Nâng cao vai trò báo chí trong sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả

Diễn đàn được tổ chức nhằm phát huy, nâng cao vai trò của báo chí trong công tác tuyên truyền, góp phần cho sự phát triển bền vững của đất nước. Đây là một hoạt động mang ý nghĩa thiết thực, góp phần nâng cao nhận thức về vai trò, trách nhiệm, lợi ích của người dân, doanh nghiệp trong việc sử dụng năng lượng hiệu quả.

Phát biểu khai mạc diễn đàn, ông Nguyễn Đức Lợi – Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh: “Năng lượng đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường. Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đã và đang được coi là một trong những trụ cột quan trọng để đảm bảo an ninh năng lượng cũng như giúp cho ngành năng lượng phát triển bền vững.” 

Việt Nam hiện nay đang là quốc gia đang phát triển, với dân số 100 triệu người: nhu cầu sử dụng các nguồn năng lượng (điện, than, dầu, khí, gas…) cho sản xuất và tiêu dùng rất lớn. Theo con số thống kê cho thấy, nhu cầu năng lượng tăng khoảng 10% trong giai đoạn 2001-2010, khoảng 7% trong giai đoạn 2011-2019 trong khi nhu cầu về điện tăng 13%/năm trong giai đoạn 2001-2010 và hơn 9,7% trong giai đoạn 2011-2021. Phát thải khí nhà kính từ ngành năng lượng chiếm khoảng 63% tổng phát thải khí nhà kính của Việt Nam năm 2010, khoảng 67,7% năm 2020, và sẽ chiếm khoảng 73,1% và 79,7% vào các năm 2030 và 2050 theo kịch bản thông thường.

Với tình hình sử dụng năng lượng như hiện tại, ông Nguyễn Văn Long – Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Hội Khoa học và Công nghệ sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Việt Nam nhận định: “Trong tương lai, các nguồn năng lượng sơ cấp sẽ không đáp ứng được nhu cầu tiêu thụ năng lượng của nền kinh tế, Việt Nam sẽ phải nhập khẩu năng lượng sơ cấp.” 

Do vậy, việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là một giải pháp thiết thực giúp cải thiện hiệu quả nền kinh tế, đồng thời giúp bảo tồn nguồn năng lượng quốc gia, bảo vệ môi trường và giảm phát thải khí nhà kính, đóng góp giảm thiểu các tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu.

Ông Long nhấn mạnh: Người dân cần hình thành thói quen sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả trong mọi hoạt động xã hội; giảm cường độ năng lượng trong các ngành nghề, lĩnh vực kinh tế. Tiết kiệm năng lượng cần trở thành hoạt động thường xuyên đối với các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm, các ngành kinh tế trọng điểm tiêu thụ nhiều năng lượng, hướng tới mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Theo đó, để hiện thực hoá những mục tiêu đã đề ra, Việt Nam cần tuyên truyền, phổ biến rộng rãi, nâng cao nhận thức của mỗi người dân, doanh nghiệp về vấn đề sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. 

Chia sẻ về công tác tuyên truyền nâng cao hiệu quả sử dụng, phát triển năng lượng bền vững, TS. Nguyễn Minh Phong – Nguyên Phó Vụ trưởng, Phó Ban tuyên truyền lý luận Thư ký Hội đồng khoa học nghiệp vụ Báo Nhân Dân đánh giá: “Trong tuyên truyền về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, báo chí có vai trò quan trọng trong định hướng dư luận, nâng cao nhận biết, sự quan tâm của người dân và thay đổi thói quen, cách nhìn nhận của các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Báo chí đồng hành và là cầu nối, kết nối doanh nghiệp với các đơn vị cung ứng sản phẩm, dịch vụ; truyền tải các phản ánh, kiến nghị quý giá của người dân và doanh nghiệp về những nội dung, vấn đề, sự kiện liên quan đến sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả; quảng bá thông tin thu hút đầu tư nâng cao năng lực công nghệ sử dụng tiết kiệm và hiệu quả năng lượng mới...”

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, trong những năm vừa qua, hệ thống báo chí đã không ngừng nâng cao chất lượng; tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức, phương tiện kỹ thuật, công nghệ làm báo trong thời đại “số hóa”. Nhờ vậy, tính hiệu quả trong tuyên truyền được nâng cao. 

Đã có rất nhiều tác phẩm báo chí tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; giảm tiêu hao năng lượng trong các ngành nghề, lĩnh vực kinh tế; khuyến khích tiết kiệm năng lượng trở thành hoạt động thường xuyên đối với các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm và các ngành kinh tế trọng điểm tiêu thụ nhiều năng lượng, hướng tới mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.

Mặc dù vậy, công tác thông tin tuyên truyền vẫn còn đôi chút khó khăn như: mang tính thời vụ, chỉ tập trung khi có các sự kiện lớn (Cuộc thi tìm hiểu kiến thức về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả hay Chiến dịch giờ trái đất...). Hơn nữa, tiết kiệm năng lượng là lĩnh vực chuyên ngành đặc thù, cần có kiến thức chuyên môn, điều này đòi hỏi các phóng viên, biên tập viên làm nhiệm vụ thông tin tuyên truyền lĩnh vực này phải trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng.

Để nâng cao hiệu quả, công tác truyền thông, thông tin về chủ đề tiết kiệm năng lượng hiệu quả, tiết kiệm cần thường xuyên, liên tục, Bà Nguyễn Thị Sự - Phó Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam đưa ra đề xuất: “Các cơ quan báo chí cần duy chuyên mục, chuyên đề, đa dạng hóa nội dung, đổi mới hình thức thể hiện thông tin để công chúng dễ tiếp cận, từ đó thay đổi nhận thức, hành vi trong các tầng lớp nhân dân và toàn xã hội về vấn đề này. Đồng thời, cần có tầm nhìn tổng thể, dài hạn, gắn chặt với chiến lược về quản lý, sử dụng, phát triển năng lượng, tập trung vào các mục tiêu, nhiệm vụ, định hướng ưu tiên từng thời kỳ, từng thời điểm. Hội Nhà báo và các cơ quan chuyên ngành cần quan tâm việc tổ chức tập huấn kiến thức, kỹ năng cho phóng viên, biên tập viên làm nhiệm vụ thông tin tuyên truyền trong lĩnh vực này.”