Nâng cao nhận thức và hành động đối phó với mối đe dọa ngày càng tăng của kháng thuốc

“Tuần lễ Thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc” (AMR) được tổ chức từ ngày 18 – 24/11. Năm nay, WHO đưa ra chủ đề là “Giáo dục - Vận động - Hành động ngay”, nhằm mục đích đẩy nhanh các nỗ lực nâng cao nhận thức và hành động đối phó với mối đe dọa ngày càng tăng của kháng thuốc.

Phát biểu tại chương trình, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, kháng thuốc hiện nay là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng và sự phát triển bền vững. WHO đã xếp kháng thuốc vào danh sách 10 mối đe dọa hàng đầu đối với sức khỏe cộng đồng toàn cầu. Tình trạng kháng thuốc không chỉ ảnh hưởng tới tất cả các lĩnh vực sức khỏe mà còn tác động sâu rộng tới toàn xã hội, vượt qua ranh giới của bất kỳ quốc gia nào.

Kháng thuốc xảy ra khi vi khuẩn, virus, nấm và ký sinh trùng không còn đáp ứng với các thuốc kháng vi sinh vật. Do kháng thuốc, kháng sinh và các thuốc khác trở nên không hiệu quả và việc điều trị nhiễm trùng khó khăn hoặc không thể, tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong.

Tại Việt Nam, tình trạng kháng thuốc đã trở thành một vấn đề y tế công cộng đáng quan tâm. Theo kết quả giám sát kháng thuốc gần đây, tỷ lệ kháng kháng sinh cao đã được ghi nhận ở các vi khuẩn thông thường, đặc biệt trong bệnh viện. Theo thống kê, 1/4 bệnh nhân điều trị nội trú được thống kê sử dụng kháng sinh không hợp lý. Việc sử dụng sai mục đích và lạm dụng kháng sinh trong y tế và nông nghiệp là nguyên nhân chính gây ra kháng thuốc.

Việt Nam đã có những bước tiến quan trọng để hạn chế kháng thuốc. Năm 2023, Việt Nam đã phê duyệt Chiến lược Quốc gia về Phòng, chống kháng thuốc giai đoạn 2023 – 2030, với tầm nhìn đến năm 2045. Chiến lược này tăng cường sự phối hợp giữa các ngành Y tế, Nông nghệp, Môi trường, Công Thương bao gồm các nhà hoạch định chính sách, người cung cấp dịch vụ sức khoẻ, doanh nghiệp, nông dân và cá nhân.

Kế hoạch hành động Quốc gia trong các lĩnh vực y tế và nông nghiệp cũng đã được phê duyệt bởi Bộ Y tế, Thủ tướng Chính phủ, đặt ra các mục tiêu cụ thể về nhận thức, giáo dục, giám sát, nghiên cứu, kiểm soát nhiễm trùng, tối ưu hoá sử dụng kháng sinh và đầu tư bền vững.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhấn mạnh, “Tuần lễ Thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc” là một chiến dịch toàn cầu nhằm thúc đẩy hiểu biết và hành động về kháng thuốc. Với chủ đề năm nay: “Giáo dục - Vận động - Hành động ngay”, trong đó, Giáo dục là nền tảng trong cuộc chiến chống lại kháng thuốc. Bộ Y tế cam kết nâng cao nhận thức trên tất cả các lĩnh vực - nhân viên y tế, các nhà hoạch định chính sách, các bên liên quan và cộng đồng.

Đối với nhân viên y tế, Bộ Y tế hướng đến việc tăng cường hiểu biết của họ về quản lý kháng sinh, thực hành kê đơn và các biện pháp phòng ngừa nhiễm khuẩn thông qua các chương trình phát triển chuyên môn liên tục. 

Đối với công chúng, các chiến dịch nâng cao nhận thức sẽ giúp người dân hiểu rõ nguy cơ của việc tự ý dùng thuốc, tầm quan trọng của việc hoàn thành liệu trình điều trị được kê đơn và vai trò của họ trong việc giảm thiểu kháng thuốc.

Đối với các nhà hoạch định chính sách và ngành công nghiệp, nông nghiệp, môi trường, Bộ Y tế tập trung vào các nền tảng chia sẻ kiến thức để đảm bảo mọi lĩnh vực đều hiểu được tác động kinh tế và xã hội của kháng thuốc. Giáo dục giúp tất cả các bên liên quan trở thành có hiểu biết. Đây là nền tảng để tạo ra những thay đổi hành vi bền vững và phát triển các thực hành có trách nhiệm trong việc sử dụng kháng sinh.

Bộ Y tế kêu gọi toàn bộ ngành Y tế tại tất cả các tỉnh thành triển khai thực hiện Chiến lược Quốc gia và Kế hoạch Hành động phòng, chống kháng thuốc trong y tế nhằm bảo vệ sức khoẻ của người dân hiện tại và sức khoẻ của các thế hệ tương lai, bảo vệ nguồn kháng sinh quý giá tại Việt Nam và trên toàn thế giới.

Chia sẻ tại lễ mít tinh, đại diện WHO tại Việt Nam, bà Erin Kenny - Trưởng nhóm Chăm sóc sức khỏe toàn dân khẳng định: “Chúng tôi đánh giá cao sự lãnh đạo của Chính phủ Việt Nam trong việc thông qua Chiến lược Quốc gia, Kế hoạch Hành động cụ thể nhằm giải quyết vấn đề phức tạp này. Kháng thuốc là một trong những mối đe dọa hàng đầu đối với sức khỏe và phát triển trên toàn cầu, cũng như tại Việt Nam và là ưu tiên trong hỗ trợ của WHO đối với Việt Nam. Các lĩnh vực cần tập trung là giáo dục, vận động chính sách và hành động để triển khai hiệu quả Chiến lược, Kế hoạch đã đề ra”.