để điều tra làm rõ về dấu hiệu trốn thuế?

Theo Cục trưởng Cục thế tỉnh Đắk Lắk, qua rà soát đã nhận thấy Công ty CP Ea Súp 3 đã có hành vi trốn thuế.

“Doanh nghiệp này đã nộp tiền thuế vào ngân sách Nhà nước sau khi Cục Thuế Đắk Lắk kiểm tra, xử lý. Vì vậy, Cục Thuế Đắk Lắk đã tiếp tục có công văn chuyển thông tin cho Công an tỉnh đề nghị phối hợp xem xét, xác định hành vi và xử lý đối với Công ty CP Ea Súp 3 theo chức năng, thẩm quyền”, ông Chuẩn thông tin đến báo chí.

Liên quan đến cán bộ làm sai, Cục Thuế tỉnh Đắk Lắk họp kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm đối với Trưởng Phòng thanh tra - kiểm tra 1 và công chức phòng thanh tra - kiểm tra 1.

Theo ông Chuẩn, kết quả rà soát cũng cho thấy lãnh đạo Tập đoàn Xuân Thiện sở hữu cổ phần của Ea Súp 3 “quên” nộp thuế thời gian khá lâu. Mãi đến khi ngành thuế kiểm tra, xử lý mới nộp thuế thu nhập cá nhân.

Cụ thể, ngày 20/2/2020, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Xuân Thiện đã chuyển nhượng cho ông Vũ Cảnh Tuần 706.000 cổ phiếu (tương đương trị giá 7,06 tỷ đồng) và không trực tiếp kê khai thuế. Một tháng sau, Công CP Ea Súp 3 thông báo thay đổi danh sách cổ đông nhưng lại không kê khai thuế thu nhập cá nhân.

Tương tự, ngày 16/9/2021, Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn chuyển nhượng cho ông Phạm Văn Tuất hơn 38,1 triệu cổ phần (trị giá hơn 381 tỷ đồng) tại Công ty CP Ea Súp 3 nhưng không trực tiếp khai thuế. Cùng ngày, Công ty CP Ea Súp 3 làm thủ tục thay đổi cổ đông. Tuy nhiên, công ty vẫn không kê khai thuế thu nhập cá nhân đối với khoản chuyển nhượng này.

Đến ngày 15/8/2022, Đoàn kiểm tra Cục Thuế Đắk Lắk công bố quyết định thanh tra thuế đối với Công ty CP Ea Súp 3. Và gần 2 tháng sau, ngày 24/10/2022, Công ty CP Ea Súp 3 mới nộp tờ khai thay cho vị Chủ tịch và nộp cho ông này hơn 7 triệu đồng thuế thu nhập cá nhân, nộp hơn 381 triệu đồng thuế thu nhập cá nhân cho Phó Chủ tịch.

Mãi đến tháng 5/2023, doanh nghiệp này mới nộp tiền chậm nộp gần 5 triệu đồng và hơn 46 triệu đồng cho hai người.

Giải thích việc trước đó Cục Thuế xác định hành vi của Công ty CP Ea Súp 3 khai sai, ông Chuẩn cho rằng do nhận thức của cán bộ thuế liên quan đến các văn bản quy phạm pháp luật.

Qua tìm hiểu, dự án điện mặt trời của Tập đoàn Xuân Thiện gồm các công ty CP Ea Súp 1, 2, 3, 4, 5 được Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk ký quyết định phê duyệt chủ trương ngày 19/3/2019. Tổng mức đầu tư của các dự án hơn 10.500 tỷ đồng, thời hạn hoạt động dự án 50 năm.

Các dự án khởi công từ tháng 6/2019, đưa vào vận hành tháng 4/2021. Trong đó, riêng Dự án của Công ty CP Ea Súp 3 có tổng mức đầu tư 1.765 tỷ đồng, được triển khai trên diện tích 125ha tại xã Ia Lốp, huyện Ea Súp.

Chủ đầu tư được miễn tiền thuê đất, được ưu đãi thuế 10% trong 15 năm, miễn thuế bốn năm, giảm 50% số thuế phải nộp trong chín năm, ưu đãi về thuế nhập khẩu.

Theo hồ sơ, ngoài hai trường hợp chuyển nhượng cổ phần trên, Công ty CP Ea Súp 3 còn có thêm 7 cá nhân khác chuyển nhượng vốn tổng cộng hơn 1.600 tỷ đồng, ước chừng thuế thu nhập cá nhân phải nộp hơn 1,6 tỷ đồng.

Mảng năng lương của Xuân Thiện kinh doanh ra sao?

Xuân Thiện Group được thành lập từ năm 2000 bởi doanh nhân Nguyễn Văn Thiện. Doanh nghiệp này kinh doanh đa ngành trong nhiều lĩnh vực như: Vật liệu xây dựng; Nông nghiệp công nghệ cao; Logistics; Bất động sản; Khách sạn nghỉ dưỡng... Mặc dù vậy, năng lượng mới chính là ngành mũi nhọn mà Xuân Thiện Group hướng đến, đồng thời cũng đầu tư rất nhiều ở thị trường nước ngoài.

Ở trong nước, Xuân Thiện cũng sở hữu một trong những dự án điện mặt trời lớn nhất Đông Nam Á. Cụm dự án điện mặt trời Xuân Thiện Ea Súp gồm 5 nhà máy từ nhà máy số 1 đến nhà máy số 5. Chủ đầu tư là Công ty CP Ea Súp 1, Công ty CP Ea Súp 2, Công ty CP Ea Súp 3, Công ty CP Ea Súp 5 và Công ty TNHH Xuân Thiện Đắk Lắk.

Để phát triển hệ sinh thái năng lượng tái tạo, trong giai đoạn 2019-2020, Xuân Thiện đã rất tích cực huy động vốn qua kênh trái phiếu, với tổng số tiền đã huy động thành công lên tới gần 13.000 tỷ đồng.

Tuy nhiên, kết quả Xuân Thiện vẫn ghi nhận thua lỗ, lợi nhuận sụt giảm trong năm 2023. Theo dữ liệu, Công ty CP Ea Súp 1 trong năm 2023 chỉ ghi nhận khoản lãi hơn 5,5 tỷ đồng, giảm lần lượt gần 48% và 87% so với các năm 2022, 2021.

Tính đến 31/12/2023, Ea Súp 1 có vốn chủ sở hữu 813 tỷ đồng. Tổng nợ phải trả của doanh nghiệp là 2.325 tỷ đồng, gấp 2,86 vốn. Tương tự, Xuân Thiện Đắk Lắk cũng ghi nhận tình hình kinh doanh không khả quan. Năm 2023, Xuân Thiện Đắk Lắk chỉ báo lãi 707 triệu đồng, giảm 92% so với năm 2022 và giảm 97,8% so với năm 2021. Tổng nợ phải trả của công ty cũng đang ở mức gấp 3,23 lần vốn chủ sở hữu, đạt 3.762 tỷ đồng. Dư nợ trái phiếu là 1.421 tỷ đồng.

Đáng chú ý, Công ty CP Ea Súp 3 còn báo lỗ đến 31 tỷ đồng trong năm 2023, khi năm 2022 chỉ lỗ gần 3 tỷ đồng. Ea Súp 3 có vốn chủ sở hữu 5.529 tỷ đồng, với tổng nợ phải trả là 1.879 tỷ đồng.

Chịu chung cảnh ngộ với họ Ea Súp, Ea Súp 5 cũng ghi nhận khoản lỗ lên tới hơn 67 tỷ đồng, tổng nợ đạt 3.360 tỷ đồng, gấp 3 lần vốn chủ sở hữu doanh nghiệp. Bên cạnh đó, dư nợ trái phiếu của Ea Súp 5 cuối năm 2023 ở mức 1.834 tỷ đồng.

Thanh tra Chính phủ nói gì về các dự án năng lượng của Xuân Thiện

Đầu năm 2024, Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra nhiều sai phạm liên quan đến loạt dự án điện mặt trời của Xuân Thiện Group. Theo Thanh tra chính phủ, về việc phê duyệt chủ trương đầu tư dự án nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện-Ea Súp 1, 2, 3, 4, 5: UBND tỉnh Đắk Lắk chấp thuận chủ trương đầu tư cụm 5 dự án nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện-Ea Súp 1, 2, 3, 4, 5 trong khi vị trí khu đất thực hiện các dự án chưa phù hợp với điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020, kế hoạch sử dụng đất năm 2019 của huyện Ea Súp; chưa phù hợp với quy hoạch xây dựng nông thôn mới xã Ia Lốp, huyện Ea Súp.

Chủ đầu tư nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện - Ea Súp 4 chưa có báo cáo đánh giá tác động môi trường hạng mục đường dây 500 kV theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 18 Luật Bảo vệ môi trường năm 2014; địa điểm thực hiện dự án thay đổi, nhưng chủ đầu tư không lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường là vi phạm quy định tại điểm b, khoản 1 Điều 20 Luật Bảo vệ môi trường năm 2014.

Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra những vi phạm trong việc chuyển mục đích sử dụng đất, cho thuê đất thực hiện các dự án tại cụm 5 dự án nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện - Ea Súp 1, 2, 3, 4, 5.

Ngoài ra, về công tác nghiệm thu, vận hành thương mại của dự án: Cụm 5 nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện-Ea Súp 1, 2, 3, 4, 5 vận hành thương mại trước khi được cơ quan có thẩm quyền kiểm tra công tác nghiệm thu của chủ đầu tư và ra thông báo kết quả kiểm tra công tác nghiệm thu công trình hoàn thành là vi phạm quy định tại khoản 2 Điều 6 Nghị định số 08/2018/NĐ-CP ngày 15/1/2018 của Chính phủ.

Trên cơ sở kết quả thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND tỉnh Đắk Lắk, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh xem xét, xử lý việc thu hồi diện tích đất cho thuê vượt định mức quy định, tăng sai 13,2ha đối với dự án nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện - Ea Súp 4.