Chuyển hướng và tạo động lực mới cho nền kinh tế TPHCM phát triển theo hướng xanh, bền vững

Sáng 15/9, đồng chí Lê Minh Khái, Phó Thủ tướng Chính phủ đã dự và phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh năm 2023 với Chủ đề: "Tăng trưởng xanh - Hành trình hướng tới giảm phát thải ròng bằng không".

Tăng trưởng xanh: Cần sự đồng hành của người dân và tham gia mạnh mẽ của doanh nghiệp

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái bày tỏ vui mừng được tham dự Diễn đàn Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ 4 năm 2023, với chủ đề Tăng trưởng xanh - Hành trình hướng tới giảm phát thải ròng bằng không.

Cho rằng, đây là một chủ đề rất thiết thực và ý nghĩa, phù hợp với xu hướng phát triển bền vững hiện nay trên thế giới, Phó Thủ tướng tin tưởng Diễn đàn quy tụ được các chuyên gia có uy tín trong và ngoài nước, sẽ mang lại những nhận thức mới, những giải pháp hay, những bài học kinh nghiệm quý có thể giúp TP.HCM trong việc triển khai hiệu quả chủ trương, chiến lược và chính sách của Đảng, Chính phủ về tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.

Theo Phó Thủ tướng, tăng trưởng xanh được hiểu như một mô hình phát triển nhằm đảm bảo hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế với bền vững về môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, sử dụng hiệu quả tài nguyên, cân đối mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính phù hợp với quy mô của nền kinh tế, nhằm phát huy tính năng động sáng tạo của doanh nghiệp, gắn kết người dân và cộng đồng vào những hành động chung, hướng tới mục tiêu chất lượng cuộc sống ngày càng tốt hơn.

Việt Nam ủng hộ và luôn đồng hành cùng Liên Hợp Quốc trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững; tại COP 26 Thủ tướng Chính phủ đã cam kết mạnh mẽ Việt Nam sẽ đạt phát thải ròng bằng không vào năm 2050.

Chiến lược quốc gia và Kế hoạch hành động về Tăng trưởng xanh đã được Thủ tướng Chính phủ ban hành với mục tiêu giảm phát thải, xanh hóa các lĩnh vực kinh tế và phát triển có tính bao trùm. Đề án phát triển kinh tế tuần hoàn cũng đã được phê duyệt.

Tuy nhiên, để thực hiện được các cam kết quốc tế cũng như triển khai hiệu quả các chủ trương lớn về phát triển bền vững, chỉ có nỗ lực hay quyết tâm chính trị vẫn chưa đủ, mà cần sự thấu hiểu, ủng hộ và chung tay rộng rãi của người dân, sự sáng tạo và tham gia mạnh mẽ của cộng đồng doanh nghiệp và địa phương, tính đồng bộ và hiệu quả của chính sách, đồng thời còn cần huy động một nguồn lực to lớn từ xã hội và các nhà đầu tư, các tổ chức tài chính trong và ngoài nước.  

Chuyển hướng và tạo động lực mới cho nền kinh tế TPHCM phát triển

Theo Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, Thành phố Hồ Chí Minh là địa phương có quy mô kinh tế lớn nhất cả nước, đóng góp khoảng 1/5 GDP, hơn 1/4 thu ngân sách quốc gia, dẫn đầu cả nước về thu hút FDI và xuất nhập khẩu, số doanh nghiệp đang hoạt động chiếm gần 30% cả nước.

Tuy vậy, Thành phố Hồ Chí Minh cũng là địa phương có tổng lượng phát thải khí nhà kính lớn nhất (57,6 triệu tấn, chiếm 23,3% cả nước), về cơ bản nền kinh tế của Thành phố chủ yếu vẫn phát triển theo hướng kinh tế tuyến tính và chưa được xanh hóa; công tác bảo vệ môi trường có nhiều tiến bộ song còn nhiều vấn đề đặt ra, nhiều việc phải làm tích cực hơn.

Phó Thủ tướng đánh giá cao sáng kiến của Đảng bộ, chính quyền và cộng đồng doanh nghiệp thành phố Hồ Chí Minh trong việc tổ chức Diễn đàn kinh tế về Tăng trưởng xanh, nhằm chuyển hướng và tạo động lực mới cho nền kinh tế theo hướng xanh và bền vững, đóng góp quan trọng về thực hiện cam kết và mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính của quốc gia.

Nhận thức chung để hành động

Để Diễn đàn thực sự thành công, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị tập trung vào các vấn đề chính sau:

Trước tiên, Diễn đàn là cơ hội trao đổi, học hỏi cùng tiến tới nhận thức chung để hành động.  Theo Phó Thủ tướng, về kinh tế xanh, tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn, Việt Nam nói chung và thành phố Hồ Chí Minh nói riêng mới bắt đầu triển khai nên chưa có nhiều kinh nghiệm.

Chính vì vậy, sự hiện diện của nhiều chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực phát triển bền vững; đại diện lãnh đạo địa phương một số quốc gia giàu kinh nghiệm như Bỉ, Đức, Anh, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc,… đại diện lãnh đạo các tổ chức quốc tế lớn như WEF, UNDP, ADB,… các nhà quản trị từ các doanh nghiệp hôm nay là cơ hội rất tốt để để các địa phương chia sẻ và học hỏi các bài học kinh nghiệm, các chính sách, mô hình tốt.

Việc chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm cần theo từng chủ đề và nhóm đối tượng phù hợp, với nhiều phương thức khác nhau, đi cùng với đó là các hoạt động trao đổi bên lề.

Kết nối và hợp tác

Thứ hai, Phó Thủ tướng đề nghị cần tận dụng tốt cơ hội kết nối và hợp tác. Theo ông, chuyển đổi xanh, và tăng trưởng xanh tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh mới nhưng cũng đòi hỏi nguồn lực lớn, bao gồm cả tài chính, nhân lực và công nghệ.

Trong đó, tài chính, để các doanh nghiệp có thể đầu tư vào các công nghệ xanh, hiệu quả, giảm thiểu chi phí sản xuất và xử lý chất thải. Nhân lực, cả về kiến thức và kỹ năng, là yếu tố then chốt để các doanh nghiệp có thể thực hiện được các ý tưởng và giải pháp về kinh tế xanh. Công nghệ, là yếu tố quyết định để các doanh nghiệp có thể nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng sức cạnh tranh, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho rằng, các nguồn lực trên, đặc biệt cách thức để huy động được nguồn tài chính xanh, ngoài vai trò các ngân hàng rất cần sự tham gia và hợp tác chặt chẽ của các tổ chức tài chính quốc tế, với các cam kết hỗ trợ cho phát triển.

Ngoài ra, các cơ hội kinh doanh từ nguồn năng lượng tái tạo; giao thông xanh; chuỗi cung ứng hàng hóa xanh từ sản xuất đến tiêu dùng, đang tạo ra nhiều cơ hội hợp tác kinh doanh hấp dẫn cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước, thu hút nguồn lực to lớn từ xã hội, đảm bảo chuyển đổi xanh đi vào cuộc sống thành công.

Trong bối cảnh thế giới mới, phương thức triển khai tăng trưởng xanh có nhiều thay đổi với cách tiếp cận đi vào thực chất hơn thì Việt Nam nói chung và thành phố HCM nói riêng vẫn cần nhiều hỗ trợ hơn nữa từ các bên liên quan trong và ngoài nước.

Đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện các chính sách hỗ trợ, các tiêu chí xanh

Thứ ba, Phó Thủ tướng nêu quan điểm: Diễn đàn được coi như một khởi động. Sau diễn đàn, những hành động diễn ra trong thực tế tiếp theo mới quyết định sự thành công. Trong đó, hành động đòi hỏi một sự tương tác, phối hợp ở nhiều mức độ, cấp độ từ Trung ương đến địa phương, từ doanh nghiệp đến người dân.

Trên tinh thần đó, Phó Thủ tướng đề nghị, các Bộ ngành liên quan, trong đó có Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài nguyên Môi trường,… lắng nghe, trao đổi về các ý kiến từ các bài học kinh nghiệm, đề xuất  của doanh nghiệp, đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện các chính sách hỗ trợ, các tiêu chí xanh, các mô hình thử nghiệm.

Trong đó, với đặc thù về đô thị, quy mô dân số, tính năng động của nền kinh tế, thành phố Hồ Chí Minh là nơi thử nghiệm rất tốt các chính sách thúc đẩy kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, đặc biệt trong bối cảnh TPHCM có Nghị quyết 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế chính sách đặc thù.

Đối với thành phố Hồ Chí Minh và các địa phương, Phó Thủ tướng đề nghị cần phát huy tinh thần chủ động trong việc triển khai thực thi hiệu quả các chủ trương, chính sách và Chiến lược từ Trung ương.

Với các nội dung phong phú từ Diễn đàn, các địa phương cần tham khảo để xây dựng định hướng hay chiến lược phát triển kinh tế xanh phù hợp, xác định rõ lợi thế và các ngành, lĩnh vực, sản phẩm ưu tiên, nguồn lực triển khai và huy động các doanh nghiệp và người  dân.

Chuyển đổi mô hình kinh doanh và hướng đến hiệu quả về lâu dài

Đối với các doanh nghiệp, Phó Thủ tướng cho rằng, đây là cơ hội tốt nhất để nhận thức lại mô hình kinh doanh truyền thống, tiếp cận với các cơ hội kinh doanh mới, mạnh dạn liên kết hợp tác và huy động nguồn lực để từng bước chuyển đổi mô hình kinh doanh và hướng đến hiệu quả về lâu dài.

Sự chậm trễ chuyển đổi sẽ khiến doanh nghiệp tụt hậu xa hơn trong việc đáp ứng nhu cầu khác nhau về tăng trưởng xanh đã và đang ngày càng phổ biến trên thế giới và ngay tại thị trường nội địa.

Cho rằng, nhận thức người dân đóng vai trò quyết định, Phó Thủ tướng đề nghị diễn đàn cần tiếp tục chuyển tải các thông tin chi tiết hơn, dễ hiểu hơn, phù hợp với đa số quần chúng để tạo sự chuyển biến thực sự về ý thức tiêu dùng xanh, tiết kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường, tiến tới một nền kinh tế xanh, kinh tế bền vững trong tương lai không xa.

Kết lại bài phát biểu, Phó Thủ tướng nhấn mạnh: Tăng trưởng xanh, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, phát thải ròng bằng không là một thách thức không nhỏ nhưng cũng tạo ra những cơ hội to lớn. Phó Thủ tướng tin tưởng với sự nhiệt tình chia sẻ và hợp tác của các chuyên gia, doanh nghiệp và cộng đồng quốc tế, với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính quyền và toàn xã hội, "chúng ta sẽ tạo ra những bước tiến vững chắc trong lĩnh vực này".