Quảng Bình: Sản phẩm OCOP giúp xây dựng nông thôn mới, người dân làm giàu ngay trên quê hương

Phát triển bền vững nông thôn mới: Du lịch nông nghiệp và sản phẩm OCOP

Theo ngành Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Quảng Bình, khi tham gia chương trình OCOP, các chủ thể kinh tế đang dần chuyển đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, thông qua các hoạt động cụ thể như xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu, mẫu mã, chất lượng, quy trình sản xuất. Thu nhập nông thôn bình quân đầu người tăng từ 35 triệu đồng/người/năm tăng lên 43,56 triệu đồng/người/năm trong năm 2023. Năm 2019 tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh là 11,65%, đến hết năm 2023 giảm còn 9,51%, bảo vệ môi trường, hình thành các tổ chức liên kết cộng đồng theo hướng bền vững.

Hoạt động du lịch nông nghiệp mang lại nhiều giá trị to lớn về sản xuất nông nghiệp, đồng thời giúp phát triển, quảng bá du lịch địa phương, hộ kinh doanh. Nhờ đó giúp tăng nhu cầu tiêu thụ, góp phần giải quyết đầu ra cho nông sản và thúc đẩy phát triển thương mại nông nghiệp. Sự phát triển của loại hình du lịch nông nghiệp còn giúp tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân địa phương, đồng thời giúp duy trì, quảng bá văn hóa, đời sống nông thôn, vùng miền.

Sự gắn kết giữa du lịch nông nghiệp và sản phẩm OCOP mang tính bền chặt. Người dân có thể làm giàu ngay chính trên quê hương mình, sử dụng những sản văn hóa của địa phương để giới thiệu cho du khách.

Quảng Bình xác định du lịch là nghành kinh tế mũi nhọn. Những năm qua, du lịch Quảng Bình đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ, việc phát triển du lịch cộng đồng gắn với phát triển nông thôn mới. Trong đó, có các sản phẩm hàng lưu niệm mà OCOP là sản phẩm chủ lực. Sản phẩm OCOP tạo thêm nhiều việc làm, giúp nâng cao thu nhập cho người lao động địa phương, nhờ đó không ít gia đình trên địa bàn tỉnh có được cuộc sống khá giả hơn, góp phần vào thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới.

Có thể khẳng định rằng chương trình OCOP đang là một hướng đi đúng trong việc phát triển kinh tế khu vực nông thôn, góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập, thực hiện có hiệu quả chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, góp phần xây dựng nông thôn mới có chiều sâu và hiệu quả bền vững.

Khi triển khai chương trình OCOP không chỉ dừng lại ở việc phát triển sản phẩm, mà còn gắn việc phát triển sản phẩm OCOP thành những sản phẩm mang tính quà tặng, sản phẩm lưu niệm phục vụ du lịch. Có như vậy mới nâng cao giá trị sản phẩm, quảng bá những đặc sản, hình ảnh của Quảng Bình đến với khách du lịch trong và ngoài nước. Đồng thời cần tiếp tục đẩy mạnh phát triển du lịch nông thôn, du lịch nông nghiệp, du lịch cộng đồng.

Đây chính là loại hình du lịch vừa mang lại lợi ích kinh tế cho người nông dân, vừa có vai trò to lớn trong giữ gìn cảnh quan làng quê, bảo tồn các giá trị văn hóa ở địa phương. Phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn được xác định là một giải pháp thúc đẩy xây dựng nông thôn mới bền vững, là nền tảng hỗ trợ cho sự phát triển đa dạng, chất lượng, ổn định của điểm đến du lịch.

Theo ông Phạm Hải Quỳnh - Chủ tịch Du lịch Cộng Đồng Việt Nam: “Để các sản phẩm OCOP mang tính quà tặng và có thể đem đi xa thì sản phẩm đó phải mang tính đặc thù, văn hóa của địa phương, bao bì nhãn mác phải bắt mắt và có chiều sâu văn hóa, phải mang tính tiện lợi khi đem đi xa. Bên cạnh đó, doanh nghiệp nên đầu tư vào nhận diện thương hiệu và vùng miền thu hút nhất... Tuy nhiên, vấn đề chất lượng phải là số một...”

Còn ông Trần Quốc Tuấn - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Quảng Bình cho biết, thực tiễn cho thấy hiện nay, các sản phẩm OCOP sau khi được công nhận đã được các cấp, các ngành, các chủ thể kinh tế quan tâm đẩy mạnh công tác quảng bá, giới thiệu, tìm kiếm đầu ra cho sản phẩm thông qua nhiều hình thức như: Trưng bày tại điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP cấp tỉnh, huyện; trưng bày tại các cửa hàng bán đồ lưu niệm tại các điểm du lịch trong tỉnh; ký hợp đồng phân phối sản phẩm với các hệ thống, đại lý trong và ngoài tỉnh; thực hiện quảng bá, giới thiệu sản phẩm trên các sàn giao dịch thương mại điện tử như quangbinhtrade.vn; voso.vn; posmart.vn; (Riêng sàn quangbinhtrade.vn đã có 150 doanh nghiệp thành viên tham gia và được niêm yết với 260 sản phẩm được chào bán. Trong đó phần lớn là các sản phẩm OCOP, sản phẩm tiêu biểu, sản phẩm đặc sản; sàn Porstmart.vn hiện có gần 100 sản phẩm nông sản của Quảng Bình tham gia). Đặc biệt một số chủ thể đã ký kết các đơn hàng lớn với các hệ thống siêu thị lớn ở trong nước như BigC, Coopmart.

 Sản phẩm phải mang tính độc đáo

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Quảng Bình, trong thời gian tới sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan để xây dựng hệ thống hỗ trợ phát triển và thương mại hóa sản phẩm OCOP từ cấp tỉnh, huyện, đến xã bảo đảm đồng bộ, hiện đại và bài bản; tiếp tục kết nối, đưa các sản phẩm OCOP lên các sàn thương mại điện tử. Qua đó, góp phần tạo ra một kênh quảng bá hiệu quả cho các sản phẩm OCOP nói riêng, sản phẩm nông sản nói chung, giúp cho bà con nông dân ổn định giá bán sản phẩm; xây dựng thương hiệu và nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng ngày càng cao nhu cầu của thị trường. Việc đẩy mạnh hoạt động quảng bá và xúc tiến thương cho sản phẩm OCOP ở thị trường trong nước và quốc tế, xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP ở thị trường quốc tế; tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát thực hiện chương trình OCOP ở các địa phương; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, thúc đẩy chuyển đổi số trong chương trình OCOP; ưu tiên triển khai một số giải pháp trọng tâm nhằm hỗ trợ nâng cấp chất lượng, xúc tiến và tiêu thụ sản phẩm OCOP.

Theo ông Phan Hoài Nam - Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Quảng Bình, cùng với chương trình OCOP, việc triển khai thực hiện cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” đạt được kết quả quan trọng, góp phần phát triển thị trường trong nước. Từ đó đưa ra các giải pháp tổ chức hiệu quả hệ thống phân phối, thiết lập các chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng hàng hóa thông suốt; tạo liên kết chặt chẽ giữa các chủ thể trong thị trường với nhau, từ người sản xuất đến người tiêu dùng, từ Trung ương đến địa phương, từ doanh nghiệp đến cơ quan quản lý nhà nước; nhằm đưa hàng hóa có chất lượng từ nhiều khu vực, vùng miền đến tận tay người tiêu dùng tại địa phương và thu hút hàng hóa nông sản, đặc sản tại địa phương đến các tỉnh, thành phố khác.

Phân hạng sản phẩm OCOP giai đoạn 2021-2025 có rất nhiều tiêu chí để đánh giá, thực tế cho thấy các sản phẩm OCOP càng độc đáo, càng có nét riêng biệt thì luôn được đánh giá cao, thu hút sự chú ý của người tiêu dùng, và các sản phẩm đó sẽ có nhiều lợi thế hơn khi phân phối ra các thị trường lớn, thị trường có tiềm năng so với các sản phẩm OCOP còn lại.

Tuy nhiên, chúng ta cần lưu ý rằng tạo ra sản phẩm thì dễ nhưng để thương mại hóa được sản phẩm và mang tính bền vững nó lại là câu chuyện khác. Quy luật của thị trường là khi sản phẩm lên kệ siêu thị, mặt hàng nào mang lại doanh thu nhiều nhất cho siêu thị tính trên một đơn vị diện tích thì người ta sẽ ưu tiên bán sản phẩm đó. Do đó, yêu cầu của kinh tế hàng hóa chính là phải luôn cải tiến, cải tiến sản phẩm ngày một tốt hơn và bắt mắt hơn. Như thế thì người tiêu dùng mới thấy được cái mới, cái hấp dẫn của sản phẩm, để lựa chọn sản phẩm.

Đến nay, Quảng Bình có 168 sản phẩm OCOP được công nhận còn thời hạn (gồm 28 sản phẩm OCOP 4 sao và 140 sản phẩm OCOP 3 sao) với 107 chủ thể kinh tế (gồm 58 hợp tác xã, 21 doanh nghiệp, 28 hộ kinh doanh cá thể), như vậy số sản phẩm OCOP 4 sao đạt và vượt mục tiêu so với Kế hoạch số 493/KH-UBND ngày 23/3/2023 của UBND tỉnh đề ra (mục tiêu đến năm 2025 có 20-25 sản phẩm OCOP 4 sao). Tổng số sản phẩm OCOP của tỉnh đứng thứ 4/6 tỉnh Bắc Trung Bộ, với một số sản phẩm nổi bật như: Khoai gieo, nước mắm, hải sản khô, các sản phẩm từ dược liệu, sản phẩm nông sản như Yến, Cam, Tiêu, bột nghệ, mật ong…. Đây là những kết quả rất tích cực, thể hiện sự sáng tạo và năng động của các địa phương để tạo ra những dòng sản phẩm OCOP, là niềm tự hào của người sản xuất trong toàn tỉnh.