Thanh tra Chính phủ chỉ ra một số sai phạm của PVN, TKV

Tại Thông báo số 3116/TB-TTCP ngày 25/12/2023, Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế, khuyết điểm, vi phạm trong việc quản lý thực hiện Quy hoạch điện VII điều chỉnh, bao gồm việc đầu tư nguồn nhiệt điện than, nhiệt điện khí đã không hoàn thành theo Quy hoạch (chỉ đạt 82%); nguồn điện mặt trời đã đầu tư, vận hành đến cuối năm 2020 lên tới 16.506 MW, trong đó công suất nguồn điện mặt trời nối lưới là 8.642 MW, cao gấp 10,2 lần so với quy hoạch được phê duyệt (850 MW). 

Đặc biệt, nguồn điện mặt trời nối lưới đầu tư tập trung chủ yếu ở miền Trung, Tây Nguyên là các khu vực có phụ tải thấp, hệ thống lưới truyền tải chưa được đầu tư kịp thời, đồng bộ, dẫn đến mất cân bằng hệ thống điện giữa nguồn và lưới, cơ cấu nguồn điện, vùng miền, gây quá tải cục bộ phải cắt giảm công suất, không đảm bảo tính kinh tế - kỹ thuật của hệ thống điện, phá vỡ Quy hoạch điện VII điều chỉnh.

Thanh tra Chính phủ cũng nêu rõ, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam - CTCP (PVPower) đã không hoàn thành việc đầu tư 12 dự án nguồn điện với tổng công suất 13.350 MW theo nhiệm vụ được giao tại Quy hoạch điện VII điều chỉnh, cụ thể, đầu tư hoàn thành 01/12 dự án, đạt 8,3% về số lượng; công suất 1.200 MW/13.350 MW, đạt 8,98% về công suất. PVN được giao làm chủ đầu tư 09 dự án, trong đó 07 dự án đang thực hiện, nhưng chậm tiến độ với thời gian dài; 02 dự án chưa triển khai thực hiện là Nhiệt điện khí Kiên Giang I và II. 

Một đơn vị thành viên của PVPower, Công ty CP Điện lực Dầu khí Nhơn Trạch 2 là chủ đầu tư Dự án Nhà máy Nhiệt điện chu trình hỗn hợp Nhơn Trạch 2 tại tỉnh Đồng Nai đã có những khuyết điểm, vi phạm trong việc thực hiện đầu tư dự án. 

Cụ thể, phê duyệt dự án Đầu tư xây dựng công trình trước khi Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường. Chủ đầu tư Công ty CP Điện lực Dầu khí Nhơn Trạch 2 và Nhà thầu Tổng công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC) khởi công xây dựng gói thầu EPC san lấp mặt bằng khi chưa có Thiết kế bản vẽ thi công được phê duyệt, chưa ký kết Hợp đồng thi công xây dựng.

Trong công tác lập, thẩm định dự toán hạng mục san lấp mặt bằng đã áp sai đơn giá cát san nền, dẫn đến tăng chi phí đầu tư dự án. Cụ thể, đơn giá phê duyệt trong dự toán hạng mục và hợp đồng là 59.500 đồng/m3, đơn giá tại Chứng thư thẩm định giá số 1700/TĐ/CT ngày 15/8/2008 của Công ty CP Thẩm định giá Đồng Nai là 56.795 đồng/m3. 

Thêm nữa, ngày 05/9/2016, cơ quan Kiểm toán Nhà nước đã có Báo cáo kết quả kiểm toán hoạt động xây dựng và việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng 1 (dự án do PVPower làm chủ đầu tư) và Dự án đầu tư xây dựng công trình phân phối 500 KV Trung tâm điện lực Vũng Áng, trong đó kiến nghị xử lý tài chính với tổng số tiền giảm trừ gần 3,14 tỷ đồng... nhưng đến thời điểm thanh tra, việc đàm phán lại để điều chỉnh giá mua bán điện của Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng 1 vẫn chưa được Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Công ty Mua bán điện và PVPower thực hiện theo kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước.

Ngoài sai phạm của PVN, Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra việc Tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) và Tổng công ty Điện lực - TKV đã không hoàn thành nhiệm vụ đầu tư 06 dự án nguồn điện với tổng công suất 2.260 MW, cụ thể, đầu tư hoàn thành đưa vào vận hành 04/06 dự án, đạt 66,6% về số lượng dự án; tổng công suất 950 MW/ 2.260 MW, đạt 42% về công suất. 

Tại Báo cáo Kiểm toán ngày 18/5/2016 của Kiểm toán Nhà nước kèm theo Văn bản số 314/KTNN-TH về việc kiểm toán hoạt động xây dựng và việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư Dự án xây dựng công trình Thủy điện Đồng Nai 5 (dự án do Tổng công ty Điện lực – TKV là chủ đầu tư), trong đó kiến nghị điều chỉnh giảm nguồn vốn 351,235 tỷ đồng... nhưng đến thời điểm thanh tra, EVN, Công ty Mua bán điện và Chủ đầu tư vẫn chưa hoàn tất việc đàm phán giá điện theo quyết toán vốn đầu tư dự án theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước. Qua thanh tra, Công ty Mua bán điện và Tổng công ty Điện lực - TKV đã và đang thực hiện việc đàm phán lại giá điện theo vốn đầu tư quyết toán để điều chỉnh giá mua bán điện.

Căn cứ Kết luận thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Công Thương chỉ đạo, tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với PVN, TKV, các ban tham mưu, các đơn vị thành viên có liên quan về những khuyết điểm, vi phạm đã nêu.